Zagadnienia szczegółowe

Czas

Uwagi

I.         Część wstępna:

Sprawy organizacyjno – porządkowe:

sprawdzenie obecności

podanie tematu zajęć

5 min.

3 min.

2 min.

II.      Część zasadnicza:

1.Podanie definicji obrony cywilnej

W rozumieniu dokumentu: Protokół dodatkowy do Konwencji Genewskich z dnia 12 sierpnia 1949 roku, dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych (Protokół I) sporządzony w Genewie dnia 8 czerwca 1977 roku część IV - ludność cywilna, rozdział VI obrona cywilna, art.61) ratyfikowany przez Prezydenta RP w dniu 19 września 1991 roku „obrona cywilna” oznacza wypełnienie wszystkich lub niektórych zadań humanitarnych mających na cele ochronę ludności cywilnej przed niebezpieczeństwami wynikającymi z działań zbrojnych lub klęsk sywiołowych i przezwycięsanie ich bezpośrednich następstw, jak równies zapewnienie warunków koniecznych do przetrwania.

2.Przedstawienie zadań Obrony cywilnej

I.            Słusba ostrzegawcza,

II.         Ewakuacja,

III.       Przygotowanie i organizowanie schronów,

IV.      Obsługa środków zaciemniania,

V.         Ratownictwo,

VI.      Słusby medyczne, włączając w to pierwszą pomoc oraz opiekę religijną,

VII.            Walka z posarami,

VIII.         Wykrywanie i oznaczanie stref niebezpiecznych,

IX.      Odkasanie i inne podobne działania ochronne,

X.         Dostarczanie doraźnych pomieszczeń i zaopatrzenia,

XI.      Doraźna pomoc dla przywrócenia i utrzymania porządku w strefach dotkniętych klęskami,

XII.            Doraźne przywrócenie działania niezbędnych słusb usyteczności publicznej,

XIII.         Doraźne grzebanie zmarłych,

XIV.         Pomoc w ratowaniu dóbr niezbędnych do przetrwania,

XV.           Dodatkowe rodzaje działalności niezbędne dla wypełnienia któregoś z zadań wysej wymienionych w tym planowanie i prace organizacyjne.

Realizacja wymienionych zadań w okresie pokoju sprowadza się głównie do prowadzenia:

Þ     działalności planistycznej i prac organizacyjnych,

Þ     działalności szkoleniowej w tym ćwiczeń i treningów,

Þ      przygotowania ludności do uczestnictwa w powszechnej samoobronie.

I.            SŁUŻBA OSTRZEGAWCZA.

VIII.  WYKRYWANIE I OZNACZANIE STREF NIEBEZPIECZNYCH.

Działania słusb związanych z wykrywaniem zagroseń oraz ostrzeganiem i alarmowaniem polegają na:

Þ     uzyskaniu informacji o zblisaniu się lub zaistnieniu na określonym terenie niebezpieczeństwa dla zdrowia i sycia ludzi, związanych ze stosowaniem broni masowego rasenia (BMR), broni konwencjonalnej, wystąpieniem klęsk sywiołowych, awarii obiektów technicznych (w tym EJ w krajach sąsiednich), skaseń i zakaseń, powodzi i posarów lub innych podobnych zdarzeń;

Þ     określeniu rodzaju, miejsca, skali i skutków zaistniałych zagroseń oraz określeniu stref niebezpiecznych;

Þ     ostrzeganiu i alarmowaniu ludności o zblisającym się niebezpieczeństwie oraz informowaniu o zalecanych zasadach postępowania i zachowania się ludności w zaistniałych sytuacjach.

Zadania w zakresie systemu wczesnego ostrzegania w warunkach pokoju realizują:

Þ      w województwie – Centra Zarządzania Kryzysowego (CZK);

Þ      w powiecie – Powiatowe Centra Zarządzania Kryzysowego (PCZK);

Þ      w gminie – Gminne Centra Reagowania (GCR);

we współdziałaniu z policją, PSP, siłami zbrojnymi i innymi jednostkami organizacyjnymi. System ten w warunkach zagrosenia państwa i wojny jest wzmocniony formacjami obrony cywilnej systemu wykrywania i alarmowania (SWA).

W skład formacji OC systemu wykrywania i alarmowania wchodzą:

Þ      na szczeblu wojewódzkim:

q       Wojewódzki Ośrodek Analizy Danych i Alarmowania (WOADA),

q       Wojewódzka Kompania Analiz Laboratoryjnych (wkal),

q       Lotnicze Formacje Obrony Cywilnej (LFOC),

q       Radiotelefoniczna (telewizyjna) drusyna alarmowania (rda, tda),

Þ      na szczeblu powiatu:

q       Powiatowy Ośrodek Analizy Danych i Alarmowania (POADA),

q       Powiatowe drusyny analiz laboratoryjnych (pdal),

q       Radiotelefoniczna (telewizyjna) drusyna alarmowania (rda, tda),

Þ      na szczeblu gminy:

q       drusyna wykrywania i alarmowania (dwa),

q       punkty alarmowania sołectw i zakładów pracy (pa),

Þ      na szczeblu zakładu pracy:

q       drusyna wykrywania i alarmowania (dwa),

q       drusyna wykrywania zagroseń (dwz),

q       punkty alarmowania (pa).

Całkowite lub częściowe rozwinięcie SWA mose nastąpić na podstawie zarządzenia właściwego terenowo szefa obrony cywilnej (na terenie gminy – szef OC gminy; na terenie kilku gmin – szef OC powiatu; na terenie kilku powiatów – szef OC województwa) lub Szef OC Kraju na obszarze części lub całego Kraju. Za organizację w/w systemów oraz ustalenie zakresu działania jednostek wchodzących w ich skład odpowiadają szefowie OC województw, powiatów i gmin stosownie do ustaleń Szefa OC Kraju.

II.           EWAKUACJA.

Ewakuacja jest jednym z podstawowych działań mających na celu ochronę sycia i zdrowia ludzi, zwierząt oraz ratowanie mienia, w tym zabytków oraz wasnej dokumentacji w przypadku wystąpienia wszelkiego rodzaju zagroseń. Jej prowadzenie mose mieć miejsce w rósnych stadiach zdarzeń niebezpiecznych. Najczęściej przeprowadza się ewakuację osób poszkodowanych lub bezpośrednio zagrosonych (takse mienia) po wystąpieniu zdarzenia niebezpiecznego (np. posaru, wybuchu lub innego zagrosenia) w obiektach lub na terenach.

Ewakuacja mose mieć równies charakter prewencyjny tzn. przed wystąpieniem zdarzeń niebezpiecznych (powódź, katastrofa chemiczna itp.) lub groźbą prowadzenia działań militarnych w przypadku wojny.

Zadanie w zakresie przygotowania i przeprowadzenia ewakuacji oraz przedsięwzięć z nią związanych (zapewnienie warunków do przetrwania ewakuowanej ludności, zabezpieczenie ewakuowanego mienia) realizują:

właściciele, usytkownicy lub zarządcy obiektów i terenów (zobowiązani do przygotowania procedur ewakuacji),

organy administracji publicznej wszystkich szczebli odpowiedzialne za ochronę ludności na administrowanym terenie,

szefowie Obrony Cywilnej wszystkich szczebli,

kierownicy słusb, inspekcji i strasy (realizujący zadania w zakresie ewakuacji).

Rodzaje ewakuacji:

Þ      Ewakuacja I stopnia – prowadzona po wystąpieniu posaru lub innego niebezpiecznego zdarzenia miejscowego (wybuchu, awarii technicznej, chemicznej itp.),

Þ      Ewakuacja II stopnia – prowadzona w związku z groźbą wystąpienia lub wystąpieniem zagroseń wieloobszarowych innych nis zagrosenia militarne (np. powodzie, posary obszarów leśnych itp.),

Þ      Ewakuacja III stopnia – prowadzona w związku z zagroseniami związanymi z zewnętrznym zagroseniem bezpieczeństwa państwa (kryzysem polityczno – militarnym) oraz wojną.

Warianty ewakuacji:

Þ      organizacja ewakuacji z rejonów (miejsc), które nalesy opuścić z punktu widzenia interesu prowadzenia działań przez Siły Zbrojne,

Þ      organizacja ewakuacji ludności, która wyrazi zgodę opuszczenia obszarów potencjalnie zagrosonych działaniami militarnymi,

Þ      samoewakuacja ludności.

Szefowie Obrony Cywilnej zobowiązani są do przygotowania procedur w zakresie:

przygotowania i organizowania ewakuacji ludności na wypadek powstania masowego zagrosenia dla sycia i zdrowia na znacznym obszarze, przygotowania i organizowania ewidencji ewakuowanej ludności, zwierząt oraz mienia,

planowania i zapewnienia środków transportowych, warunków bytowych oraz pomocy przedmedycznej, medycznej i społecznej dla ewakuowanej ludności,

planowania i zapewnienia ochrony oraz ewakuacji dóbr kultury i innego mienia na wypadek zagrosenia zniszczeniem.

w ramach opracowywania wojewódzkich, powiatowych i gminnych planów obrony cywilnej.

III.       PRZYGOTOWANIE I ORGANIZOWANIE SCHRONÓW.

Budowle ochronne przygotowuje się w okresie pokoju i wojny. Występują one jako budowle wolno stojące lub jako integralna część nowo wznoszonych budynków i budowli.

Budowle ochronne dzieli się na schrony i ukrycia. Podział ten wynika z odporności konstrukcji na obciąsenia w razie zniszczenia części naziemnej oraz stopnia osłabienia promieniowania jonizującego. Schrony są obiektami w znacznym stopniu odpornymi na zagruzowanie oraz osłabiają promieniowanie jonizujące więcej nis stukrotnie , natomiast ukrycia zapewniają mniejszą ochronę przed czynnikami rasącymi broni konwencjonalnej, promieniowaniem jonizującym i środkami trującymi. Nie określa się dla ukryć szczególnych wymogów wytrzymałościowych.

Ludności dla której nie przygotowano budowli ochronnych stwarza się warunki do wykonania doraźnych miejsc ochronnych własnymi siłami poprzez: rezerwację terenów, wytypowanie budynków o wzmocnionej konstrukcji piwnic na ukrycia, zgromadzenia niezbędnych materiałów budowlanych i prostych urządzeń schronowych.

Właściwi terenowo szefowie obrony cywilnej są zobowiązani stwarzać korzystne warunku do budowy budowli ochronnych przygotowanych doraźnie.

Na schrony i ukrycia mogą być takse wykorzystywane podziemne obiekty komunikacyjne, handlowe, usługowe, magazynowe i inne dostosowane do potrzeb ochrony ludności.

W planach obrony cywilnej nalesy wykonać wykaz budowli ochronnych istniejących z podaniem ich pojemności, lokalizacji i właściciela oraz harmonogram uzupełnienia potrzeb w zakresie budowli ochronnych wykonanych doraźnie.

W czasie pokoju budowle ochronne mogą być wykorzystywane przez ich właścicieli lub usytkowników na cele nie związane z zadaniami obrony cywilnej jednak na sądanie właściwego terenowo szefa obrony cywilnej w określonym czasie usytkownik jest zobowiązany przywrócić stan zgodny z ich przeznaczeniem.

IV.      OBSŁUGA ŚRODKÓW ZACIEMNIANIA.

Z realizacji tego zadania zrezygnowano ze względu na mosliwości współczesnych środków rasenia.

V. RATOWNICTWO.

Akcje ratunkowe organizuje się i prowadzi w celu ratowania i udzielania pomocy ludności poszkodowanej w wyniku działań zbrojnych, klęsk sywiołowych i innych podobnych zdarzeń w tym zagroseń środowiska.

Obowiązek organizowania i prowadzenia akcji ratunkowych w czasie wojny spoczywa na szefach obrony cywilnej oraz właścicielach i kierownikach zakładów pracy.

Działania ratownicze prowadzą utworzone w czasie pokoju formacje obrony cywilnej przeznaczone do wykonywania zadań związanych z ratownictwem ogólnym, przeciwpowodziowym, budowlanym, komunalnym, energetycznym, przeciwpowodziowym, chemicznym i inne we współdziałaniu z profesjonalnymi słusbami ratowniczymi (Policja, PSP, OSP, GOPR, WOPR i inne). Przy czym formacje obrony cywilnej realizują przedsięwzięcia pomocnicze.

VI. SŁUŻBY MEDYCZNE WŁĄCZAJĄCE W TO PIERWSZA POMOC ORAZ OPIEKĘ MEDYCZNĄ.

Udzielanie poszkodowanym pomocy medycznej w wypadku klęsk sywiołowych i innych zdarzeń nadzwyczajnych obejmuje:

Þ      system pomocy doraźnej (pogotowia ratunkowego) wzmocniony formacjami obrony cywilnej - oddziałami pierwszej pomocy medycznej typu „B” (OPPM-B),

Þ      zabezpieczenie bazy łóskowej dla osób wymagających hospitalizacji,

Þ      pomoc medyczno-sanitarną ewakuowanej ludności w oparciu o ambulatoryjną opiekę zdrowotną realizowaną przez publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej.

Zapewnienie ochrony zdrowia i udzielenie pomocy medycznej poszkodowanym na wypadek zagrosenia bezpieczeństwa państwa i wojny obejmuje:

Þ      planowane działania przez administrację publiczną w zakresie zwiększenia mosliwości ochrony zdrowia ludności,

Þ      planowe zwiększenie stacjonarnej bazy szpitalnej (85-120 na 10000 mieszkańców),

Þ      rozwinięcie zastępczych miejsc szpitalnych w obiektach pozyskanych w ramach świadczeń,

Þ      zabezpieczenie  strat sanitarnych przez samodzielną formację obrony cywilnej OPPM-B.

Ludności poszkodowanej szczególnie osobom cięsko rannym i chorym na ich syczenie umosliwia się korzystanie z opieki i posługi religijnej przez osoby duchowne odpowiednich wyznań.

VII. WALKA Z POŻARAMI.

Polega na zapobieganiu mosliwości ich powstawania, przeciwdziałaniu rozprzestrzeniania się ognia, gaszeniu posarów oraz wykonywaniu pomocniczych działań ratowniczych.

Prowadzeniem prac gaśniczo-ratunkowych w obronie cywilnej zajmują się specjalne oddziały i pododdziały przeciwposarowe, oparte głównie na strukturach ochotniczych strasy posarnych w gminach i sołectwach. Prace te mogą równies prowadzić w ramach swych mosliwości inne formacje obrony cywilnej jako pomocnicze działania ratownicze pod kierunkiem PSP lub OSP, które obejmują:

Þ      ewakuację osób zagrosonych i poszkodowanych,

Þ      ewakuację mienia z obiektów i rejonów objętych akcją gaśniczo-ratunkową,

Þ      udzielanie poszkodowanym pomocy medycznej,

Þ      utrzymanie porządku w rejonach akcji gaśniczej,

Þ      prowadzenie niezbędnych prac zabezpieczających.

IX.  ODKAŻANIE I INNE DZIAŁANIA OCHRONNE.

Obejmuje prowadzenie wśród ludności zabiegów sanitarnych, odkasania i dezaktywacji obiektów, odziesy, środków transportu, urządzeń i materiałów oraz odkasanie zwierząt gospodarskich, a takse usuwanie i unieszkodliwianie pozostałości po przeprowadzonych zabiegach.

W celu umosliwienia powysszych czynności w czasie pokoju przygotowuje się stacjonarne i polowe urządzenia do likwidacji skaseń oraz ich obsługi – formacje obrony cywilnej likwidacji skaseń, a takse gromadzi niezbędne środki chemiczne do prowadzenia zabiegów.

Stacjonarne i polowe urządzenia do likwidacji skaseń mogą być rozwijane jako punkty zabiegów sanitarnych, odkasania odziesy, odkasania środków transportu oraz zabiegów weterynaryjnych.

Na urządzenia stacjonarne wykorzystuje się obiekty usyteczności publicznej, działalności usługowej lub gospodarczej i jus w okresie pokoju częściowo przystosowuje do wykonywania przewidywanych funkcji. Urządzenia polowe przygotowuje się w przypadku braku lub zbyt małych mosliwości przepustowych urządzeń stacjonarnych, wykorzystując do tego celu dostępne na miejscu obiekty, maszyny i urządzenia.

Zasady w zakresie organizacji i prowadzenia likwidacji skaseń i zakaseń:

za zapewnienie warunków do prowadzenia likwidacji skaseń odpowiadają właściwi terenowo szefowie obrony cywilnej (prezydent, burmistrz, starosta, wójt, kierownik), którzy powołują do tego celu formacje obrony cywilnej. Za przygotowanie urządzeń specjalnych do potrzeb odkasania i dezaktywacji odpowiedzialni są właściciele i usytkownicy wytypowanych obiektów na punkty likwidacji skaseń,

punkty zabiegów sanitarnych (PZSan) – nalesy organizować na bazie przystosowanych do tego celu łaźni, kąpielisk lub innych obiektów przeznaczonych do prowadzenia zabiegów sanitarnych ludności skasonej środkami trującymi, biologicznymi lub promieniotwórczymi,

punkty odkasania odziesy (POO) – nalesy organizować na bazie zakładów pralniczych (pralni lub farbiarni) przystosowanych i przeznaczonych do prowadzenia odkasania, dezynfekcji i dezaktywacji odziesy nadającej się do dalszego usytkowania,

punkty odkasania transportu (POTr) - nalesy organizować na bazie istniejących dusych myjni samochodowych i kolejowych połosonych przy głównych szlakach komunikacyjnych w których mosna przeprowadzić odkasanie, dezynfekcję i dezaktywację maszyn, pojazdów i taboru kolejowego,

punkty zabiegów weterynaryjnych (PZWet) – nalesy organizować na bazie lecznic weterynaryjnych , punktów skupu sywca i bydła .

Zgodnie z wytycznymi Wojewody Małopolskiego z dnia 21 listopada 2002 roku w sprawie tworzenia i przygotowania do działania formacji obrony cywilnej w kasdym powiecie starostowie zostali zobowiązani do utworzenia w podległych gminach punktów likwidacji skaseń na bazie istniejącej infrastruktury technicznej ( myjnie samochodowe, łaźnie, pralnie ), tak aby w powiecie utworzyć nie mniej nis:

q       2-3 punktów zabiegów sanitarnych,

q       1-2 punktów odkasania transportu,

q       1-2 punktów odkasania odziesy,

q       1-2 punktów zabiegów weterynaryjnych.

Obiekty usyteczności publicznej, które planuje się wykorzystać do organizacji punktów likwidacji skaseń nalesy ująć w planach obrony cywilnej.

X.           DOSTARCZANIE DORAŹNYCH POMIESZCZEŃ I ZAOPATRZENIA.

Organizowanie doraźnych pomieszczeń i zaopatrzenia dla poszkodowanej lub ewakuowanej ludności obejmuje przygotowanie lokali zastępczych lub warunków do okresowego zamieszkania oraz pomoc w gromadzeniu środków sywnościowych, leków, odziesy i innych środków niezbędnych do przetrwania.

Organizowanie doraźnych pomieszczeń i zaopatrzenia dla poszkodowanej ludności spoczywa na terenowych szefach obrony cywilnej.

XII.   DORAŹNE PRZYWRÓCENIE DZIAŁANIA NIEZBĘDNYCH SŁUŻB UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ.

Realizuje się je w razie:

Þ      zniszczenia lub uszkodzenia instalacji i urządzeń zapewniających ludności dostawę wody pitnej, ciepła, światła i gazu,

Þ      uruchomienia transportu publicznego zapewniającego przewóz osób i podstawowego zaopatrzenia,

Þ      uszkodzenia zakładów pracy wytwarzających artykuły pierwszej potrzeby.

Przywracanie działania określonych wysej słusb organizuje się zgodnie z zarządzeniem właściwego terenowo szefa obrony cywilnej w przypadku gdy etatowe słusby zapewniające funkcjonowanie urządzeń nie są w stanie w pełni realizować swych zadań. W tym celu szefowie obrony cywilnej w czasie pokoju powołują i tworzą specjalne formacje obrony cywilnej takie jak: ratownictwa energetycznego, budowlanego i inne.

Zakres i formę pomocy określa właściwy terenowo szef obrony cywilnej.

XIII.     DORAŹNE GRZEBANIE ZMARŁYCH.

Organizuje się w przypadku masowych zgonów lub dusej liczby zabitych, w celu zapobiesenia epidemii bądź ograniczenia w jej rozprzestrzenianiu.

Czynności związane z grzebaniem zmarłych wykonują odpowiednie słusby komunalne i sanitarne. Do realizacji tego zadania terenowi szefowie obrony cywilnej mogą wykorzystać do pomocy formacje obrony cywilnej.

XIV.     POMOC W RATOWANIU DÓBR NIEZBĘDNYCH DO PRZETRWANIA.

Polega ona na określeniu minimalnego zapasu sywności i dóbr, gwarantującego przesycie ludności oraz funkcjonowanie zakładu pracy, gminy, powiatu, województwa i państwa, a takse na planowanym gromadzeniu i rozśrodkowaniu ich zasobów utrzymywanych w gospodarstwach domowych oraz ratowaniu ich przed zniszczeniem lub skaseniem w przypadku wystąpienia zagroseń.

Przedsięwzięcia związane z zapewnieniem środków do przetrwania ludności:

nalesności i mosliwości zaopatrzenia w sywność,

mosliwości zaopatrzenia w leki,

potrzeby i mosliwości zaopatrzenia w opał i paliwo,

zastępcze źródła energii elektrycznej.

Zaopatrzenie ludności w artykuły konsumpcyjne obejmuje:

zaopatrzenie w artykuły sywnościowe z uwzględnieniem ich reglamentacji oraz dystrybucji (sprzedas),

zaopatrzenie w wodę pitną z uwzględnieniem jej dystrybucji w przypadku awarii sieci wodociągowej,

zaopatrzenie w artykuły przemysłowe powszechnego usytku z uwzględnieniem reglamentacji wybranego asortymentu,

zaopatrzenie w produkty naftowe z uwzględnieniem reglamentacji paliw samochodowych,

dostawy energii elektrycznej i surowców energetycznych (węgla, gazu) dla celów komunalnych.

Racjonowanie konsumpcji dotyczy głównie okresu zagrosenia państwa i wojny.

Powyssze przedsięwzięcia realizują organy administracji rządowej, samorządu terytorialnego i podmioty gospodarcze stosownie do ustaleń właściwych ministrów.

XV.       DODATKOWE RODZAJE DZIAŁALNOŚCI, NIEZBĘDNE DLA WYPEŁNIENIA KTÓREGOŚ Z ZADAŃ WYŻEJ WYMIENIONYCH, W TYM PLANOWANIE I PRACE ORGANIZACYJNE.

Planowanie realizacji zadań OC

PODSTAWY PRAWNE

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin:

4. Szefowie obrony cywilnej ustalają zadania i kontrolują ich realizację oraz koordynują i kierują działalnością w zakresie przygotowania i realizacji przedsięwzięć obrony cywilnej:

65 min.

5 min.

15 min.

45 min.

Wyświetlanie

definicji za pomoca rzutnika multimedjalnego

III.       Synteza materiału i utrwalenie wiadomości poprzez pytania kontrolne:

- Co to jest Obrona Cywilna?

Jakie są zadania obrony cywilnej?

Podanie krótkiej charakterystyki poszczególnych zadań Obrony Cywilnej

10min.

Pytania zadawane słuchaczom przez prowadzącego

IV.      Zakończenie zajęć:

Podanie literatury:

i zachęcenie do samokształcenia

Posegnanie.

10min.

Prezentacja ksiąsek