GPW - Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A

GPW

Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. jest spółką akcyjną utworzoną na mocy ustawy z 22 marca 1991 roku - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, jako jednoosobowa spółka Skarbu Państwa. Akt zawiązania spółki został podpisany 12 kwietnia 1991 roku. Celem spółki jest organizowanie publicznego obrotu papierami wartościowymi, w tym promowanie obrotu papierami wartościowymi i upowszechnianie informacji związanych z tym obrotem.

Przedmiotem przedsiębiorstwa spółki jest natomiast prowadzenie giełdy papierów wartościowych. Kapitał spółki wynosi 6 mln zł i jest podzielony na 60 tys. akcji imiennych o wartości nominalnej 100 zł każda. Akcje spółki są tylko imienne i nie mogą być uprzywilejowane. Akcjonariusze spółki nie mają też prawa do udziału w zysku rocznym. Akcje spółki mogą nabywać wyłącznie Skarb Państwa, banki oraz domy maklerskie. Skarb Państwa zbył już część posiadanych akcji na rzecz NBP pozostając jednak nadal głównym akcjonariuszem.

WŁADZAMI GIEŁDY PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH SĄ:

- Walne Zgromadzenie,

- Rada Nadzorcza, zwana Radą Giełdy,

- Zarząd zwany Zarządem Giełdy.

RADA GIEŁDY składa się z 12 - 14 członków, powołanych przez WALNE ZGROMADZENIE. Połowa składu Rady Giełdy jest powołana spośród akcjonariuszy, a połowa spośród emitentów. Rada Giełdy sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki, wyraża też zgodę na dopuszczenie papierów wartościowych do obrotu giełdowego.

ZARZĄD GIEŁDY jest organem wykonawczym spółki i składa się z 3 - 5 członków. Kieruje sprawami i zarządza majątkiem spółki oraz reprezentuje ją na zewnątrz.

Rozstrzyganie sporów cywilnych o prawa majątkowe pomiędzy uczestnikami transakcji giełdowych, wynikających z ich przebiegu oraz sporów cywilnych o prawa majątkowe spółki a akcjonariuszami, należy do kompetencji stałego sądu polubownego, zwanego SĄDEM GIEŁDOWYM. Tworzy go 20 sędziów giełdowych wybieranych przez Walne Zgromadzenie spółki.

OBRÓT GIEŁDOWY NA GPW ODBYWA SIĘ NA RYNKACH

a) podstawowym,

b) równoległym,

c) wolnym.

Rynki te różnicują się ze względu na rodzaje handlowych instrumentów finansowych i zasady obrotu tymi instrumentami. Różnice te prezentuje poniższa tabela:

Przedmiotem obrotu giełdowego są również prawa majątkowe występujące w serii. Rynek ten określa się rynkiem praw pochodnym. Obrót prawami pochodnymi na GPW odbywa się w systemie notowań ciągłych. Na GPW istnieje jeszcze rynek Narodowych Funduszy Inwestycyjnych, który jest zaliczany do rynku podstawowego. Swój rynek tworzą także obligacje Skarbu Państwa, prawa poboru oraz prawa do akcji.

NOTOWANIA NA GPW SĄ PROWADZONE W SYSTEMIE KURSÓW:

jednolitego

ciągłego

Ustala się je na podstawie składanych przez inwestora zleceń. Aby klient mógł składać zlecenie kupna lub sprzedaży papierów wartościowych w domu maklerskim, będącym członkiem giełdy, musi posiadać konto gotówkowe (w przypadku zlecenia zakupu) oraz konto depozytowe (w razie zlecenia sprzedaży) określonego rodzaju walorów. Najczęściej zadania te spełniają rachunki inwestycyjne papierów wartościowych.

W zleceniu zakupu klient określając limit ceny podaje górną granice, a w zleceniu sprzedaży minimalną, po jakiej chce zawrzeć transakcję. Może też wyrazić zgodę na jej realizacje według kursu, jaki wystąpi na danej sesji.

SYSTEM KURSU JEDNOLITEGO OZNACZA, że na podstawie złożonych przez inwestorów zleceń makler specjalista - posługując się określonym algorytmem -wyznacza kurs dnia, dążąc do maksymalizacji obrotu, minimalizacji różnicy między popytem a podażą oraz minimalizacji różnicy między kursem wyznaczonym a kursem odniesienia, którym jest kurs z poprzedniej sesji.

W systemie kursu jednolitego mogą zaistnieć dwie sytuacje rynkowe:

a) rynku zrównoważonego,

b) rynku niezrównoważonego,

Rynek zrównoważony to taki, na którym można określić kurs jednolity spełniający warunki w paśmie prawnie określonych wahań cenowych.

Rynek niezrównoważony to taki, na którym nie można ustalić kursu jednolitego spełniającego warunki odchyleń cenowych.

KONSTRUKCJA SYSTEMU NOTOWAŃ CIĄGŁYCH ZAKŁADA, że cena nie jest sztywno określona, ale może się w pewnym zakresie zmieniać na skutek dysproporcji między popytem a podażą na określone walory. Notowania ciągłe trwają od godziny 13:00 do 16:00. Zaczynają się zazwyczaj od ustalenia ceny otwarcia. W czasie sesji zmieniają się wraz ze zmianą zapisu w systemie informacyjnym pod wpływem zgłaszanych zleceń.

WARSZAWSKA GIEŁDA OBECNIE POSŁUGUJE SIĘ KILKOMA INDEKSAMI NOTOWAŃ KURSOWYCH. SĄ TO:

- WIG,

- WIG20,

- MIDWIG,

- WIRR,

- NIF.

WARSZAWSKI INDEKS GIEŁDOWY (WIG) obliczany jest raz dziennie na podstawie kursu jednolitego akcji spółek notowanych na rynku podstawowym. WIG jest indeksem dochodowym obliczanym z uwzględnieniem dochodów z akcji, w tym również z tytułu dywidendy oraz prawa poboru akcji.

Zwiększająca się liczba spółek notowanych na rynku podstawowym GPW i rosnące między nimi dysproporcje przyczyniły się do powstania od 16 kwietnia 1994 roku WARSZAWSKIEGO INDEKSU GIEŁDOWEGO 20 (WIG). Jest on liczony przy przyjęciu wielkości bazowej 1000 punktów i obliczamy dla portfela akcji 20 spółek notowanym na rynku podstawowym w systemie kursu jednolitego i w systemie notowań ciągłych o największej kapitalizacji i najwyższych obrotach. WIG20 jest indeksem cenowym, obliczanym bez uwzględniania dochodów z dywidendy i praw poboru akcji.

TRZECI INDEKS RYNKU PODSTAWOWEGO MIDWIG został wprowadzony jako indeks , w skład którego wchodzą akcje 40 średnich spółek, wyznaczonych według takich samych kryteriów oceny jak w indeksie WIG20.

Rynek równoległy posiada WARSZAWSKI INDEKS RYNKU RÓWNOLEGŁEGO (WIRR). Obliczany jest on raz dziennie na podstawie kursu jednolitego akcji wszystkich spółek notowanych na rynku równoległym i ogłaszanym po określeniu kursów jednolitych akcji wszystkich spółek notowanych na danej sesji giełdowej. WIRR, podobnie jak WIG, jest indeksem dochodowym, obliczanym z uwzględnieniem dochodów z akcji, w tym także dochodów z tytułu dywidendy oraz prawa poboru akcji.

Indeksem kursów akcji dla portfela akcji narodowych funduszy inwestycyjnych jest WARSZAWSKI INDEKS NARODOWYCH FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH (NIF). Jest on obliczany dla notowań w systemie kursu jednolitego i w systemie notowań ciągłych. Wielkość indeksu NIF w systemie kursu jednolitego jest obliczana na podstawie kursu jednolitego akcji narodowych funduszy inwestycyjnych i ogłaszana po określeniu kursów jednolitych wszystkich akcji NFI notowanych na danej sesji giełdowej.

Oficjalnym wydawnictwem Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A., zawierających niezbędne informacje o decyzjach inwestycyjnych rynku giełdowego, jest 'Ceduła Giełdy Warszawskiej'.