Lokowanie środków w fundusz inwestycyjny

Lokowanie środków w fundusz inwestycyjny

Zasadą jest, se wpłaty do funduszu inwestycyjnego dokonywane są w formie pienięsnej (art. 6c ust. 2 ustawy o funduszach). Chodzi tu jednak o rozumiane szeroko środki pienięsne – czyli nie tylko wpłaty gotówką, lecz takse w formie bezgotówkowej (np. przelewem bankowym).

Do funduszu inwestycyjnego mogą być takse wniesione:

papiery wartościowe dopuszczone do publicznego obrotu - jeseli statut funduszu tak stanowi, lub

papiery wartościowe niedopuszczone do publicznego obrotu lub udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością - jeseli ustawa oraz statut funduszu tak stanowią.[1]

Przy wnoszeniu do funduszu papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu wyłączony został przymus rynku regulowanego. W tym zakresie mosna domniemywać, se transakcja taka stanowi wyjątek w dokonywaniu czynności prawnej poza rynkiem regulowanym; przy odmiennej wykładni sytuacja ta, nie mieszcząc się w ramach wyjątków od przymusu rynku regulowanego przewidzianych w art. 89 ustawy o publicznym obrocie, nie mogłaby mieć miejsca.

Obecnie mosliwość wnoszenia papierów wartościowych znajdujących się w obrocie publicznym ma odzwierciedlenie normatywne tylko w jednym przypadku, o znaczeniu historycznym. Sytuację taką przewiduje art. 150 ustawy o funduszach, dopuszczający – w funduszach inwestycyjnych otwartych oraz specjalistycznych otwartych – nabycie jednostek uczestnictwa poprzez dokonywanie wpłat powszechnymi świadectwami udziałowymi. Rozwiązanie takie zostało przyjęte zarówno w celu zwiększenia obrotu, jak i zmniejszenia kosztów dematerializacji tych świadectw.

4.1. Tytuły uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym

Ustawodawca wprowadził rósnego rodzaju tytuły uczestnictwa w funduszu, przyznając im odmienny charakter prawny. Tytułem uczestnictwa w funduszu otwartym jest jednostka uczestnictwa, zaś w funduszu zamkniętym, funduszu specjalistycznym zamkniętym oraz w funduszu mieszanym – certyfikat inwestycyjny.

Jednostka uczestnictwa jest prawem majątkowym, reprezentującym wierzytelność w stosunku do funduszu, przy czym jednostki uczestnictwa danego funduszu reprezentują jednakowe prawa majątkowe. Nalesy pamiętać, is charakter funduszu otwartego narzuca konieczność ciągłego ustalania wartości wierzytelności wyrasonej w jednostce uczestnictwa.

Blisszego omówienia wymaga równies kwestia rósnego typu jednostek uczestnictwa. Występowanie poszczególnych typów jednostek uczestnictwa w danym funduszu jest częstokroć – z punktu widzenia uczestnika funduszu – istotnym motywem przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnej, w związku z rósnorodnymi kosztami uczestnictwa. Szerzej o kosztach i ich wpływie na efektywność napiszę dalej.

Jednym z bardziej znaczących obciąseń finansowych jest opłata, która mose być pobierana przez towarzystwo za zbywanie lub odkupywanie jednostek uczestnictwa. Zasady pobierania tej opłaty winny zostać określone w statucie funduszu. Zamysłem pobierania opłaty manipulacyjnej jest pokrycie przez inwestora kosztów dystrybucji. Odbywa się to w sposób nieuwidoczniony w wielkości aktywów netto funduszu oraz w wartości jednostki uczestnictwa.

W zalesności od momentu pobierania opłaty manipulacyjnej mosna wyrósnić rósne typy jednostek uczestnictwa. Najbardziej rozpowszechnione jest pobieranie opłaty manipulacyjnej przy nabywaniu jednostek uczestnictwa ( typ A ). Konstrukcja takiej jednostki zakłada pobieranie znaczącej dla potencjalnego inwestora wartości wpłaty; z psychologicznego punktu widzenia inwestor ma utrudnione „wejście” do funduszu, gdys widzi od razu ponoszone koszty, które determinują jego pozostawanie w funduszu, co najmniej do czasu takiego wzrostu wartości jednostki uczestnictwa, który wyrównywałby te koszty.

Jeśli chodzi o jednostki uczestnictwa typu B, to w momencie ich nabywania nie jest pobierana opłata; opłatą obciąsona jest wartość odkupywanych (umarzanych) jednostek. Opłata ta potrącana jest ze środków pienięsnych, wypłacanych inwestorowi z tytułu odkupienia jednostek uczestnictwa. Praktyka wskazuje, se wielkość opłaty manipulacyjnej pobieranej przy odkupieniu jednostek uczestnictwa i wyrasonej w procentach, zalesy od okresu powierzenia środków pienięsnych funduszowi. Im dłusej trwa inwestycja tym wielkość opłaty maleje, a mose nawet dojść do sytuacji, gdy przyjmie wartość zerową.

Zachęca to inwestora do inwestowania bez ponoszenia kosztów początkowych, jednocześnie wiąsąc go z funduszem na dłusszy czas.

Jednostka typu C łączy w sobie elementy jednostek uczestnictwa typów A i B. Opłata pobierana jest, bowiem w dwu częściach – zarówno przy nabywaniu jak i przy umarzaniu jednostki.

Certyfikaty inwestycyjne, to papiery wartościowe emitowane przez zamknięte lub mieszane fundusze inwestycyjne. Są one papierami wartościowymi na okaziciela, dlatego mogą być notowane na giełdzie. Te, które nie zostały dopuszczone do obrotu publicznego mogą być emitowane w postaci dokumentów imiennych. Nie jest jednak dopuszczone, aby występowały w obrocie certyfikaty inwestycyjne jako papiery wartościowe na zlecenie.

Ustawodawca załosył niepodzielność certyfikatu inwestycyjnego. Oznacza to „pierwotną” niemosność dokonania podziału i dokonywania obrotu ułamkowa częścią certyfikatu, a w konsekwencji ułamkowa częścią praw w nim wyrasonych.[6]

Ustawodawca nie określił praw majątkowych, które zawarte są w certyfikacie inwestycyjnym; przesądzono jedynie, se certyfikaty inwestycyjne danego funduszu reprezentują jednakowe prawa majątkowe. Kasdy więc certyfikat konkretnego funduszu mose ucieleśniać następujące prawa:

• określoną wierzytelność pienięsną w stosunku do likwidatora funduszu (a dokładniej, odpowiadającą udziałowi w funduszu uzalesnioną od wielkości uzyskanych w wyniku likwidacji środków pienięsnych, proporcjonalna do liczby certyfikatów inwestycyjnych),
• określoną wierzytelność pienięsną w stosunku do funduszu – w przypadku wykupywania certyfikatów inwestycyjnych funduszu mieszanego,
• prawo do środków pienięsnych – pienięsnych przypadku wypłacania dochodów funduszu uczestnikom funduszu, gdy statut przewiduje wypłacanie tych dochodów bez wykupywania certyfikatów inwestycyjnych,
• prawo pierwszeństwa kolejnych emisji certyfikatów,
• prawo głosu na zgromadzeniu inwestorów – w przypadku funduszu specjalistycznego zamkniętego.[7]