Sztuka, drama jej istota, funkcje i znaczenie

Sztuka, drama jej istota, funkcje i znaczenie.

1.1Pojęcie sztuki

Sztuka jest zjawiskiem niezmiernie trudnym do nazwania. Jest niewidzialnym i nieuchwytnym składnikiem kultury. Jest narzędziem umożliwiającym przeniesienie natchnienia i wizji artysty na dzieła sztuki widzialne przez odbiorców, takie jak płótno u malarza, kartka papieru u pisarza i scena dla aktora.

Jest wytworem wyobraźni związanym ze stanem emocjonalnym i uczuciami osoby, która ją tworzy. Subiektywny zatem jest również jej odbiór.

Sztuka nie jest tylko światem wyobraźni lecz również pobudza i angażuje człowieka do działania. Filozofia sztuki dla wielu z nas jest sensem życia i nakłania do zagłębiania jej tajników i zasad. Sztuki nie można dostrzec ani dotknąć. Jednak wiadomo jest gdzie można ją poczuć.

Sztuka jest próbą otwarcia się na drugiego człowieka i połączenia się artysty z odbiorcą. Szczególnym przykładem takiego oddziaływania jest teatr, w którym jednoczą się różne rodzaje sztuki, integrują się w nim części literatury, tańca, muzyki, malarstwa, stając się środkami teatralnego wyrazu.

Dzięki sztuce można zaspokoić wiele potrzeb wewnętrznych jednostki. Przyczynia się do rozwoju osobowości człowieka, spełnia rolę edukacyjną.

Samo słowo „sztuka” pochodzi od niemieckiego „Meisterstǜck”, które oznacza pracę wykonywaną przez ucznia warsztatu cechowego przy jego szkoleniu się na mistrza wybranej dziedziny. W językach europejskich, szczególnie romańskich, słowo „sztuka” pochodzi od łacińskiego ars (włoskie i hiszpańskie arte, francuskie i angielskie art.), oznaczające sprawność, biegłość. Natomiast w starożytności sztukę pojmowano jako umiejętność każdej twórczości. Do sztuk zaliczano również nauki astronomię, geometrię i rzemiosło.

W czasach średniowiecza podzielono sztukę na sztuki wyzwolone (artes liberales) oraz sztuki mechaniczne, które w przeciwieństwie do sztuk wyzwolonych potrzebowały dużej sprawności fizycznej. Do sztuk wyzwolonych zaliczono gramatykę, arytmetykę, retorykę, dialektykę, geometrię, astronomię i muzykę. Malarstwa i rzeźby były traktowane jako rzemiosło, z którego utrzymywali się ówcześni rzemieślnicy . Jednocześnie z odrodzeniem jako epoką rozpoczął się wzrost społecznej roli sztuki i indywidualnego znaczenia artystów. Spowodowało to uznanie malarstwa i rzeźby za sztuki wyzwolone. Później dodano do nich architekturę jako sztuki rysunkowe.

Wiek XVII i XVIII to okres sporów na temat terminologii w dziedzinie sztuki. Dopiero pod koniec XVIII wieku francuski filozof Charles Batteux wprowadził termin sztuki piękne do których zaliczył muzykę, malarstwo, rzeźbę, poezję, taniec, teatr, architekturę i wymowę.

Do końca XVIII wieku sztuka stanowiła charakterystyczną ozdobę w życiu ludzi uprzywilejowanych społecznie. W tym okresie przeżycia estetyczne wiązały się z religią, bądź stanowiły próbę spełnienia wyrafinowanej ciekawości, typowej dla przedstawicieli klasy szlacheckiej. Było to konsekwencją ówczesnego podziału klasowego społeczeństwa, w którym wytwory sztuki istniały przede wszystkim w kościołach, klasztorach oraz w prywatnych zbiorach, możnych i elitarnych kolekcjonerów.

Współcześnie oddziaływanie sztuki na odbiorcę a głównie jej właściwości odtwórcze oraz wyrażanie przeżyć mają na celu wzbudzenie konstruktywnych wniosków u odbiorcy. Te cechy sprawiły, że sztuka jest potrzebna w edukacji, zwłaszcza w okresie dojrzewania i kształtowania wielu postaw i wzorców u dzieci. Wychowanie przez sztukę znacznie wzbogaca i rozwija osobowość dzieci oraz stymuluje proces dydaktyczno – wychowawczy. Wprowadzenie wychowania przez sztukę w większym niż dotychczas zakresie mogłoby się przyczynić do znacznej korelacji przedmiotów i ożywienia młodzieży.[5]

Wychowanie przez sztukę może być rozumiane jako wychowanie do sztuki, wychowanie nie recepcyjnego pasywnego stosunku do sztuki, lecz do jej uprawiania, pojmowaną jako funkcję moralną.

Sztuka dla dziecka jest czymś zupełnie innym niż dla człowieka dorosłego. Mimo trudności w precyzyjnym określeniu, czym ona jest dla człowieka, wywołuje ona jednoznaczne skojarzenia, takie jak: muzea, brodaci malarze, wiszące na ścianach obrazy, kolorowe reprodukcje, modelki, kulturalna elita społeczeństwa oraz powszechne odczucie, iż twórczość artystyczna znajduje się poza realistycznym światem. Sztukę traktuje się jako coś cennego; książki o sztuce lub dobre obrazy na ścianach w czyimś domu stanowią element „podnoszący na duchu”. Dla przeciętnego człowieka sztuka wiąże się normalnie z dziedziną estetyki i piękna.

Sztuka dla dziecka jest przede wszystkim – środkiem wyrazu. Każde dziecko pod tym względem różni się, ciągle zmienia w miarę jak dojrzewania sposób postrzegania i pojmowania swojego najbliższego otoczenia. Dziecko jest istotą energiczną, a sztuka staje się dla niego sposobem wyrażania swoich myśli i przeżyć. Odbiera ono świat w sposób znacznie różniący się od tego jak go przedstawia. Zmienia się to z wiekiem za pomocą środków ekspresji artystycznej. Pedagodzy zaciekawieni często pięknem dziecięcych rysunków i malowideł przechowują je i podziwiają jako przykłady prawdziwej spontanicznej sztuki. Często idą o krok dalej, podpowiadając dzieciom, jakie są właściwe barwy czy poprawne formy. Ten entuzjazm nauczycieli dla dziecięcego intuicyjnego sposobu malowania prowadzi do narzucenia wychowankom swego sposobu dobierania barw, proporcji i malowania.

Dziecięcej sztuki nie można oceniać poprzez kryteria piękna czy smaku stosowanych wobec prac osób dorosłych. Jest to proces dziecięcego myślenia, odczuwania, spostrzegania, reakcji na otoczenie i nie powinno się go zakłócać.

Wiele dzieci uważa, że sztuka to pewien rodzaj działalności ludzkiej i zjawisko o szerokim zasięgu, mające powiązania z wieloma dziedzinami ludzkiego życia. ”Sztuka jest zajęciem ludzkim. Malarze malują obrazy, rzeźbiarze wykonują rzeźby. Robią to dla własnej przyjemności, a także dla ozdoby mieszkań, ulic, miast. Pisarze piszą książki dla innych, aby się uczyli z nich lub znaleźli w nich rozrywkę. Gdyby sztuka nie była znana, świat byłby brzydki i nudny”.

Nasuwa się prosty wniosek, że gdyby nie sztuka na świecie byłoby smutno, że sztuka jest po to by życie było weselsze i lepsze. Ludzie tworzą sztukę, aby w niej wyrazić swoje emocje, radość, cierpienie, żal.

Można śmiało stwierdzić, że sztuka dla dzieci jest czymś bliskim i czymś co budzi pozytywne uczucia. Sztuka objawia się dzieciom jako specyficzny krąg życia, nazywany światem sztuki. Jest to świat niezwykły, trudny do sprecyzowania, trochę niecodzienny, a jednocześnie wszystko co obejmuje, tkwi mocno w życiu ludzkim. Ten świat jest czasem mały, bo zawiera tylko przedmioty artystyczne poznawane przez dzieci, ale jest również nieogarnięty, bo zawiera subiektywne odczucia, a tych jest tyle ile istnień ludzkich. Dzieci piszą, że jest nieznany i tajemniczy, bo intuicja mówi im, że tylko nieznaczna część tego świata jest im ujawniona, dlatego często lubią uciekać w ten jakże bajkowy dla nich świat.

Dzieci spontanicznie wyrażają swoje odczucia, używając do tego wielu form ekspresji: piszą pamiętniki, wiersze, śpiewają, malują, tańczą. Wiele dzieci jednak mimo wszystko woli tłumić i maskować potrzebę ekspresji, choć ich życie pełne jest marzeń, oraz lęków i obaw. Na własną twórczość patrzą bardzo krytycznie i wolą zwracać się ku twórczości artystów, szukając w dziełach sztuki odbicia własnych uczuć i emocji.

Definicja dramy

Drama uważana jest za jedną z najbardziej skutecznych metod kształcenia.. Wykorzystuje ona naturalną zdolność człowieka do wchodzenia w role.

Termin „drama” pochodzi od greckiego „drao”- usiłuję, działam. Postawą dramy jest fikcyjna sytuacja, która powstaje, gdy kilka osób we wspólnej przestrzeni przedstawia coś, co nie jest w danym czasie obecne, używając jako środków wyrazu swoich głosów i ciał.

Drama ma swój rodowód w Anglii, pierwsze jej próby sięgają przełomu XIX i XX wieku. Źródła podają przykład nauczycielki wiejskiej szkoły, Harriet Findlay- Johnon, twórczyni „metody dramy” dzięki której przedmioty szkolne miały być bardziej interesujące. Jej zajęcia były popularyzowane podziwiane i przez inspektora oświatowego Edmunda Holmesa, który w swojej książce napisał: „w Utopii odgrywanie jest ważną częścią życia szkolnego każdej klasy i każdy przedmiot, który może się tym posiłkować – jest systematycznie udamawiany”. Jednak sformułowanie podstawowej idei, według której ekspresja dramowa jest uważana za skuteczną metodę nauczania, współczesna dydaktyka zawdzięcza Caldwellowi Cookowi. Jego metoda „grania” wprowadzona w Pears School w Cambridge przed pierwszą wojną światową, dała nazwę całemu ruchowi. Cook dał wyczerpujący teoretyczny wykład istoty swojej metody w książce The Play Way, wydanej w roku 1917. Uznał, że podejście dramowe pomaga jego uczniom oswajać się z literaturą i znajdować przyjemność w jej poznawaniu. Wcześniej szkoła ograniczała się do produkcji” sztuk bądź czytania dialogów na lekcjach literatury. Cook po raz pierwszy sformułował tezę że granie jest skuteczną metodą nauczania.

Metoda Cooka była oparta na trzech podstawowych zasadach:

Podstawą wiedzy nie jest słuchanie i czytanie, lecz działanie, gra i doświadczenie.

Wysokie efekty pracy są najczęściej rezultatem spontanicznego wysiłku, którego podstawą są autentyczne zainteresowania, nie zaś przymus uczenia się.

Spontaniczna gra stanowi naturalny środek nauki w dzieciństwie i w młodości.[11]

Do Polski drama dotarła poprzez edukacyjny teatr angielski. Zaczęła się rozwijać w latach osiemdziesiątych. Pierwsze kontakty miały miejsce w warszawskim Teatrze Ochoty. Zajmująca się w nim sprawami edukacyjnymi Halina Machulska zorganizowała pierwsze warsztaty dramowe dla polskich nauczycieli i instruktorów teatralnych animowane przez zespół Greenwich Young People’s Theatre Company (GYPT) z Londynu.

Równolegle drama znalazła swoje miejsce w uniwersyteckiej myśli pedagogicznej, w ramach programu teorii wychowania estetycznego, realizowanego pod kierunkiem profesor Ireny Wojnar.[12]

Drama wykorzystuje właściwą naturze człowieka spontaniczną ekspresję aktorską oraz skłonność do zabawy i naśladownictwa. Może być zarówno metodą samodzielną, wychowawczą, służącą rozwijaniu osobowości dzieci i młodzieży, jak i pomocniczą , dydaktyczną , wykorzystywaną w szkole na lekcjach języków obcych, , geografii i historii, literatury, a także na zajęciach artystycznych , takich jak muzyka i plastyka, czy nawet na przedmiotach matematyczno- przyrodniczych.

Drama uczy samodzielności myślenia i działania, otwartości i aktywności, rozwija wyobraźnię, fantazję i emocje, także elokwencję i plastykę ciała, wyrabia umiejętności współżycia i pracy w grupie. Drama rozwija i wzbogaca słownictwo dzieci. Podstawą struktury dramy są role i dyskusje. Nauczyciel wprowadza problem poprzez określoną fikcyjną sytuację, a uczniowie z wielkim zaangażowaniem , w rolach, starają się go rozwiązać.

W dramie mogą uczestniczyć wszyscy, polega ona na stwarzaniu sytuacji, w których dzieci, mogą się identyfikować z innymi osobami. Drama wzbogaca doznanie, spełnia określone zadania wychowawcze, pogłębia pole doświadczeń życiowych, dostarcza wiedzę za pomocom bezpośredniego działania.. Jedynym warunkiem jest chęć współpracy i zgoda na uczestniczenie w takich zajęciach.

Zatem drama to metoda dydaktyczno wychowawcza angażująca w działanie ucznia całą jego wiedzę o świecie, tworzącą nowe jej jakości w związku z wykorzystaniem wyobraźni, emocji, zmysłów, intuicji. Podstawą dramy jest rozgrywanie w różnych możliwych rolach nowych, nieznanych wcześniej, nieraz bardzo trudnych sytuacji, w celu ich zrozumienia, uzewnętrznienia, zdobycia bądź pogłębienia wiedzy o świecie, o sobie, o innych ludziach.

Brian Way w swojej książce „Drama w wychowaniu dzieci i młodzieży” opisał system wychowania, którego podstawę stanowi drama, która jako metoda pedagogiczna dostarcza wiedzę za pomocą bezpośredniego działania. Według Waya drama nie jest teatrem ponieważ nie ma tu podziału na widzów i aktorów, nie ma sceny i nie ma gotowego scenariusza. Jest tylko ściśle określona pozycja wyjściowa, a dalej jest miejsce na improwizację. Drama to nie naśladowanie, ale uchwycenie czegoś, co można przekazać lub poszukiwać we własnym sposobie zachowania. Drama umożliwia przeżycie określonych problemów, poszukiwanie własnych rozwiązań i dokonywania wyborów.

Jednak to, iż drama nie jest teatrem nie oznacza, ze całkiem różnią się od siebie. Główną cechą łączącą teatr z dramą jest występowanie ról społecznych. Podobnie w teatrze jak i w dramie chodzi o jakiś wycinek rzeczywistego ludzkiego doświadczenia, a uczestnicy, ubrani w kostium swoich ról, działają bądź to zgodnie z symbolicznym wyobrażeniem odgrywanej postaci, bądź zgodnie z narzuconym tekstem.

Brian Way podstawową różnicę między dwoma rodzajami aktywności, jakimi są drama i teatr formułuje następująco: „teatr” jest przede wszystkim zainteresowany komunikacją pomiędzy aktorami a publicznością, „drama” – doświadczeniem uczestniczących , niezależny od jakichkolwiek funkcji komunikowania się z widzami.

Kolejna różnica polega na tym, iż teatr jest formą sztuki, którą mogą osiągnąć jedynie nieliczni, ponieważ wymaga on pewnego rodzaju mistrzostwa, opanowanego warsztatowo przez ćwiczenia, bądź też będącego wynikiem wrodzonego talentu. Drama zaś jest formą aktywności, którą jest w stanie wykonać każdy człowiek, „nie istnieje dziecko, gdziekolwiek w świecie urodzone, znajdujące się w jakichkolwiek warunkach, bądź to fizycznych, bądź intelektualnych, które nie potrafiłoby w niej aktywnie uczestniczyć”.

Należ pamiętać, że w dramie uczestnicy zachowują się naturalnie i logicznie, koncentrując się i angażując w pełni na określonej sytuacji; w przedstawieniu uwaga aktora jest podzielona między uczucia postaci, którą odgrywa, a świadomością obecności widza, dla którego tę postać przedstawia artystycznie, to znaczy „sztucznie”, wykorzystując do tego znaną mu technikę aktorską, dobrą dykcję, nośny, dobrze postawiony glos, wyrazisty gest czy dynamiczne i plastyczne ciało.

W dramie uczestnicy improwizują, to znaczy pracują bez scenariusza, w spektaklu aktorzy wypowiadają na pamięć tekst literacki, a także działają zgodnie z opracowanym szczegółowo na próbach scenariuszem sytuacji i zachowań, które nie zmieniają się w zasadzie podczas kolejnych spotkań z publicznością.

W dramie najważniejszy jest pełny, całościowy rozwój człowieka, uczestniczącego w fikcyjnym zdarzeniu, w spektaklu aktor spełnia funkcję medium, wyzwala uczucia widzów i prowadzi ich do katharsis.

1.3 Funkcja i techniki dramy

Odpowiedź na wiele prostych pytań może przyjąć jedną z dwu form: albo informacji, albo też bezpośredniego doświadczenia. Pierwszy typ odpowiedzi należy do kategorii kształcenia akademickiego , drugi właściwy jest dramie. Na przykład pytanie: Kto jest niewidomy?. Odpowiedzią może być „osoba niewidoma to taka osoba, która nie może widzieć”. Alternatywna odpowiedź :zamknij oczy i nie otwieraj ich przez cały czas, spróbuj odnaleźć wyjście z pokoju” Pierwsza odpowiedź zawiera zwięzłą informację. Intelekt jest być może usatysfakcjonowany. Natomiast druga odpowiedź dostarcza bezpośredniego doświadczenia, przekraczającego zakres zwykłej informacji oraz wzbogacającego wyobraźnię i prawdopodobnie poruszającego serce i duszę tak samo, jak umysł. Tak określić można najprościej funkcje dramy.

Przez ostatnie lata przedstawiono wiele niezbitych i przekonywających argumentów, które uzasadniały wykorzystanie dramy jako sposobu edukacji.

Drama jest wyraźnie obecna zarówno w formie, jak i treści każdego aktu edukacyjnego, jaki kiedykolwiek miał miejsce, zwłaszcza jeśli chodzi o rozwój całościowo pojmowanego człowieka . Jednak nie na tak pojmowanym człowieku musi być skupiona nasza uwaga.

Edukacja zainteresowana jest jednostkami, drama- indywidualnością jednostek, unikatowością każdej istoty ludzkiej. Stanowi to jedną z przyczyn nieuchwytności i niewymierności dramy. Stwierdzenie, że nie ma dwóch identycznych osób jest oczywiste, jeżeli chodzi o wygląd zewnętrzny, ale jest równie prawdziwe w odniesieniu do wyobraźni i uczuć, które tworzą podstawę prawdziwej oryginalność, a także stanowią często analizę edukacji akademickiej, która nieuchronnie zmierza do ujednolicenia ludzi.

Drama to metoda wielostronnego, harmonijnego rozwijania osobowości dziecka, wyrosła z praktyki ludzi teatru, łączących pasje pedagogiczne z artystycznymi.

Głównym sposobem pracy w dramie jest bycie w roli. Polega to na tym, że uczeń jest sobą w nowej nie znanej dla niego, odmiennej sytuacji. Przykładem może być takie oto polecenie nauczyciela: Jesteś na stacji kolejowej w Londynie. Podchodzisz do kasy. Musisz kupić bilet, nie znasz angielskiego.

Druga sytuacja: jesteś starą kobietą. Próbujesz kupić bilet na Dworcu Centralnym w Warszawie. Przy kasie jest duża kolejka.

Mamy tu do czynienia z różnymi sposobami i stopniami wejścia w rolę. O ile pierwsze uczniowie wykonują z reguły poprawnie, o tyle wejście w postać może prowadzić do fałszu, sztucznego zachowania i „ grania”, a właściwie amatorskiego zgrywania się. Uczniowie nie potrafiący głęboko pracować tą metodą będą chcieli odwoływać się do chwytów i środków teatralnych, będą chcieli wprowadzać kostiumy i rekwizyty, a jeżeli ich nie powstrzymamy, będą myśleli o perukach i charakteryzacji. W ten sposób spłycą swoje przeżycia, bowiem skoncentrują uwagę na zewnętrznych formach.

Żeby to ćwiczenie zostało prawidłowo przeprowadzone, musimy pamiętać, czemu ono służy. O ile pierwsze miało być praktycznym treningiem z kręgu dramy społecznej, uczącej, jak radzić sobie w życiu, o tyle drugie było treningiem emocjonalnym, powiększało wrażliwość na innego człowieka i pozwalało go rozumieć głębiej. Jeżeli uczeń zajmie się budowaniem charakterystyczności postaci i będzie się odwoływał do schematycznego obrazu ludzi starych, bezradnych, zdziecinniałych oraz nastawiał się na zewnętrzne, groteskowo- karykaturalne ich przedstawienie (starczy głos, przygięta sylwetka,, trzęsące się ręce) , nie zauważy i nie zapamięta uczuć, jakie przeżywał w związku z konfliktem z grupą kolegów w rolach pasażerów. A tym bardziej nie nauczy się zrozumienia , współczucia i litości dla starego człowieka, nie rozwinie się emocjonalnie, nie pogłębi się jego kontakt z ludźmi.

Można uchronić uczestników dramy przed takimi teatralnymi rozwiązaniami, trzeba wytłumaczyć uczniowi, że jego zadanie nie polega na pokazaniu starego człowieka, tylko wyobrażenie sobie co on by zrobił gdyby był starym człowiekiem.

Takie ćwiczenia wprowadza się w celu wyciszenia wewnętrznego i skupienia grupy. Związane ze zmysłami człowieka, wzrokiem, słuchem, dotykiem, węchem i smakiem, służą rozwijaniu wyobraźni. Nauczyciel czyta na zajęciach fragment jakiegoś tekstu. Uczniowie mają zamknięte oczy. Potem opowiadają o formach, kolorach, postaciach i zdarzeniach, jakie pojawiły się w ich wyobraźni pod wpływem słuchanego utworu. [23]

Najpopularniejsze techniki dramowe to : rozmowa, wywiad, etiuda pantomimiczna, improwizacja, scenka improwizowana, przedstawienie improwizowane, inscenizacja, rzeźba i jej warianty.

Rozmowa

Najprostszą formą zajęć jest rozmowa. Siadamy wtedy blisko siebie, aby dzieci czuły jedność ze swoim nauczycielem. Działanie to ma na celu ukazanie bogactwa i złożonej psychiki, nauczanie rozmowy o doznaniach, budowanie zaufania, uzewnętrznianie słowne uczuć

Co odczuwamy okłamując swoją mamę?
(mimika twarzy, gesty, słowa)

Niektórzy uczniowie spóźniają się: „wchodzimy w role” i staramy się wykonywać różne czynności, które w rezultacie prowadzą do tego, że ktoś się spóźnia. Następnie wspólnie zastanawiamy się, co można zmienić. Próbujemy przedstawić następną nową sytuację.

Wywiad

Wywiad jest częstym sposobem bycia w roli. Może być prowadzony przez całą grupę, może być dwuosobowy, intymny i oficjalny. Jako swoista rozmowa wywiad również łączy się z „wejściem w rolę. Kształci trudną umiejętność zadawania pytań. Nieprawdziwa sytuacja rozwija wyobraźnię.

Etiuda

Kolejną formą pracy w roli jest etiuda pantomimiczna, ruchowa, z wyimaginowanym przedmiotem. Można przedstawiać takie czynności jak mycie, ubieranie się, można również strzelać z łuku, być wężem, kotem itp. Ćwiczenia te rozwijają ciało, wpływają na wyobraźnię, pomagają w koncentracji oraz ułatwiają wchodzenie w rolę.

Scenki i sytuacje improwizowane

Mogą to być poszerzone wersje „wchodzenia w rolę”. Konieczny jest udział większej grupy, z którą wcześniej omawia się przebieg scenki.

Przedstawienie improwizowane

Jest to czasochłonna technika dramy ponieważ trwa dosyć długo czasami przez całe zajęcia. Wymaga skupienia i praktyki oraz zaangażowania wszystkich uczniów. Dostarcza uczestnikom dramy głębokich przeżyć. Przedstawienie odbywa się na podstawie dłuższej historii z książki lub opowiadania.

Inscenizacja

Nie jest typową dramą, opiera się bowiem na wyuczonym wcześniej tekście, punktem wyjścia jest scenariusz. Pod kierunkiem reżysera, aktorzy opracowują swoje role, ćwiczą określone sytuacje. Wszystkie ćwiczenie improwizacyjne są tu jednak zastosowane i pomagają w zorganizowaniu przedstawienia na określony temat. Realizacja przedstawienia wymaga wielkiego wysiłku, zaangażowania wszystkich, czasu i zdolności aktorskich, na koniec podlega osądowi artystycznemu.

Pomnik

Przede wszystkim ta technika rozbudza dziecięcą wyobraźnię, jest pomocna w doskonaleniu plastyki ciała, kształci opanowanie i koncentracje.

Żywe obrazy

Uczniowie zastygają w bezruchu w najbardziej dramatycznym momencie granej scenki; po chwilowym zatrzymaniu akcja zaczyna się toczyć, aż do następnego zatrzymania.

Ćwiczenia pantomimiczne

Zadaniem uczestników dramy jest przedstawienie gestem, ciałem, i mimiką określonego problemu lub tematu.

List

Tę technikę można wprowadzić, gdy uczniowie posiadają umiejętności pisania i konstruowania zdań. Tematy mogą być różne, muszą jednak być ciekawe, a nawet zaskakiwać uczniów. Dzieci nie zawsze powinny pisać ze swojego punktu widzenia. Mogą zmieniać perspektywę wcielając się w inną postać. Ta forma może być wykorzystana do charakterystyki bohaterów czytanek, opisu zwierząt lub problemów matematycznych.[24]

Tak duża ilość technik dramowych umożliwia swobodę ich łączenia podnosząc tym samym atrakcyjność zajęć.

Wykorzystanie zmysłów do pobudzania wyobraźni

Wyobraźnia z psychologicznego punktu widzenia oznacza cechę psychiki ludzkiej wyrażającej się w zdolności do tworzenia –wyobrażeń twórczych, fantazji oraz zdolności przewidywania, uzupełniania i odtwarzania zdarzeń, przeżyć innych ludzi, sytuacji.

Wyobraźnia pełni istotną rolę w procesach poznawczych i antycypacji doświadczeń ludzkich. Jej rozwój jest jednym z głównych celów współczesnego kształcenia. Wyobraźnia jest nieodłącznym atrybutem dramy , która odwołuje się do niej, ożywiając ją staje się jednocześnie środkiem jej rodzaju. Szerzej wyobraźnia definiowana jest „jako zdolność człowieka do przekraczania granic własnego doświadczenia”

Każdy człowiek rodzi się z wyobraźnią, która odgrywa ogromną rolę w naszym życiu. Rozwój wyobraźni wymaga stałej możliwości ćwiczenia się w używaniu własnych zdolności wyobrażeniowych. Używanie własnej wyobraźni ułatwia ocenę wytworów wyobraźni innych ludzi.

Do pobudzania wyobraźni wykorzystujemy wszystkie zmysły. Wzrok i dotyk angażuje się do pobudzania wyobraźni poprzez używanie różnego rodzaju przedmiotów, zarówno rzeczywistych jak i wyobrażeniowych. Słuch angażuje się wykorzystując w ćwiczeniach dźwięki, uczestnicy zajęć dramowych identyfikują te dźwięki, naśladują, dopowiadają do nich różne historie. Zmysłu smaku i węchu można używać do kształcenia wyobraźni pod warunkiem, że mówimy o smakach i zapachach wyobrażonych.

Słuch to zmysł umożliwiający odbieranie fal dźwiękowych. Słuch jest wykorzystywany przez organizmy żywe do komunikacji oraz rozpoznawania otoczenia.

Dzieci odbierają dźwięki emocjonalnie dlatego do każdego typu odgłosu będą przywoływać obrazy i pomysły na opowiadania. Można poprosić klasę o posłuchanie dźwięków dochodzących z ulicy, jeśli wśród tych dźwięków jest na przykład ruch uliczny możemy zaproponować uczestnikom by wyobrazili sobie rzeczywiste źródło dźwięków i ludzi z nimi związanych –pasażerów, kierowców. W ten sposób używamy zmysłów do pobudzania wyobraźni. Zmysł wzroku to zdolność do odbierania bodźców świetlnych ze środowiska oraz ogół czynności związanych z analizą tych bodźców, czyli widzeniem.

Zmysł wzroku wykorzystujemy do pobudzania wyobraźni, w tym celu możemy używać różnego typu przedmiotów, zarówno wyobrażonych jak i rzeczywiście istniejących. Można podczas zajęć dramowych wyeksponować jakiś przedmiot, tak aby każdy uczestnik mógł go zobaczyć, alternatywnym sposobem jest wypisanie na tablicy wyrazu oznaczającego dany przedmiot. Innym sposobem jest wymienienie nazwy danego przedmiotu. Na przykład słowo „klucz” może prowadzić do opowiadania związanego z jakaś tajemnicą, zagadką, a nie jedynie kojarzyć się z kluczek, który otwiera zamki w drzwiach. Duża atrakcyjność zajęć zależy od inwencji twórczej osoby prowadzącej. Należy rozszerzyć skalę różnego rodzaju przedmiotów o takie, których niemożna zobaczyć w klasie.

Fascynujące jest poznawanie różnego rodzaju przedmiotów przez zmysł dotyku. Ważne jest, by wszyscy uczestnicy zajęć dramowych mieli zamknięte, bądź zawiązane oczy. Do tego rodzaju doświadczeń możemy wykorzystać praktycznie każdy przedmiot, należy pamiętać że im bardziej nieokreślony kształt będzie miała dana rzecz, tym atrakcyjniejsze będzie to ćwiczenie.

Niełatwo jest stworzyć odpowiednie warunki do tego by wykorzystać do inspirowania opowiadań prawdziwe zapachy. Mimo tego możemy używać zmysłu węchu, przy założeniu, że te zapachy będą w naszej wyobraźni. Jeśli jednak istnieje możliwość zastosowania prawdziwych zapachów na przykład kwiatów, kadzidełek, skórek od chleba, będzie to bardzo korzystne. Nauczyciel może zasugerować jakiś zapach, lub poprosić by uczniowie ułożyli opowiadanie dotyczące jakiegoś zapachu, poprzez użycie odpowiedniego przymiotnika możemy skierować opowiadanie na odpowiadający nam temat na przykład: tajemniczy zapach, przyjemny zapach, przerażający zapach itp.

Trudniejszą sytuację mamy wówczas gdy chcemy do pobudzenia wyobraźni wykorzystać zmysł smaku. Sposób postępowania jest podobny jak w przypadku wykorzystania zmysłu węchu. Należy pamiętać o tym, że w momencie gdy przywołujemy wyobrażone zapachy lub smaki oczekujemy takiego posługiwania się, które zależy od poziomu pewności siebie i pewnej wprawy w wykorzystaniu wyobraźni. Z tego powodu lepiej rozpoczynać proces rozwijania wyobraźni przez układanie opowiadań w powiązaniu ze zjawiskami rzeczywiście istniejącymi, zamiast takimi, które trzeba sobie wyobrazić .

Ćwiczenia te mogą uczynić każdy dzień bardziej atrakcyjnym, interesującym, dzięki nim poczujemy się świadomi i aktywni, mogą nam ułatwić rozumienie innych ludzi. Proces ten to identyfikacja z innymi ludźmi, wnikliwsze dostrzeganie ich poglądów, sposobu odczuwania pewnych spraw i metod radzenia sobie z problemami życia codziennego.