Czasowniki modalne

Wyrażanie przyzwolenia

'Can' - wyrażanie przyzwolenia

Formy: 'can' we wszystkich osobach: I can, itd.

Pytanie: Can I? - pozostałe osoby analogicznie.

Przeczenie: I cannot/ I can't - pozostałe osoby analogicznie.

Po 'can' następuje czasownik w bezokoliczniku bez 'to':

I can take it.

Mogę/wolno mi to wziąć.

Użycie: wyrażanie przyzwolenia (zezwolenia) na coś w sytuacji odnoszącej się do czasu przyszłego lub teraźniejszego.

'May'- wyrażanie przyzwolenia

Formy: 'may' we wszystkich osobach: I may, itd.

Pytanie: May I? - pozostałe osoby analogicznie.

Przeczenie: I may not/ I mayn't - pozostałe osoby analogicznie.

Po 'may' następuje czasownik w bezokoliczniku bez 'to':

I may leave when I want to.

Mogę/wolno mi wyjść kiedy chcę.

Użycie: wyrażanie przyzwolenia (zezwolenia) na coś w sytuacji odnoszącej się do czasu przyszłego lub teraźniejszego.

'Could'- wyrażanie przyzwolenia

Formy: 'could' we wszystkich osobach: I could, itd.

Pytanie: Could I? - pozostałe osoby analogicznie.

Przeczenie: I could not/ I couldn't - pozostałe osoby analogicznie.

Po 'could' następuje czasownik w bezokoliczniku bez 'to':

I could take it.

Mogłem/wolno mi było/ mógłbym/wolno by mi było to wziąć.

Użycie: wyrażanie przyzwolenia (zezwolenia) na coś w sytuacji odnoszącej się do czasu przeszłego lub w trybie warunkowym ('mógłbym').

'Might'- wyrażanie przyzwolenia

Formy: 'might' we wszystkich osobach: I might, itd.

Pytanie: Might I? - pozostałe osoby analogicznie.

Przeczenie: I might not/ I mightn't - pozostałe osoby analogicznie.

Po 'might' następuje czasownik w bezokoliczniku bez 'to':

I might take it.

Mogłem/wolno mi było/ mógłbym/wolno by mi było to wziąć.

Użycie: wyrażanie przyzwolenia (zezwolenia) na coś w sytuacji odnoszącej się do czasu przeszłego lub w trybie warunkowym ('mógłbym').

'To be allowed to do something' - wyrażanie przyzwolenia

'To be allowed to do something' oznacza 'mieć pozwolenie na robienie czegoś, wolno komuś coś zrobić'. Za pomocą tego zwrotu można wyrażać przyzwolenie we wszystkich czasach:

I am allowed to sit here.

Wolno mi tu siedzieć.= Ktoś zezwala mi na siedzenie tutaj.

I was allowed to see him.

Pozwolono mi zobaczyć się z nim.

She will be allowed to go with us.

Jej będzie wolno iść z nami.

Wyrażanie możliwości

Możliwość danego zdarzenia wyrażamy za pomocą czasowników: 'can', 'may', 'could' i 'might', a także zwrotów: 'to be likely' być prawdopodobnym, 'to be possible' być możliwym i słowa 'perhaps' być może.

'Can' - wyrażanie możliwości

Formy: jak 'Can' - wyrażanie przyzwolenia

Użycie:

Wyrażenie możliwości ogólnej: istnieją warunki dla wykonania danej czynności lub zajścia zdarzenia.

You can ski on this hill today.

Możesz dziś jeździć na nartach na tym wzgórzu. = Bo jest dość śniegu, warunki są odpowiednie, itp.

Wyrażenie możliwości występującej od czasu do czasu.

Skiing can be dangerous.

Narciarstwo może być niebezpieczne. = Czasami, w pewnych warunkach jeżdżenie na nartach może okazać się niebezpieczne.

'May' i 'might' - wyrażanie możliwości

Formy: jak 'May' - wyrażanie przyzwolenia.

'Might' - wyrażanie przyzwolenie.

Uwaga: w formie pytającej w tym wypadku zamiast 'May he..?' lub 'Might he?' itp. zazwyczaj pojawiają się zwroty:

to be likely

być prawdopodobnym

Is it likely that he will come?/Is he likely to come?

Czy jest prawdopodobne, że on przyjdzie?

lub

Do you think?

Czy sądzisz?

Do you think he will come?

Czy sądzisz, że on przyjdzie?

Użycie: możliwość w teraźniejszości lub przyszłości. 'Might' zwykle odnosi się do rzeczy nieco mniej prawdopodobnych.

He may come here.

On może tu przyjdzie. = Jest możliwe, że on przyjdzie.

Tom might lend you the money.

Tom mógłby pożyczyć ci pieniądze. = Ewentualnie jest to możliwe, ale niezbyt prawdopodobne.

'Could' - wyrażanie możliwości

'Could' może być używane zamiast 'may' i 'might' w zdaniach z 'be' po czasowniku modalnym:

Tom could be in his room.

Tom może być w swoim pokoju. = Jest możliwe, że Tom jest w swoim pokoju.

They could be waiting for us at the office.

Oni mogą czekać na nas w biurze. = Jest możliwe, że oni czekają na nas w biurze.

Pozostałe sposoby wyrażania możliwości

Możliwość możemy także wyrazić za pomocą zwrotów:

to be likely być prawdopodobnym

It is likely that she will help us. / She is likely to help us.

Jest możliwe, że ona nam pomoże.

to be possible być możliwym

It is possible that they have taken it.

Jest możliwe, że oni to wzięli.

perhaps być może

Perhaps she will know.

Może ona będzie wiedzieć.

Wyrażanie zdolności do zrobienia czegoś

Do wyrażenia, że ktoś jest w stanie albo potrafi coś zrobić lub jest zdolny do zrobienia czegoś używamy czasowników modalnych 'can', 'could', oraz zwrotu 'to be able to do something.

'Can' - wyrażanie zdolności

Formy: jak 'Can' - wyrażanie przyzwolenia.

Użycie: wyrażenie faktu, że ktoś jest w stanie coś zrobić odnoszące się do czasu teraźniejszego.

I can drive a car.

Potrafię prowadzić samochód.

'Could' - wyrażanie zdolności

Formy: jak 'Could' - wyrażanie przyzwolenia.

Użycie: wyrażenie faktu, że ktoś był w stanie coś zrobić odnoszące się do czasu przeszłego.

I could drive a car when I was 17.

Potrafiłem prowadzić samochód kiedy miałem 17 lat.

'To be able to do something' - wyrażanie zdolności

Forma 'to be able to do something' może być stosowana dla wyrażania zdolności do zrobienia czegoś we wszystkich czasach.

I am able to lift this chair.

Jestem w stanie podnieść to krzesło.

I was able to swim when I was five.

Potrafiłem pływać kiedy miałem 5 lat.

I will be able to help you when I finish my work.

Będę w stanie ci pomóc kiedy skończę moją pracę.

Wyrażanie powinności, przymusu, obowiązku itp. lub ich braku

Powinność, przymus, zobowiązanie itp. (bądź ich brak) wyrażamy za pomocą czasowników: 'should', 'ought', 'must', 'to have to do something', 'need'.

'Should' i 'ought' - wyrażanie powinności

Formy: I should, itp. we wszystkich osobach.

I ought itp. we wszystkich osobach.

I should not/I shouldn't, itp. we wszystkich osobach.

I ought not/ I oughtn't, itp. we wszystkich osobach.

Should I?, itp. we wszystkich osobach.

Ought I?, itp. we wszystkich osobach.

Uwaga: po 'ought' następuje bezokolicznik z 'to':

You ought to do it.

Powinienieś to zrobić.

Użycie: Stosowane dla wyrażenia powinności, obowiązku, itp. 'Should' i 'ought' mają zasadniczo to samo znaczenie 'powinno się', ale 'should' jest mniej formalne i częściej spotykane.

'Must' - wyrażanie przymusu, konieczności, itp.

Forma: must we wszystkich osobach

Must I? itp. we wszystkich osobach

Uwaga: must not/mustn't nie oznacza 'nie musieć' (brak przymusu) lecz 'nie wolno' (zakaz)!

Po 'must' następuje czasownik w bezokoliczniku bez 'to'.

Użycie: wyrażenie konieczności, przymusu, żądania lub, w formie przeczącej, zakazu, odnoszące się do teraźniejszości lub przyszłości i wynikające nie z okoliczności zewnętrznych, przepisów, regulaminów, itp., lecz z woli mówiącego.

You must wash your hands before you start eating!

Musisz umyć ręce zanim zaczniesz jeść! = Bo ja tak chcę, jest to moje żądanie.

You mustn't read this book!

Nie wolno ci czytać tej książki! = Bo ja ci zabraniam.

'To have to do something' - wyrażanie przymusu, konieczności, obowiązku

Formy: I/you/we/they have (got) to do it

He/she/it has (got) to do it

Have I (got) to do it?

Has he (got) to do it?

I don't have to do it/ I haven't (got) to do it

He doesn't have to do it/ He hasn't (got) to do it

Użycie: wyrażenie konieczności, przymusu, żądania, lub ich braku w formie przeczącej, odnoszące się do teraźniejszości lub przyszłości i wynikające nie z woli mówiącego lecz z okoliczności zewnętrznych, praw, zarządzeń, przepisów, regulaminów, itp.

I will have to go there tomorrow.

Będę musiał tam iść jutro.

I have (got) to help him.

Muszę mu pomóc.

I don't have/ haven't (got) to be early at work.

Nie muszę być wcześnie w pracy.

Forma czasu przeszłego 'had' jest używana zarówno dla wyrażenia przymusu zewnętrznego, jak i wynikającego z woli mówiącego, gdyż czasownik 'must' nie ma formy przeszłej.

I had to cut my hair.

Musiałem ściąć włosy.

The girls hadn't (got) /didn't have to wear uniforms.

Dziewczęta nie musiały nosić mundurków.

'Need' - wyrażanie konieczności bądź jej braku

'Need' może występować zarówno jako czasownik modalny,  służacy do wyrażania konieczności, jak i zwykły czasownik (znaczący 'potrzebować, wymagać'). W postaci modalnej zachowuje się jak każdy czasownik modalny, tj. tworzy pytania przez przestawienie: Need I?, a przeczenia przez dodanie 'not': You needn't, itd. W formie twierdzącej w tej funkcji występuje rzadko, w formie przeczącej służy zaś do wyrażania braku konieczności, wynikającej z woli mówiącego:

You needn't bring me this book. I've already got it.

Nie musisz przynosić mi tej książki. Już ją mam. = I nie chcę, żebyś ją przynosił.

Teacher: You needn't type your essays.

Nauczyciel: Nie musicie pisać swoich wypracowań na maszynie. = Bo ja zwalniam was z tego obowiązku.

Inne zastosowania czasowników modalnych i 'specjalnych'

Krótkie odpowiedzi

Chcąc udzielić krótkiej odpowiedzi na pytanie ogólne (twierdzącej lub przeczącej), bez powtarzania całego zdania:

- Are you reading now? Czy teraz czytasz?

- Yes, I am reading now. Tak, czytam.

używamy czasowników modalnych, gdyż użycie samych słów 'yes' lub 'no' jest nieuprzejme. Stosujemy wówczas czasownik modalny lub pomocniczy właściwy dla zdania pytającego:

- Do you go there? Czy tam chodzisz?

- Yes, I do.  Tak, chodzę.

- No, I don't. Nie, nie chodzę.

- Are you sleeping? Śpisz?

- Yes, I am. Tak, śpię.

- No, I' m not.  Nie, nie śpię

- Were you cooking dinner? Gotowałeś obiad?

- Yes, I was. Tak, gotowałem

- No, I wasn't  Nie, nie gotowałem

- Can you dance? Czy umiesz tańczyć?

- Yes, I can. Tak, umiem.

- No, I can't  Nie, nie umiem

Zwroty typu 'question tags'

Są to zwroty na końcu zdania, będące odpowiednikiem naszego 'nieprawdaż?'. Używamy w nich czasownika pomocniczego lub modalnego takiego, jak w reszcie zdania, lecz w formie przeczącej (jeśli całe zdanie jest twierdzące) lub twierdzącej (jeśli całe zdanie jest przeczące).

He will go with us, won't he?

On pójdzie z nami, nieprawdaż?

They won't help us, will they?

Oni nam nie pomogą, nieprawdaż?

You are a doctor, aren't you?

Jesteś lekarzem, nieprawdaż?

You can dance, can't you?

Umiesz tańczyć, nieprawdaż?

I'm late, aren't I?

Spóźniłem się, nieprawdaż?

He didn't come, did he?

On nie przyszedł, nieprawdaż?

You could do it, couldn't you?

Mogłeś to zrobić, nieprawdaż?