Formy liczby mnogiej

Formy liczby mnogiej.

A. Liczba mnoga regularna.

W języku angielskim mamy niewiele końcówek. Najczęstszą spośród nich jest końcówka -s, używana m.in. do tworzenia liczby mnogiej rzeczowników. Ze względu na duże różnice między angielską pisownią a wymową, tworzenie liczby mnogiej w piśmie i w mowie trzeba omówić oddzielnie.

Wymowa końcówki -s:

[s] gdy rzeczownik kończy się w wymowie na spółgłoskę bezdźwięczną:

clocks, tops, mopes, cats, months, roofs

[z] gdy rzeczownik kończy się samogłoską lub spółgłoską dźwięczną:

dogs, tabs, gads, stoves, calls, teachers

[iz] gdy rzeczownik kończy się spółgłoską syczącą: dźwiękami [z], [s], [sz], [ż], [cz], [dż]:

gases, glasses, brushes, matches, batches, judges.

W pisowni dodajemy -s, natomiast po s, ss, sh, ch, x, z dodajemy -es:

lop - lops, tab - tabs, teacher - teachers, prince - princes, mope - mopes,

ale: gas - gases, boss - bosses, lash - lashes, batch - batches, match - matches, box - boxes.

Rzeczowniki zakończone na -y poprzedzone samogłoską otrzymują zwykłą końcówkę -s (plays, boys, journeys). Jeśli -y poprzedzone jest przez spółgłoskę, zmienia się przed dodaniem końcówki -s w -ie-: fly - flies, country - countries, sally - sallies.

Rzeczowniki zakończone na -o tworzą liczbę mnogą przez dodanie -es lub -s. Przez dodanie -es tworzą formę liczby mnogiej rzeczowniki często używane lub dawno zapożyczone: tomato - tomatoes, potato - potatoes, hero - heroes. Natomiast końcówkę -s przyjmują wyrazy obce lub skrócone: kilo - kilos, bamboo - bamboos

. Duża grupa rzeczowników na -o może przyjmować obie końcówki.

B. Nieregularne formy liczby mnogiej:

1. Grupa rzeczowników zakończonych na -f oraz -fe tworzy liczbę mnogą przez zmianę tego zakończenia na -ves:

life - lives  calf - calves

wife - wives  half - halves

knife - knives  leaf - leaves

loaf - loaves  self - selves

sheaf - sheaves  shelf - shelves

thief - thieves  wolf - wolves

Kilka innych rzeczowników na -f, -fe może tworzyć liczbę mnogą nieregularnie lub regularnie:

dwarf - dwarves lub dwarfs

scarf - scarves lub scarfs

Pozostałe rzeczowniki na -f lub -fe tworzą liczbę mnogą regularnie: roof - roofs.

2. Siedem rzeczowników tworzy liczbę mnoga przez zmianę samogłoski:

man - men  woman - women

foot - feet  goose - geeese

tooth - teeth  louse - lice

mouse - mice

Należy tu dodać, że liczne złożenia z man oraz woman, jak salesman , saleswoman tworzą liczbę mnoga w ten sam sposób: salesmen, saleswomen.

3. Następujące rzeczowniki zachowały w liczbie mnogiej końcówkę -en:

ox - oxen  child - children

Rzeczownik brother tworzy liczbę mnogą na ogół regularnie: brothers. Jedynie na oznaczenie członków bractwa religijnego używa się jeszcze niekiedy starej formy liczby mnogiej: brethren.

4. Liczba mnoga naukowa:

Wielka liczba rzeczowników obcego pochodzenia, słabo jeszcze zadomowionych w języku angielskim, zachowała formy liczby mnogiej języka macierzystego. Są to na ogół nazwy naukowe, bardzo rzadko używane w języku potocznym. Pochodzą na ogół z łaciny i greki, jednak zdarzają się w tej grupie rzeczowniki pochodzenia francuskiego:

beau - beaux

bureau - bureaux

plateau - plateaus lub plateaux

tableau - tableaux

a także włoskiego:

tempo - tempi lub tempos

virtuoso - virtuosi

libretto - libretti lub librettos

loggia - logge

a nawet hebrajskiego:

cherub - cherubim

kibbutz - kibbutzim.

Niektóre , jak plateau, mogą tworzyć liczbę mnogą regularną obok nieregularnej, niekiedy z różnicą znaczenia:

index - indexes (indeksy)

indices (palce wskazujące, wskaźniki w matematyce)

formula - formulae (wzory matematyczne)

formulas (wszelkie formuły, wzory)

antenna - antennae (czułki)

antennas (anteny)

genius - genii (geniusze w znaczeniu: nadnaturalne istoty)

geniuses (geniusze jako bardzo inteligentni ludzie)

appendix - appendices lub appendixes (wyrostki robaczkowe)

appendices (załączniki)

Dalsze przykłady liczby mnogiej naukowej:

basis - bases

hypothesis - hypotheses

parenthesis - parentheses

thesis - theses

oasis - oases

analysis - analyses

crisis - crises

nucleus - nuclei

stimulus - stimuli

syllabus - syllabi

radius - radii

terminus - termini lub terminuses

phenomenon - phenomena

criterion - criteria

datum - data 

erratum - errata

aquarium - aquaria lub aquariums

medium - media lub mediums

memorandum - memoranda

D. Liczba mnoga równa liczbie pojedynczej.

1. Nazwy niektórych zwierząt, zwłaszcza ryb, nie zmieniają się w liczbie mnogiej.

Do tej grupy rzeczowników należą takie słowa, jak:

fish (forma fishes występuje bardzo rzadko)

carp, cod, mackerel, pike, plaice, salmon, squid, trout, turbot, np.:

Salmon are in that pond.

Inne rzeczowniki oznaczające ryby przyjmują regularnie końcówkę -s:

herrings, sardines, sharks

W liczbie mnogiej nie zmieniają się również rzeczowniki deer oraz sheep:

Two sheep are here

w języku myśliwych również niektóre rzeczowniki oznaczające zwierzynę łowną nie przyjmują końcówki -s: duck, partridge, pheasant. Normalnie mówimy jednak: ducks, partridges, pheasants.

Wreszcie sam rzeczownik game w znaczeniu “zwierzyna łowna” nie przyjmuje końcówki -s.

2. Kilka innych rzeczowników również nie zmienia się w liczbie mnogiej:

craft (w znaczeniu: łódź), aircraft, quid (jeden funt), counsel (adwokaci w sądzie).

3. Także rzeczowniki oznaczające narodowości, zakończone w liczbie pojedynczej na -ese oraz -ss:

The Vietnamese are inhabitants of Asia.

The Swiss are parsimonious.

Przykłady:

family - rodzina  crowd - tłum

staff - personel  flock - stado

Jak widać, choć oznaczają wiele osób, mają formę liczby pojedynczej (nie mają końcówki -s).