Kategorie gramatyczne odmiany czasownika.

Kategorie gramatyczne odmiany czasownika.

Czasownik angielski, podobnie jak polski, ma formy osobowe i nieosobowe.

Formy osobowe odmieniają się przez osoby, liczby, czasy, aspekty, tryby i strony.

Formy nieosobowe to bezokolicznik oraz imiesłowy. Mogą się one odmieniać jedynie przez aspekty i strony.

Możemy rozróżnić trzy osoby i dwie liczby.

Tradycyjnie rozróżnia się szesnaście czasów (tenses). Polskiemu czasowi teraźniejszemu odpowiadają w tym schemacie dwa czasy: present simple i present continuous, czasowi przeszłemu - sześć czasów (present perfect, present perfect continuous, past simple, past continuous, past perfect i past perfect continuous), przyszłemu - cztery czasy (future simple, future continuous, future perfect i future perfect continuous), trybowi przypuszczającemu - również cztery czasy (conditional simple, conditional continuous, conditional perfect i conditional perfect continuous).

Tylko dwa czasy z całego tego systemu tworzone są za pomoca końcówek - present simple i past simple. Czasy przyszłe tworzymy za pomocą słowa will, rzadziej shall, natomiast formy conditional - za pomocą słów would i bardzo rzadko should.

Struktura powyższa mogłaby być omówiona prościej, gdybyśmy uznali, że w angielskim mamy 4 czasy (present, past, future i conditional) oraz cztery aspekty, zwłaszcza że aspekty mają również imiesłowy i bezokoliczniki. Znamieniem aspektu ciągłego (continuous) jest połączenie operatora to be w jego formach fleksyjnych be, am, are, is, was, were z formą czasownika pełnoznacznego na -ing. Znamieniem aspektu dokonanego (perfect) jest operator to have w jego formach have, has, had z tzw. trzecią forma czasownika -ed, czyli imiesłowem biernym. Wreszcie aspekt dokonany ciągły (perfect continuous) charakteryzuje połączenie formy have, has, had ze słowem been (imiesłów bierny od to be) oraz forma czasownika pełnoznacznego -ing.

Przykłady:

1. aspekt prosty

czas present simple: I act - ja działam

czas past simple: I acted (tzw. druga forma, na -ed)

czas future simple: I will act (will + forma podstawowa)

czas conditional simple: I would act (would + forma podstawowa)

bezokolicznik: to act

imiesłów czynny: acting (forma na -ing)

imiesłów bierny: acted (tzw. trzecia forma, na -ed)

2. aspekt ciągły:

czas present continuous:  I am acting (forma od be + ing)

czas past continuous:  I was acting (druga forma od be + ing)

czas future continuous:  I will be acting (will + be +ing)

czas conditional continuous:  I would be acting

bezokolicznik: to be acting

imiesłów czynny: being acting

imiesłów bierny: being acted

3. aspekt dokonany:

czas present perfect:  I have acted (forma od have + trzecia forma)

czas past perfect:  I had acted

czas future perfect:  I will have acted

czas conditional perfect:  I would have acted

bezokolicznik: to have acted

imiesłów czynny: having acted

imiesłów bierny: brak

4. aspekt ciągły dokonany:

czas present perfect continuous:  I have been acting

czas past perfect continuous:  I had been acting

czas future perfect continuous:  I will have been acting

czas conditional perfect continuous: I would have been acting

bezokolicznik: to have been acting

imiesłów czynny: having been acting

imiesłów bierny: brak

Czasownik może mieć również stronę czynna (active voice) oraz stronę bierną (passive voice). Strona bierna tworzona jest w języku angielskim podobnie jak w języku polskim : przez połączenie odpowiedniej formy czasownika to be (być) z trzecią forma czasownika, czyli z imiesłowem biernym (past participle):

The book is written.

Książka jest pisana / napisana.

Bezokolicznik również może być w stronie biernej:

to be written - być napisanym.

W mowie potocznej zamiast to be można użyć również to get.

Główna różnica między językiem polskim a angielskim polega tutaj na częstotliwości użycia strony biernej. W języku angielskim używa się jej dużo częściej.