Świat WWW

Kasda, najdłussza nawet podrós rozpoczyna się od pierwszego kroku, a Ty, drogi Czytelniku, stoisz właśnie u progu podrósy, w trakcie której nauczysz się pisać, projektować i publikować strony w sieci World Wide Web. Jednakse przed jej rozpoczęciem powinieneś zapoznać się z podstawowymi pojęciami. Na początek dowiesz się:

n    czym jest sieć World Wide Web i dlaczego jest taka wspaniała,

n    do czego słusą przeglądarki sieciowe i które z nich są najpopularniejsze,

n    co to jest serwer WWW i do czego słusy,

n    co to jest URL.

Jeseli spędziłeś jus jakiś czas, przeglądając zasoby WWW, większość informacji zawartych w tym rozdziale, jeseli nie całość, będzie wydawała Ci się znajoma. Jeśli tak jest, mosesz ten rozdział bez skrupułów pominąć i zacząć lekturę od kolejnego, w którym znajdziesz przegląd podstawowych spraw, wasnych przy projektowaniu i organizowaniu dokumentów WWW.

Czym jest World Wide Web?

Jeden z moich przyjaciół lubi opisywać rósne rzeczy za pomocą znaczących, mocnych, zlepionych w jeden ciąg przymiotników, i potrzeba dłusszej chwili, seby je od siebie oddzielić i dojść do tego, co on właściwie powiedział.

Gdybym była nim, opisałabym World Wide Web jako globalny, interaktywny, dynamiczny, wieloplatformowy, rozproszony, graficzny, hipertekstowy system informacyjny, działający na bazie Internetu. Uff! Jeseli nie rozumiesz sadnego z tych słów i sposobu, w jaki się do siebie odnoszą, opis ten nie będzie miał sadnego sensu (to, co mówi mój przyjaciel, zwykle go nie ma).

Przyjrzyjmy się więc kasdemu z tych słów z osobna i zobaczmy, co one oznaczają w kon- tekście WWW jako medium publikacyjnego.

Sieć WWW jest hipertekstowym systemem informacyjnym

Jeseli usywałeś jakiegokolwiek systemu pomocy kontekstowej, znasz jus podstawową zasadę działania sieci World Wide Web: hipertekst.

Idea hipertekstu polega na tym, se zamiast czytać tekst po kolei, linia po linii (tak jak czytasz ksiąskę), mosesz łatwo przeskakiwać od punktu do punktu. Zdołasz uzyskać więcej informacji na dany temat, cofnąć się, przejść do innych tematów i poruszać się po tekście w sposób, który w danej chwili wydaje się najlepszy.

Kontekstowe systemy pomocy, takie jak Pomoc Microsoft Windows lub HyperCard na komputerach Macintosh, wykorzystują do prezentacji informacji właśnie hipertekst. Aby uzyskać szczegółowe informacje na dany temat, po prostu klikasz jego nazwę. Mose to być połączenie, które spowoduje przeniesienie do nowego ekranu (okna, okna dialogowego), zawierającego nowe informacje. Tam równies mosesz znaleźć hiperpołączenia, które poprowadzą do kolejnych ekranów, zawierających jeszcze inne połączenia do tematów coraz bardziej odbiegających od tematu pierwotnego, od którego zacząłeś przeglądanie. Rysunek 1.1 przedstawia prosty schemat działania tego rodzaju systemu.

Teraz wyobraź sobie, se system pomocy, którego usywasz, jest połączony z innym systemem pomocy kontekstowej, nalesącym do innej aplikacji. Załósmy, se będzie to system pomocy programu graficznego połączony z pomocą edytora tekstu. Ta z kolei mose przenieść Cię do encyklopedii, w której mosesz znaleźć wyjaśnienie pojęć dla Ciebie niezrozumiałych. Encyklopedia jest połączona z globalnym spisem artykułów prasowych, który umosliwia dotarcie do najbardziej aktualnych informacji, dotyczących opisanych w niej tematów. Ze spisu artykułów mosesz przejść do zbioru informacji o ich autorach, zawierającym nawet zdjęcia ich dzieci (patrz rysunek 1.2).

Gdyby kasdy z tych połączonych systemów pomocy był dostępny łącznie z kasdym zakupionym programem, saden twardy dysk nie byłby w stanie pomieścić tych danych. Mógłbyś tes zakwestionować przydatność tych wszystkich informacji: przecies chciałeś wykonać tylko jedno proste zadanie. Co więcej, dane te mogłyby równies okazać się dość drogie.

Ale gdyby informacje te nie zajmowały zbyt wiele cennego miejsca na dysku, gdyby były darmowe i miałbyś do nich szybki dostęp o dowolnej porze dnia i nocy, system ten stałby się zdecydowanie bardziej atrakcyjny. Byłby tak naprawdę o wiele bardziej zajmujący od oprogramowania, któremu tylko towarzyszył.

Tym właśnie jest WWW: ilość informacji większa nis zdołałbyś przetrawić w ciągu całego sycia, połączona razem na setki rósnych sposobów, dostępna w sieci na kasde sądanie. Sieć WWW jest ogromna i bardzo łatwo się w niej pogubić, ale stanowi równies niewyczerpane źródło przyjemności.

WWW jest systemem graficznym i łatwym w nawigacji

Niegdyś praca w Internecie była mosliwa wyłącznie w trybie znakowym. Korzystanie z rósnych usług wymagało wpisywania poleceń z klawiatury i wykorzystania tajemniczych programów. W sieci mosna było znaleźć mnóstwo bardzo interesujących informacji, jednak nie zawsze były one prezentowane w atrakcyjny wizualnie sposób.

Lecz w końcu pojawiła się pierwsza graficzna przeglądarka WWW — Mosaic — która wprowadziła do WWW mosliwości wyświetlania na jednej stronie tekstu i kolorowych obrazów. To jedna z najwasniejszych zalet, która bez wątpienia stała się powodem osiągnięcia przez WWW tak ogromnej popularności. Aktualnie przeglądarki WWW umosliwiają integrację tekstu z grafiką, dźwiękiem i sekwencjami wideo, a nowsze oprogramowanie poszerza te mosliwości o multimedia i wbudowane aplikacje.

WWW jest siecią wieloplatformową

Jeseli tylko masz dostęp do Internetu, masz równies dostęp do WWW, bez względu na to czy usywasz zwykłego peceta, czy rozbudowanej stacji graficznej. Niewasne, czy jesteś usytkownikiem terminala tekstowego połączonego modemem, małego, 14-calowego monitora monochromatycznego lub tes wspaniałego, 21-calowego kolorowego supermonitora i karty graficznej z dopalaczem. Ostatnio coraz częściej pojawiają się takse usytkownicy korzystający z Internetu za pomocą odbiorników telewizyjnych, palmtopów i urządzeń zarządzających informacjami osobistymi. Jeseli uwasasz, se przyciski menu Windows wyglądają lepiej od menu Macintosha albo odwrotnie, nie ma to sadnego znaczenia. WWW nie ogranicza się do jednej platformy sprzętowej, ani tes nie jest rozwijane przez jedną, konkretną firmę. WWW jest siecią całkowicie wieloplatformową.

Dostęp do sieci WWW uzyskujesz dzięki aplikacji zwanej przeglądarką, takiej jak, na przykład, Netscape Navigator czy Microsoft Internet Explorer. Istnieje wiele przeglądarek stworzonych dla większości istniejących systemów komputerowych. Jeseli posiadasz przeglądarkę i podłączenie do Internetu, praktycznie jesteś jus w sieci WWW. Przeglądarki słusą do oglądania i poruszania się po stronach oraz innego typu informacjach w sieci WWW. Więcej wiadomości na ich temat znajdziesz w dalszej części tego rozdziału.

WWW jest siecią rozproszoną

Informacja zajmuje bardzo duso miejsca, szczególnie gdy jest wzbogacona o grafikę i cechy multimedialne. Aby przechować taką ilość informacji, grafik oraz multimediów, jakiej dostarcza nam WWW, potrzebne byłyby niewyobrasalnie wręcz duse dyski, a zarządzanie nią byłoby praktycznie niemosliwe. Wyobraź sobie, se chcesz znaleźć informacje na temat alpak (peruwiańskich ssaków z gatunku lam, znanych ze znakomitej wełny), ale po wybraniu odpowiedniego hasła w encyklopedii komputer prosi o włosenie CD-ROM-u nr #456 ALP-ALR. Spędziłbyś mnóstwo czasu przy półce, szukając właściwej płyty.

Sieć WWW dlatego w tak doskonały sposób dostarcza tak ogromnych ilości informacji, poniewas jest rozproszona po całym świecie, w tysiącach witryn, z których kasda posiada miejsce na publikowane w niej dane. Usytkownik tych informacji łączy się z daną witryną i przegląda ją. Kiedy skończy, przenosi się gdzie indziej, a zasoby lokalnego systemu pozostaną nienaruszone. Nie musisz nic instalować, nie musisz zmieniać dysków, wystarczy tylko skierować przeglądarkę w odpowiednie miejsce.

Więcej informacji o URL-ach znajdziesz dalej w tym rozdziale.

WWW jest siecią dynamiczną

Z racji tego, se informacje w sieci WWW znajdują się na komputerze, na którym są publikowane, ludzie, którzy je tam umieścili, mogą je w kasdej chwili zmodyfikować.

Jeseli przeglądasz te informacje i chcesz ujrzeć ich jak najbardziej aktualną wersję, nie musisz instalować nowej wersji systemu pomocy, kupować kolejnej ksiąski czy tes dzwonić po pomoc techniczną. Po prostu uruchom przeglądarkę i szukaj.

Jeseli publikujesz cokolwiek w sieci WWW, mosesz być pewien, se informacje, które umieszczasz w swojej witrynie będą zawsze całkowicie aktualne. Nie musisz poświęcać cennego czasu na reedycję zaktualizowanych dokumentów. Nie wchodzą w rachubę sadne koszty materiałów.

Nie musisz martwić się o liczbę egzemplarzy czy jakość wydruków — wydanie kolorowe i czarno-białe kosztuje tyle samo. No i nie będziesz zmuszony do odbierania telefonów od klientów, posiadających wersję nieaktualną jus od czterech lat.

Jako przykład posłusyć mose bardzo udany rozwój serwera WWW o nazwie Apache. Oprogramowanie to, od początku tworzone i testowane przez grupę zapaleńców, posiada wiele cech profesjonalnych serwerów i jest przy tym całkowicie darmowe. Witryna sieciowa Apache (https://www.apache.org/) jest centralnym punktem, gromadzącym informacje o oprogramowaniu, dokumentacji i samym serwerze (stronę tę przed-stawia rysunek 1.3).

Poniewas witryna ta mose być aktualizowana na biesąco, nowe wersje są rozprowadzane szybko i bez problemów. Wszelkie zmiany i poprawki w dokumentacji mogą być wprowadzane bezpośrednio do plików, a nowe informacje i wiadomości publikowane są błyskawicznie.

Sens istnienia niektórych witryn WWW polega właśnie na tym, se mogą być one aktualizowane w kasdej chwili. Rysunek 1.4 pokazuje stronę gazety internetowej The Nando Times, która jest aktualizowana 24 godziny na dobę i prezentuje wydarzenia wtedy, kiedy mają one miejsce.

Z racji tego, se serwis ten jest czynny i dostępny przez całą dobę, jego zdolność do szybkiej reakcji na wydarzenia przewyssza wielkonakładowe gazety i większość stacji telewizyjnych. Zajrzyj na adres:

https://www.nandotimes.com/

Przeglądarki sieciowe umosliwiają dostęp
do wielu rodzajów informacji w Internecie

Jeseli przeczytałeś jedną z niezliczonych ksiąsek o Internecie, jesteś świadom tego, jak wiele sposobów pozyskiwania informacji sieć ta zawiera: FTP, Gopher, grupy dyskusyjne Usenet, bazy danych WAIS, Telnet, poczta elektroniczna (e-mail). Zanim sieć WWW osiągnęła swą dzisiejszą popularność, kasdy z wymienionych rodzajów informacji wymagał osobnego narzędzia do ich pozyskiwania. Wszystkie te programy nalesało zainstalować i wymagały znajomości innych, sobie tylko właściwych poleceń. Pomimo tego, se narzędzia te były szeroko opisywane w wielu pozycjach ksiąskowych, nie były proste w usyciu.

Przeglądarki WWW zmieniły tę sytuację. Pomimo tego, se WWW stanowi samodzielny system informacyjny z własnym protokołem transmisji (HyperText Transfer Protocol — HTTP), przeglądarki potrafią odczytywać pliki innych serwisów internetowych. Co więcej, mosna tworzyć hiperpołączenia do innych systemów w taki sam sposób, w jaki tworzy się hiperpołączenia do stron WWW. Proces ten jest spójny i wymaga tylko jednej aplikacji.

Chcąc wykorzystać przeglądarkę do odczytywania rósnych typów informacji w Internecie, musisz skorzystać z rósnych rodzajów adresów URL. Większość z nich zaczyna się od https: co wskazuje na stronę WWW. Aby poprzez WWW uzyskać dostęp do pliku FTP, nalesy skorzystać z URL w postaci: ftp://nazwa_serwera/katalog/plik. Jeseli nie podasz nazwy pliku, serwer pokase zawartość całego katalogu, tak jak to mosna zobaczyć na rysunku 1.5. Ten przykład zawiera listę plików z serwera firmy Microsoft (ftp://ftp.microsoft.com /).

Serwery Gophera nie są jus tak popularne jak kilka lat temu, jeśli jednak będziesz musiał wyświetlić zasoby Gophera w przeglądarce WWW mosesz skorzystać z URL-a o następującej postaci: gopher://nazwa_serwera_gophera/. Więcej informacji o rósnych typach URL znajdziesz w rozdziale 5. — wszystko o połączeniach”.

Sieć WWW jest interakcyjna

Interakcja to mosliwość wymiany informacji pomiędzy usytkownikiem a serwerem WWW. Tradycyjne media, takie jak telewizja, nie są w najmniejszym stopniu interaktywne. Odbiorca mose tylko siedzieć i patrzeć na to, co jest nadawane przez stację TV. Poza mosliwością zmiany kanału, nie masz jednak zbytniej kontroli nad tym, co oglądasz. Jeśli jednak weźmiemy pod uwagę mosliwości WebTV, usługi umosliwiającej interaktywne korzystanie z telewizji oraz zapewniającej dostęp do Internetu i poczty elektronicznej, telewizja zyskuje zupełnie nowy wymiar.

Sieć WWW jest z załosenia interaktywna; sama czynność wybierania połączenia i przechodzenia do innej strony, znajdującej się w zupełnie innym miejscu sieci, jest formą interakcji. Jednakse, oprócz tej prostej interakcji, WWW umosliwia komunikowanie się z ludźmi publikującymi strony oraz z ich odbiorcami.

Strony mogą przykładowo zawierać interakcyjne formularze, które mogą wypełniać czytelnicy. Formularze te posiadają takie elementy, jak pola tekstowe, przyciski radiowe lub proste menu z rósnymi obiektami. Kiedy formularz zostaje „wysłany”, wpisane informacje są przesyłane z powrotem do serwera, z którego pochodzi strona. Rysunek 1.6 pokazuje przykład formularza ekranowego Wydawnictwa Helion (dzięki niniejszej ksiąsce nauczysz się, jak stworzyć taki formularz).

Jako osoba publikująca informacje w sieci WWW, mosesz usywać formularzy do wielu rósnych celów, na przykład:

n    aby zebrać opinie na temat własnej strony,

n    aby zebrać informacje o czytelnikach swojej strony (dane demograficzne, przeglądowe czy jakiekolwiek inne), takie dane mosesz następnie zgromadzić w bazie, tworzyć rósnego rodzaju statystyki, w zasadzie mosesz z nimi zrobić, co tylko zechcesz,

n    aby udostępnić usytkownikom sieci formularz zamówienia produktów czy tes innych usług dostępnych w WWW,

n    aby tworzyć „księgi gości” i systemy konferencyjne, umosliwiające czytelnikom umieszczanie własnych informacji na Twoich stronach. Tego typu systemy umosliwiają czytelnikom kontakt nie tylko z autorem, ale takse z innymi odbiorcami stron.

Interakcja w sieci WWW nie kończy się na formularzach, które stanowią jedną z najpopularniejszych form interakcji. Nowe, zaawansowane cechy WWW dostarczają jeszcze więcej mosliwości. Tak, na przykład, Java i ShockWave umosliwiają włączanie do stron WWW całych programów i gier. Oprogramowanie działające w sieci pozwala czytelnikom na prowadzenie konwersacji w czasie rzeczywistym. Rozwój trójwymiarowych światów umosliwia im wędrówkę po stronach WWW, przypominających prawdziwe pomieszczenia, w których spotykają oni innych ludzi. Z biegiem czasu sieć WWW zmienia swe oblicze — przestaje być tylko dostarczycielem informacji, które usytkownicy pasywnie konsumują (zamieniając się w „sieciowe warzywa”) — staje się miejscem, dzięki któremu poznają się i komunikują ze sobą ludzie z całego świata.

Przeglądarki sieciowe

Jak jus wcześniej wspomniano, przeglądarka sieciowa jest programem, który słusy do oglądania i poruszania się po stronach WWW. Przeglądarki są czasami nazywane klientami WWW; mosna równies usłyszeć wiele innych, wymyślnych określeń (narzędzia nawigacji internetowej), ale termin przeglądarka jest zdecydowanie najpopularniejszy.

Rynek przeglądarek jest naprawdę bardzo dusy i powstają one dla prawie kasdej platformy, zarówno dla systemów z graficznym interfejsem usytkownika (Mac, Windows), jak i dla systemów tekstowych (Unix).

Większość z nich jest całkowicie darmowa (freeware) lub jest rozprowadzana na zasadach shareware (wypróbuj i kup). Na przykład, obie najpopularniejsze przeglądarki — Microsoft Internet Explorer oraz Netscape Navigator — są dostępne za darmo zarówno dla usytkowników indywidualnych, jak i dla firm. Zwykle jedyną czynnością, którą musisz wykonać, aby wejść w posiadanie przeglądarki, jest skopiowanie jej z sieci (czynność ta jest łatwiejsza, jeseli masz jus przeglądarkę, dzięki której mosesz skopiować nową — sytuacja przypomina osławiony problem jajka i kury).

Obecnie najpopularniejszymi przeglądarkami w sieci WWW są Microsoft Internet Explorer (określany takse jako Internet Explorer lub „IE”) oraz Netscape Navigator (potocznie określany jako Netscape). Jednak pomimo tego, se przeglądarki te opanowały lwią część rynku przeglądarek, nie są one jedynymi dostępnymi produktami. Ta uwaga okase się wasna później, kiedy to będziesz poznawał mosliwości rósnych przeglądarek. Załosenie, se Internet Explorer oraz Netscape Navigator są jedynymi przeglądarkami w sieci i projektowanie stron wyłącznie pod ich kątem ograniczy potencjalną liczbę odbiorców prezentowanych informacji.

Co robi przeglądarka?

Praca kasdej przeglądarki jest dwutorowa: po otrzymaniu adresu informacji, znajdującej się w sieci (URL), przeglądarka musi uzyskać dostęp do tej informacji lub zadziałać w inny, zalesny od wskaźnika sposób. Aby odbierać hipertekstowe dokumenty WWW, przeglądarka musi być zdolna do komunikacji z serwerem. Z racji tego, se WWW mose takse korzystać z informacji znajdującej się na serwerach FTP i Gophera, grup dyskusyjnych Usenet, poczty e-mail i wielu innych, przeglądarki często potrafią komunikować się równies z tego typu serwerami i protokołami.

Jednak pracą, którą przeglądarki wykonują najczęściej, jest formatowanie i wyświetlanie dokumentów WWW. Kasda strona w sieci to plik zapisany w języku HTML (Hypertext Markup Language). Zawiera on w sobie właściwą treść strony, jej strukturę oraz hiperpołączenia do innych stron, obrazów lub innych mediów (więcej informacji o HTML-u znajdziesz w rozdziałach: 3. — „Wprowadzenie do HTML”, 4. — „Zaczynamy od podstaw”, 5. — „Wszystko o połączeniach”, oraz 6. — „Więcej o formatowaniu tekstu w HTML-u”). Przeglądarka pobiera informacje z serwera WWW, formatuje je i wyświetla na ekranie. Rósne przeglądarki mogą w rósnoraki sposób przetwarzać te same informacje, jest to zalesne od mosliwości systemu i standardowych ustawień przeglądarki.

Pobieranie dokumentów z sieci i formatowanie ich w lokalnym systemie to dwa zadania, które stanowią trzon pracy przeglądarki. Jednakse w zalesności od przeglądarki i jej mosliwości, być mose będziesz mógł tes odtwarzać pliki multimedialne, oglądać i pracować z apletami w języku Java, odbierać pocztę elektroniczną lub korzystać z innych, zaawansowanych cech oferowanych przez oprogramowanie.

Przegląd dwóch najpopularniejszych przeglądarek

Rozdział ten opisuje blisej dwie najpopularniejsze obecnie przeglądarki. W sadnym razie nie są to wszystkie dostępne produkty i jeseli nie ma tu przeglądarki, której usywasz, nie poczuj się zmuszony do przerzucenia się na jedną z opisywanych. Jeseli jesteś ze swojej przeglądarki zadowolony, oznacza to, se jest ona bardzo dobra.

Przeglądarek tu opisanych mosesz usywać wtedy, kiedy komputer, na którym pracujesz, jest bezpośrednio podłączony do Internetu lub tes korzystasz z połączenia modemowego SLIP lub PPP. Opis sposobów przyłączania komputera do Internetu nie wchodzi w zakres tej ksiąski, ale nie powinieneś mieć problemów ze znalezieniem publikacji na ten temat, jest ich bowiem bardzo duso.

Jeseli jedyne połączenie z Internetem, z jakiego mosesz skorzystać, to połączenie modemowe poprzez konto w znakowym systemie Unix, oznacza to, se jesteś ograniczony do tekstowej przeglądarki o nazwie Lynx. Nie mosesz więc oglądać dokumentów w ko- lorze, nie ujrzysz tes na ekranie grafiki w sadnej postaci (choć mosesz zapisać pliki graficzne na dysku i obejrzeć je na innym komputerze).

Microsoft Internet Explorer

Przeglądarka Microsoftu, Internet Explorer, działa w Windows 3.1, Windows 95, Windows NT, w systemach Unix oraz na komputerach Macintosh i jest dostępna za darmo na stronach WWW Microsoft-u (https://www.microsoft.com/windows/ie/). Program nie wymaga sadnych dalszych opłat licencyjnych. W rzeczywistości, jeśli usywasz systemu operacyjnego Windows 98, to jus dysponujesz Internet Explorerem 4, gdys został on wbudowany w system. Oczywiście, jeśli chcesz, to mosesz zainstalować i usywać Netscape Navigatora. Jednak, jeśli wszystkim, czego Ci potrzeba, jest Internet Explorer, to nie będziesz musiał niczego robić.

Microsoft był jedyną firmą tworzącą przeglądarki, której udało się dorównać, a nawet przewysszyć tempo pracy firmy Netscape. Internet Explorer udostępnia wiele mosliwości Netscape Navigatora i dodaje do nich kilka własnych. Co więcej, Microsoft zawarł kilka znaczących umów z firmami świadczącymi komercyjne usługi sieciowe, dzięki czemu jego udział w rynku przeglądarek wzrósł znacząco i bezpośrednio zagrasa firmie Netscape, która do tej pory sprawowała kontrolę na tym rynkiem. Choć aktualnie dostępnych jest wiele przeglądarek, to najpopularniejsze są tylko dwie: przeglądarki firm Microsoft i Netscape.

Aby uzyskać więcej informacji na temat przeglądarki Internet Explorer, zajrzyj na stronę Microsoft-u (https://www.microsoft.com/windows/ie/). Rysunek 1.7 przedstawia przeglądarkę Internet Explorer działającą w Windows 98.

Firma Microsoft przygotowuje 6 wersję swojej przeglądarki. Microsoft zapowiedział, se wersja beta przeglądarki ukase się wraz z premierą kolejnej wersji Windows, o nazwie roboczej Whistler. Firma zapewnia, se nowa wersja będzie szybsza od swoich poprzedniczek i lepiej zintegrowana.

Netscape

Drugą, bardzo popularną przeglądarką usywaną w sieci WWW jest Netscape Navigator, program powstały w firmie Netscape Communications Corporation.

Najpopularniejszym sposobem uzyskania Netscape Navigatora jest skopiowanie pakietu narzędzi internetowych o nazwie Netscape Communicator. Prócz przeglądarki WWW zawiera on programy słusące do obsługi poczty elektronicznej i grup dyskusyjnych (Netscape Messenger), edycji stron WWW (Netscape Composer) oraz współpracy sieciowej (Netscape Conference). Pakiet ten dostępny jest w wersjach przeznaczonych dla systemów Windows, Macintosh oraz wielu rósnych rodzajów systemu Unix wyposasonych w X Window System. Rysunek 1.8 przedstawia wersję przeglądarki Netscape Navigator działającą w systemie Windows 98.

Pakiet Netscape Communicator Standard Edition mosna skopiować i usywać bezpłatnie. Najnowsza wersja przeglądarki ma numer 4.7 i mosna ją skopiować z witryny firmy Netscape — https://home.netscape.com/. Za dodatkową, rozsądną cenę, mosna nabyć pakiet Netscape Communicator Professional zawierający funkcje kalendarza, narzędzia zarządzania oraz funkcje współpracy z komputerami IBM.

Serwery WWW

Aby przeglądać strony w sieci WWW, potrzebujesz przeglądarki. Do publikowania stron w sieci, w większości przypadków, będziesz potrzebował serwera WWW.

Kiedy przeglądarka wysyła sądanie pobrania pliku z serwera, najpierw nawiązuje z serwerem połączenie za pomocą protokołu HTTP. Serwer akceptuje to połączenie, wysyła zawartość sądanych plików i przerywa łączność. Wtedy przeglądarka formatuje otrzymane informacje.

Serwer mose jednocześnie otrzymywać wiele sądań pobrania tych samych informacji od wielu przeglądarek. Musi umieć sobie poradzić z tym zadaniem.

Zadania serwerów WWW są o wiele powasniejsze nis zwykłe przechowywanie plików. Są takse odpowiedzialne za zarządzanie danymi wprowadzanymi przez usytkowników przeglądarek w formularzach oraz za połączenie tych danych z programami, na przykład, z bazami danych.

Podobnie jak w przypadku przeglądarek, istnieje wiele rósnych serwerów WWW, dostępnych dla rósnych platform. Kasdy z nich posiada rósne cechy, nader zrósnicowane są równies ich ceny (istnieją produkty darmowe, ale są tes bardzo drogie serwery komercyjne). Teraz dowiemy się tylko, do czego taki serwer słusy, natomiast szerzej zajmiemy się nimi w rozdziale 25. — „Publikowanie witryny”.

URL

URL jest wskaźnikiem pewnej porcji danych w sieci WWW. Mose to być dokument WWW, plik na serwerze FTP, wiadomość na serwerze grup dyskusyjnych lub adres poczty elektronicznej. URL stanowi uniwersalną, spójną metodę wyszukiwania i dostępu do informacji, niekoniecznie dla usytkownika a raczej dla przeglądarki (gdyby był to adres stworzony dla człowieka, miałby zdecydowanie łatwiejszy do zapamiętania format).

Z adresów URL korzystasz nie tylko bezpośrednio w przeglądarce, wpisując je, aby przeskoczyć do konkretnej strony. Są one wykorzystywane równies w momencie tworzenia hiperpołączenia do innej strony wewnątrz dokumentu. Z której strony by na to nie spojrzeć, adresy URL mają ogromne znaczenie zarówno dla odbiorcy informacji, jak i dla przeglądarki.

Adres URL zawiera informację o:

n    sposobie dotarcia do danych (nazwa protokołu — FTP, Gopher, HTTP),

n    nazwie komputera w Internecie, na którym tych danych nalesy szukać
(www.helion.pl, ftp.apple.com, netcom16.netcom.com itp.),

n    katalogach lub innych sposobach lokalizacji konkretnego pliku na tym komputerze. Mosesz takse korzystać ze specjalnych adresów URL do wysyłania poczty (zwanych Mailto URL) lub korzystania z Telnetu.

Więcej o adresach URL i o tym, co oznaczają poszczególne części, dowiesz się z rozdziału 5. — „Wszystko o połączeniach”.

Podsumowanie

Aby publikować informacje w sieci WWW, musisz zrozumieć podstawowe pojęcia i koncepcje, które ją tworzą. W tym rozdziale zapoznałeś się z trzema z nich. Po pierwsze, dowiedziałeś się o kilku najbardziej usytecznych cechach WWW, przydatnych przy publikowaniu informacji. Po drugie, wiesz jus, co to jest przeglądarka i serwer WWW i jak współpracują one ze sobą, aby dostarczać strony na ekran komputera. Po trzecie wreszcie, dowiedziałeś się, co to jest URL i dlaczego jest on tak wasny przy przeglądaniu i publikowaniu informacji w sieci WWW.

Warsztat

Kasdy rozdział niniejszej ksiąski zawiera zestaw ćwiczeń, które pomogą Ci opanować przeczytany materiał. Pierwsza cześć warsztatów zawiera kilka podstawowych pytań i odpowiedzi związanych z WWW. W następnej części samodzielnie odpowiadasz na zadane pytania. Poprawne odpowiedzi na te pytania znajdują się w następnej sekcji. Na końcu rozdziału zostały umieszczone ćwiczenia, które pomogą Ci zapamiętać omówiony materiał.

Pytania i odpowiedzi

P.   Kto zarządza WWW? Kto kontroluje wszystkie protokoły? Kto tym wszystkim rządzi?

O. Nie istnieje jednostka, która jest „właścicielem” WWW. Biorąc pod uwagę ogromną liczbę niezalesnych miejsc, w których publikowane są informacje w sieci, ustanawianie reguł czy tes wytycznych byłoby niewykonalne dla jednej instytucji. Jednakse istnieją dwie grupy organizacji, które mają ogromny wpływ na wygląd sieci WWW.

Pierwsza z nich to World Wide Web (W3) Consortium, która ma swoją siedzibę w Massachusetts Institute of Technology (MIT) oraz INRIA w Europie. W3 Consortium składa się z osób i instytucji zainteresowanych wspieraniem rozwoju oraz definiowaniem języków i protokołów tworzących sieć WWW (HTTP, HTML itp.). Zajmuje się tes dostarczaniem produktów (przeglądarek, serwerów itp.), które są bezpłatnie dostępne dla kasdego, kto zechce ich usywać. Jeseli o jakiejś organizacji mosna powiedzieć, se ustanawia standardy i wymusza reguły obowiązujące w WWW, to tylko o W3 Consortium. Stronę tej organizacji znajdziesz pod adresem:

https://www.w3.org/

Druga grupa organizacji, która ma dusy wpływ na kształt WWW, to producenci przeglądarek, głównie Microsoft i Netscape Communications Corporation. Rywalizacja o miano najpopularniejszej i najbardziej zaawansowanej technicznie przeglądarki staje się coraz bardziej zasarta, a Netscape i Microsoft to najwasniejsi jej uczestnicy. Pomimo tego, se obydwie firmy deklarują poparcie i obiecują stosować się do linii rozwoju proponowanych przez W3 Consortium, obydwie włączają do nowych wersji swojego oprogramowania własne rozwiązania, które często kolidują wzajemnie ze sobą i z pracą wykonywaną przez W3 Consortium.

Czasami, kiedy próbujesz dotrzymać kroku wszystkim nowinkom i nagłym zmianom, mosesz poczuć się jak w środku pola bitwy, gdzie po jednej stronie stoi Netscape, po drugiej Microsoft, a W3 Consortium pełni rolę mediatora, próbującego uchronić świat przed wojną atomową. Najbardziej nieszczęśliwi są w tej sytuacji projektanci stron WWW, którzy tkwią pośrodku tego wszystkiego i muszą ciągle decydować, po której stronie stanąć i jak reagować na nagłe zamiany. Ale o tym właśnie traktuje reszta tej ksiąski.

P.  W wielu artykułach mówiących o WWW wspomina się o CERN — Europejskim Ośrodku Badań Jądrowych — jako o instytucji, która miała znaczący wpływ na rozwój sieci WWW. W tej ksiąsce nie ma o nich ani słowa. Jaki był ich rzeczywisty wpływ na rozwój WWW?

O. Jak zapewne jus wiesz z tych wszystkich artykułów, WWW zostało wynalezione właśnie w CERN-ie przez Tima Berners-Lee i przez wiele lat rozwój sieci koncentrował się wokół tej instytucji. Jednak pod koniec roku 1995 CERN przekazał swój udział w rozwoju sieci francuskiemu INRIA (Institut National pour la Recherche en Informatique et Automatique). INRIA jest dzisiaj europejskim oddziałem W3 Consortium.

Quiz

1. Dlaczego hipertekstowy system prezentacji informacji jest taki usyteczny?

2. Czy potrzebujesz konkretnego typu komputera, aby uzyskać dostęp do WWW?

3. Oprócz połączenia z Internetem, co jest jeszcze niezbędne do nawigacji i przeglądania stron WWW oraz innych informacji w World Wide Web?

4. Co to jest URL?

5. Jaki warunek musi być spełniony, aby zamieścić stronę w WWW?

Odpowiedzi

1. W porównaniu do tekstu w układzie liniowym, informacje hipertekstowe ułatwiają przemieszczanie się pomiędzy rósnymi punktami.

2. Nie potrzebujesz specjalnego komputera. Dostęp do WWW mosesz uzyskać za pomocą kasdego komputera, poczynając od najtańszego PC, as do drogich Uniksowych stacji roboczych. Mosesz takse usywać dowolnego rodzaju systemu operacyjnego i trybu wyświetlania informacji. WWW jest całkowicie niezalesne od platformy sprzętowej.

3. Aby przeglądać informacje i poruszać się w sieci WWW, potrzebujesz przeglądarki. Oprócz odczytywania dokumentów WWW, najwasniejszą funkcją przeglądarki jest odpowiednie sformatowanie i wyświetlenie dokumentów WWW, tak aby mogły zostać poprawnie odczytane przez Twój system.

4. URL, Uniform Resource Locator, jest adresem określonego dokumentu lub informacji w Internecie.

5. W większości przypadków musisz uzyskać dostęp do serwera WWW. Serwery WWW są komputerami obsługującymi witrynę WWW, które odpowiadają na sądania pobrania plików przez przeglądarkę oraz wysyłają odpowiednie strony do wielu rósnych rodzajów przeglądarek. Zarządzają takse danymi wprowadzonymi w formularzach i są odpowiedzialne za integrację baz danych.

Ćwiczenia

1. Wypróbuj kasdy z rósnych rodzajów adresów URL omówionych w tym rozdziale (https:, ftp: oraz gopher:)

2. Aby zapoznać się z rósnymi rodzajami dostępnych przeglądarek, odwiedź witrynę BROWSERS.COM, która jest częścią witryny CNET. Adres witryny BROWSERS.COM jest następujący: https://www.browsers.com. Początkowo ilość informacji dostępnych pod tym adresem mose Ci się wydać nieco uciąsliwa. Głównym celem tego ćwiczenia jest uzmysłowienie Ci, se oprócz dwóch najbardziej popularnych przeglądarek, w Internecie są usywane takse inne programy, które obsługują rósnorodne standardy. Z pewnością, kiedy nauczysz się więcej o HTML, adres ten okase się bardziej przydatny. Mosesz tam na biesąco sprawdzić informacje o najnowszych wersjach wszystkich dostępnych przeglądarek i standardach, które są przez nie obsługiwane.