ŁACIŃSKIEGO l BIZANTYJSKIEGO CESARSTWA WOJNA PIERWSZA

ŁACIŃSKIEGO l BIZANTYJSKIEGO CESAR­STWA WOJNA PIERWSZA 1204-1222.

Czwarta krucjata (patrz krucjaty) dopro­wadziła do opanowania Konstantynopola, stolicy cesarstwa bizantyjskiego, przez krzy­żowców. Proklamowali oni cesarstwo łaciń­skie, znane również jako Romania; jego cesarzem obwołano Baldwina II (1171--1205). Dużą część ziem, które miały nale­żeć do tego cesarstwa, trzeba było dopiero zdobyć; cesarstwo miało licznych wrogów zewnętrznych i wewnętrznych, stąd też był to twór słaby. W 1205 pod Adrianopolem (Edirne) wojska bułgarsko-połowieckie za­dały ciężką klęskę siłom cesarstwa łaciń­skiego. Baldwin dostał się do niewoli i La-tynowie musieli wycofać się z Azji Mniej­szej. W 1206 drugim cesarzem został Hen­ryk z Flandrii (1174?-1216); po próbie najazdu na Azję Mniejszą musiał podpisać dwuletnie zawieszenie broni z władcą nowo powstałego greckiego cesarstwa nicejskiego, które opanowało znaczną część terytoriów cesarstwa bizantyjskiego. Łacinnicy zawarli potem tajne przymierze z Turkami seldżuc-kimi, którzy od 1209 walczyli z cesarstwem nicejskim. Porażka Latynów w 1211 za­chęciła cesarstwo nicejskie i pomogła mu osiągnąć kilka niewielkich zwycięstw w 1212 oraz zawieszenie broni w 1214, na mocy którego cesarstwo łacińskie uznało cesarstwo nicejskie i obiecało szanować jego granice. Henryk zmarł w 1216, co także przyczyniło się do osłabienia siły i morale cesarstwa. W 1219 Słowianie z południa uznali cesarstwo nicejskie za dziedzica ce­sarstwa bizantyjskiego i ośrodek prawosła­wia. Po 1222, gdy cesarstwo nicejskie wyparło Seldżuków, do cesarstwa łacińskiego na­leżał już tylko Konstantynopol. Druga woj­na łacińskiego i bizantyjskiego cesarstwa Cesarz nicejski Jan III (zm. 1254) w 1224 wraz ze swoim sojusznikiem, carem bułgarskim Iwanem II (zm. 1241) zdobyli należące do cesarstwa łacińskiego ziemie w Azji Mniejszej i wyspy na Morzu Egejskim, nie zdołali jednak opanować Kon­stantynopola. Iwan przeszedł potem na stro­nę cesarstwa łacińskiego. Mimo to do 1225 Jan zajął prawie całe terytorium cesarstwa łacińskiego w Azji Mniejszej, ale stracił Trację na rzecz Epiru. Baldwin II (1217--1272), wówczas małoletni, obwołany został w 1228 cesarzem cesarstwa łacińskiego, a regentem został Iwan. W 1231 do Bald­wina przyłączył się Jan z Brienne (1170--1237); Iwan przestał być regentem; wypo­wiedział cesarstwu wojnę; w 1235 jego wojska obiegły Konstantynopol, ale w 1236 zostały odparte. Trzecia wojna łacińskiego i bizan­tyjskiego cesarstwa 1261-1267. Po 1250 zaczął się ostateczny upadek cesarstwa łaciń­skiego. Michał VIII Paleolog (1225--1282), który w prawdziwie bizantyjskim stylu uzurpował sobie tron cesarstwa nicej­skiego, odebrał w 1259 Konstantynopol łacin-nikom i wskrzesił cesarstwo bizantyjskie. Kosztowna wojna z Epirem doprowadziła z kolei do walki z Karolem I (1227-1285), królem Sycylii i Neapolu. W 1261 Michai został cesarzem i zaczął konsolidację sił cesarstwa bizantyjskiego do walki z licznymi wrogami. Również w 1261 cesarstwo podpisa­ło traktat z Genuą i odniosło zwycięstwa w walkach z łacinnikami na Peloponezie oraz wyspach greckich. W1262 Michał zwyciężył

Bułgarów, a w 1263, po porażce floty ge­nueńskiej, zawarł sojusz z Wenecją. Na początku 1264 Bizancjum pokonało Epir, ale jeszcze w tym samym roku doznało poważnej klęski pod Makry-Plagi. Do 1267, w wyniku zwycięstw w małych potyczkach oraz w bitwach morskich, a także dzięki zręcznej dyplomacji (w tym również kró­tkotrwałej unii Kościoła rzymskokatolic­kiego i wschodniego) Michał wskrzesił ce­sarstwo bizantyjskie i unikając większych wojen zapewnił mu bezpieczeństwo oraz względny spokój. Patrz także bizantyjska wojna domowa 1222-1224; bizantyjska wojna domowa 1259; bizantyjska wojna 1207-1211; krucjata czwarta 1202-1204; kru­cjata szósta 1228-1229; krucjata ósma 1270.