AFOAŃSKIE POWSTANIA 1709-1726

AFOAŃSKIE POWSTANIA 1709-1726. Wię­kszość terytorium dzisiejszego Afganistanu znajdowała się w XVII w. we władaniu perskich Safawidów. Wykorzystując słabość Safawidów, w 1709 afgańscy Gilzowie wznie­cili powstanie w Kandaharze, usunęli per­skiego gubernatora i ustanowili niezależne państwo afgańskie. W 1711 liczne wojska perskie oblegały Kandahar, ale wypady wojsk afgańskich zmusiły Persów do zwi­nięcia oblężenia. Następne działania perskie również nie przyniosły sukcesów. W 1717

w Heracie zbuntowali się afgańscy Abdalo-wie, zdobyli miasto i połączyli się z Uzbe-kami, by wspólnie grabić okoliczne tereny. W 1719 w skierowanej dla odbicia Heratu armii perskiej, liczącej 30 tysięcy żołnierzy, w bitwie pod tym miastem doszło do zamie­szania, w jego następstwie została ona pobi­ta. W latach 1721-1722 wielka armia Gilzów afgańskich najechała Persję, zajęła Kerman i Sziraz i ruszyła na stolicę, Isfahan. Perskim wojskom nie udało się zatrzymać najeźdź­ców. Afgańczycy oblegali stolicę przez sześć miesięcy, aż w końcu w październiku 1722 głód zmusił obrońców miasta do poddania się. Słabość Safawidów zachęciła również Rosjan (patrz rosyjsko-perska wojna 1722-1723) oraz Turków osmańskich, którzy zajęli część zachodniej Persji. PERSKA WOJNA DOMOWA 1725-1730 przyczyni­ła się do powiększenia chaosu. Wydawało się, że Afgańczycy po zajęciu Teheranu w 1725 i pobiciu w 1726 Rosjan i Turków osmańskich w dwóch bitwach, uzyskają pełen sukces, ale nagłe dojście do władzy perskiego dowódcy wojskowego, Nadir Cha­na (1688-1747) odwlekło wyzwolenie Af­ganistanu aż do czasu zamordowania Nadira (patrz persko-afgańska wojna 1720-1738).