ALEKSANDRA WIELKIEGO PODBOJE

ALEKSANDRA WIELKIEGO PODBOJE 334--323 p.n.e. Dwudziestoletni Aleksander po zamordowaniu Filipa II (382-336) został królem Macedonii i zwierzchnikiem Grecji. W 336 umocnił swą władzę nad Grecją. Kiedy wystąpiły przeciw niemu Teby, Alek­sander obiegł je i zburzył. Nowy władca przystąpił do zrealizowania planu swego ojca dokonania podboju części państwa per­skiego i zemszczenia się na nim za GREC

KO-PERSKIE

Drugorzędnym motywem było dążenie do napełnienia pustego skarbca. Armia Aleksandra, licząca około 30 tysięcy piechoty i 5000 jazdy, przeprawiła się w 334 przez Dardanele, na krótko zboczyła, by Aleksander mógł pomodlić się w Troi u gro­bu Achillesa, i w tym samym roku pobiła wojska perskiego króla Dariusza III (zm. 330) nad rzeką Granik. Aleksander opanowywał po drodze miasta frygijskie, by pozbawić perską flotę portów, następnie wkroczył do północnej Syrii i zwyciężył Dariusza w bitwie pod ISSOS w 333. Aby całkowicie wyeliminować perską flotę, Alek­sander wkroczył do Fenicji, łatwo zdobył kilka miast, obiegł i zajął TYR, a następnie podbił Syrię. W 332 opanował Egipt, gdzie w 330 został uznany za syna Amona (naj­ważniejszy bóg Egipcjan). Aleksander wrócił do Syrii w 331, pokonał Dariusza w bitwie pod GAUGAMELĄ, zdobył Babilon i Suzę, spalił Persepolis i w 330 podjął pościg za Dariuszem, który schronił się w Ekbatanie. Od 331 Aleksander zaczął ulegać wpływom wschodnim; nazywał siebie „królem kró­lów' (tytuł perski) i ubierał się na perską modłę. Część wojsk, niezadowolona z tych zmian, wznieciła bunt, ale Aleksander szyb­ko zdusił rebelię zabijając przywódców. Po znalezieniu ciała swojego przeciwnika Da­riusza, zamordowanego przez kuzyna Bes-sosa (pojmany i ukrzyżowany w 329), Alek­sander przykrył je własną szatą, a następnie urządził Dariuszowi królewski pogrzeb. W 330 zimował w Hindukuszu, po czym w 329 rozpoczął wyprawy wschodnioirań-skie (patrz aleksandra wielkiego wy­prawy WSCHODNIOIRAŃSKIE 329-327 p.n.e.).

Po zdobyciu w 327 Baktrii (Afganistan) i zało­żeniu kolejnej, najdalej na wschód wysunię­tej Aleksandrii (miasta) skierował się na południowy wschód, by rozpocząć podbój Indii (patrz aleksandra wielkiego wy­prawa DO INDII 327-325 p.n.e.). W 327 po

bardzo trudnym oblężeniu zdobył AOR-NOS, a w 326 zwyciężył w swojej najtrudniejszej bitwie nad rzeką HYDASPES. Dzięki stałym uzupełnieniom armia Alek­sandra liczyła wówczas 120 tysięcy żołnie­rzy, ale po dotarciu do rzeki Beas w Indiach - ponad 17 tysięcy km od Macedonii - żoł­nierze odmówili dalszego marszu na wschód. Aleksander ustąpił, w 325 zbudował flotę w jeszcze jednej Aleksandrii; armia pod jego dowództwem przeszła przez pus­tynię Makran, ponosząc po drodze ciężkie straty. W 324 wojska dotarły do Suzy, gdzie dla spełnienia swoich marzeń o harmonii między Grekami i Azjatami Aleksander nakazał, by zawierano mieszane małżeństwa. Sam poślubił córkę Dariusza Barsine (jedna z jego kilku żon), która została zamor­dowana w 309. Później pozbył się nieudol­nych i przekupnych urzędników (Greków i Persów), i rozdzielił swe siły. Flota po­płynęła morzem. Wojska lądowe odesłał do kraju. Wydał deklarację wzywającą wygnań­ców greckich do powrotu do kraju i nakazał, by uznano go za boga. Zdławił ostatni bunt w armii, udał się do Babilonu w 323, i tam, podczas przygotowań do kampanii arabskiej, dostał wysokiej gorączki i po krótkiej cho­robie zmarł.