ANGIELSKO-BIRMAŃSKA WOJNA PIERWSZA

ANGIELSKO-BIRMAŃSKA WOJNA PIERW­SZA 1824-1826. Powodem tej wojny była birmańska okupacja Assamu i Manipuru w północno-wschodnich Indiach. W 1824 flota angielska pod dowództwem sir Ar-chibalda Campbella (1769-1843) zdobyła Rangun. W 1825 Birmańczycy na próżno usiłowali odzyskać miasto. Hinduskie woj­ska dowodzone przez Brytyjczyków posu­wały się wzdłuż rzeki Irawadi, a jednocześ­nie opanowały wybrzeże. Birmańczycy do­znali dotkliwej porażki w pobliżu Awy nad Irawadi i w lutym 1826 zawarli traktat w Jandabo, na mocy którego ustąpili Brytyj­czykom Assam, Manipur, Arakan i wybrzeże Tenaserim. Druga wojna angielsko--birmańska 1852. Zajęcie przez Brytyjczy­ków statku należącego do króla sprowoko­wało następną wojnę (Brytyjczycy pragnęli zapewnić sobie lądowy szlak komunikacyjny łączący ich kolonie w Indiach z Singapu­rem). Wojska hindusko-brytyjskie zajęły Rangun i Pegu. Rewolta w Rangunie do­prowadziła do zastąpienia birmańskiego króla Pagana Mina (zm. 1880) przez jego brata Mindona Mina (1814-1878), który zgodził się na oddanie Brytyjczykom połu­dniowej Birmy. Trzecia wojna angielsko--birmańska 1885. Birmański król Czibo (1858-1916) sprzyjał Francuzom i prowa­dził z nimi negocjacje w sprawie budowy linii kolejowej z Mandalaj do granicy Indii.

Gdy Czibo odmówił przyjęcia brytyjskiego posła, Brytyjczycy zajęli Mandalaj i północ­ną Birmę, którą przyłączyli do Indii. Czibo został deportowany do Indii, walki trwały jednak jeszcze cztery lata, nim Brytyjczycy spacyfikowali birmańskich partyzantów.