CHILIJSKA WOJNA O NIEPODLEGŁOŚĆ

CHILIJSKA WOJNA O NIEPODLEGŁOŚĆ 1810-1818. Gdy wiadomość o detronizacji króla Hiszpanii, Ferdynanda VII (1784--1833), przez Napoleona (1769-1821) (patrz półwyspu iberyjskiego wojna isos-isw) do­tarła do Chile, obalono hiszpańskiego guber­natora, a władzę przejęła junta. Junta wpraw­dzie oficjalnie zadeklarowała wierność Fer­dynandowi, ale usuwała kolonialnych admi­nistratorów i otworzyła porty chilijskie dla zagranicznych statków handlowych. W latach 1811-1814 jednością rewolucyjnego ruchu w Chile wstrząsały gwałtowne spory między zwolennikami radykała Jose Miguela Carrery (1785-1821) a zwolennikami umiarkowanego Bernardo O'Higginsa (1778-1842). W 1814 umożliwiły one hiszpańskiej armii królewskiej pokonanie rewolucjonistów w bitwie pod fencagua i przywrócenie w Santiago władzy królewskiej. O'Higgins i Carrera połączyli swe wojska z siłami Jose San Martina (1778-1850), który w Mendozie (w zachodniej Argentynie) od trzech lat szkolił armię mającą wyzwolić Peru (via Chile) (patrz peru wojna o niepodległość isio-ms). San Martin wkró­tce usunął Carrerę za podżeganie do buntu. Na początku 1817 około 5000 żołnierzy pod dowództwem San Martina po raz pierwszy w historii przekroczyło Andy i 12 lutego 1817 pokonało Hiszpanów w bitwie pod Chacabu-co. San Martin zajął Santiago, a rok później proklamował niepodległość Chile. Ostateczną klęskę armia San Martina zadała wojskom królewskim 5 kwietnia 1818 w bitwie nad rzeką Maipo, co zagwarantowało niepodleg­łość Chile. Mała flota chilijska pod dowództ­wem lorda Thomasa Cochrane'a (1775-1860), utalentowanego oficera brytyjskiego, pokonała

Hiszpanię na wybrzeżu chilijskim i na morzu. W latach 1818-1820 Cochrane skutecznie ostrzeliwał hiszpańskie forty i zdobył wiele okrętów wojennych. Patrz także argentyny wojna o niepodległość isoe-isie.