CHIŃSKA WOJNA DOMOWA

CHIŃSKA WOJNA DOMOWA  1945-1949.

Po klęsce Japonii w ŚWIATOWEJ WOJ­NIE II (patrz także światowa wojna ii w chinach 1941-1945; światowa wojna n na oceanie spokojnym 1941-1945) i wyparciu jej

wojsk z Chin zarówno chińskie wojska komunistyczne z północy, jak i kuomintan-gowskie z południa usiłowały jak najszybciej zająć tereny okupowane wcześniej przez Japończyków. Samoloty amerykańskie prze­transportowały tysiące żołnierzy Kuomin-tangu do Szanghaju, Nankinu i innych dużych miast chińskich. Generał armii Sta­nów Zjednoczonych George Marshall (1880-1959) usiłował doprowadzić do pod­jęcia negocjacji pokojowych między obiema stronami. Wydawało się, że Mao Zedong (Mao Tse-tung) (1893-1976), przywódca komunistyczny, skłonny jest zawrzeć poro­zumienie, ale Czang Kaj-szek (1886-1975), przywódca Kuomintangu, stanowczo nie zgadzał się na rozmowy z komunistami. Marshall ostrzegł Czanga, że brak porozu­mienia może doprowadzić zniszczoną gos­podarkę Chin do całkowitego załamania, ale Czang zlekceważył ostrzeżenia. Marshall zawiadomił amerykańskie władze o fiasku misji i na początku 1947 powrócił do kraju. Stany Zjednoczone wycofały również swe wojska, ale nadal udzielały Czangowi po­mocy wojskowej i finansowej. Tymczasem na stronę komunistów przechodziły całe dywizje, skłóceni ze sobą kuomintangowscy dowódcy odmawiali podjęcia ofensywy, sza­lejąca inflacja i korupcja w rządzie zdys­kredytowały Kuomintang cieszący się do­tychczas dużą popularnością. W paździer­niku 1948 roku 300 tysięcy żołnierzy Kuo­mintangu poddało się komunistom w Mandżurii; dwa miesiące później komuni­ści otoczyli w północnej części środkowych Chinach 66 dywizji Kuomintangu i wzięli je do niewoli (część żołnierzy zdezerterowa­ła). W kwietniu 1949 komuniści przeprawili się przez rzekę Jangcy i skierowali się na południe. W maju zdobyli Szanghaj, w paź­dzierniku - Kanton, a w listopadzie dawną stolicę - Czungking. W grudniu 1949 Czang wraz z całym kuomintangowskim rządem zbiegł na Tajwan (Formoza), gdzie ustano­wił Republikę Chińską (1950). W wojnie domowej zginęły miliony Chińczyków, a miliony zubożały w wyniku szalejącej inflacji. Amerykańska pomoc dla Kuomin­tangu wzbudziła wśród Chińczyków na kon­tynencie nastroje antyamerykańskie. Trium­fujący komuniści proklamowali Chińską Republikę Ludową (1949) ze stolicą w Pe­kinie; przewodniczącym republiki został Mao. Wkrótce stworzyli nowy ustrój społe­czny, gospodarczy i polityczny. Patrz także chińsko-japońska wojna