CHIŃSKO-JAPOŃSKA WOJNA

CHIŃSKO-JAPOŃSKA WOJNA 1937-1945.

Przez wiele lat Japończycy rozszerzali swe wpływy w Mandżurii (północno-wschodnie Chiny), aż wreszcie założyli tam marionet­kowe państwo pod nazwą Mandżukuo. Ja­pończycy rozciągnęli swoje wpływy również na prowincje położone na północ od Chiń­skiego Muru, a generał Czang Kaj-szek (1886-1975) obawiał się stawić im opór, wiedząc, że Japończycy mają lepsze uzbro­jenie i wyposażenie. W lipcu 1937 doszło do wymiany ognia pomiędzy wojskami chiń­skimi i japońskimi pod mostem Marco Polo, na północ od Pekinu. Obie strony nadarem­nie starały się dojść do porozumienia drogą rokowań. Doszło do następnych starći wkrótce nie wypowiedziana wojna nabrała rozmachu. Japończycy działali bardzo ener­gicznie. Bombowce z Mandżukuo zaatako­wały chińskie miasta na północy, a japońska flota ostrzelała Szanghaj, dzielnie broniony przez Chińczyków. Gdy los miasta był prze­sądzony, Chińczycy zdemontowali fabryki i przenieśli je stopniowo w głąb kraju. Nankin, stolica Chin, padł w grudniu 1937 (patrz panay, incydent z panayem 1937), nową stolicą został Hankou. W rok później Japończycy zdobyli Kanton i Hankou, a wó­wczas stolicę przeniesiono w góry powyżej przełomów rzeki Jangcy, do Chongąingu. W końcu 1938 Japończycy zajmowali wszys­tkie morskie porty, opanowali linie kolejowe i większe miasta chińskie. Później nastąpił okres spokoju, który trwał do 1941, kiedy to Japończycy rozciągnęli swoją „strefę dob­robytu' na południową Azję, a Stany Zjed­noczone przystąpiły do wojny (patrz świa­towa wojna ii na oceanie spokojnym 1941-1945). Japończycy zamknęli Drogę Bir­mańską i inne szlaki zaopatrzeniowe; wów­czas sojusznicy, przede wszystkim Amery­kanie, dostarczali żywność i sprzęt wojs­kowy z Indii do Chongąingu transportem lotniczym nad „garbem' Himalajów (patrz światowa wojna ii w chinach 1941-1945). Świeżo wyszkoleni lotnicy chińscy, wspie­rani przez lotnictwo amerykańskie, rozpo­częli bombardowanie umocnień japońskich. Na północy partyzanci chińscy przez cały okres okupacji nękali Japończyków, zasta­wiając zasadzki na konwoje, napadając na małe garnizony, wysadzając mosty i linie kolejowe. Japończycy nigdy nie zdołali zająć terenów wiejskich w Chinach i nakłonić większej liczby Chińczyków do poparcia marionetkowych rządów. Po przystąpieniu ZSRR do wojny z Japonią (8 sierpnia 1945) armia radziecka błyskawicznie wyzwoliła Mandżurię spod japońskiej okupacji; do podpisania 2 września 1945 formalnej kapi­tulacji ZSRR odbił dużą część chińskiego wybrzeża. Japonia nie zdołała zrealizować swych dalekosiężnych planów opanowania Dalekiego Wschodu, natomiast Chiny nie

zdołały pokonać w swoim łonie zasadni­czych różnic politycznych (patrz chińska wojna domowa 1945-1949). Patrz także bir­mańska kampania 1943-1945; światowa woj­na II 1939-1945.