CZECHOSŁOWACJA, INWAZJA ZSRR NA CZECHOSŁOWACJĘ

CZECHOSŁOWACJA, INWAZJA ZSRR NA CZECHOSŁOWACJĘ 1968. Na początku 1968 słowacki przywódca Aleksander Dubczek

(1921-1992) został pierwszym sekretarzem Komunistycznej Partii Czechosłowacji. Na­stąpił krótki okres liberalizacji, zwany Pra­ską Wiosną. Dubczek usiłował wprowadzić bardziej demokratyczne rządy; zniósł cen­zurę prasy, nawiązał bliższe stosunki z Za­chodem, obiecał zwiększyć podaż dóbr kon­sumpcyjnych, starał się wprowadzić auto­nomię dla Słowacji w ramach jednego, wspólnego państwa i zamierzał wprowadzić nową konstytucję, która miała zapewnić obywatelom większe swobody. Wszystko to zaniepokoiło Związek Radziecki, który kon­trolował rządy w Czechosłowacji i w innych państwach satelickich. W dniach 29 lipca--1 sierpnia 1968 w słowackim mieście Cerna odbyły się rozmowy radziecko-czechosło-wackie, na których delegacja radziecka do­magała się ukrócenia swobód; po rozmo­wach przedstawiciele ZSRR wyjechali uspo­kojeni. Później jednak ich stanowisko uległo zmianie i w nocy 20-21 sierpnia wojska Bułgarii, Węgier, Polski i NRD w liczbie co najmniej 600 tysięcy żołnierzy dokonały inwazji na Czechosłowację, pokonały nie­zbyt silny opór i zajęły kraj. Dubczek i inni działacze czechosłowaccy zostali aresztowa­ni, przewiezieni do Moskwy i zmuszeni do ustępstw. Wojska interwencyjne wycofały się, a w Czechosłowacji ustanowiono silny, proradziecki rząd. Do kwietnia 1969 znie­siono wszystkie reformy Dubczeka (z wyjąt-kiej autonomii Słowacji) i usunięto go z zaj­mowanego stanowiska. Uzasadniając swe postępowanie tzw. doktryną Breżniewa (ZSRR zastrzegał sobie prawo do interwen­cji zbrojnej w sprawy komunistycznych sąsiadów w Europie Wschodniej, jeżeli za­grażały one poważnie jego interesom lub bezpieczeństwu) Związek Radziecki nakazał w 1970 przeprowadzenie aresztowań, czystek i ograniczenie praw Kościoła, co miało zniweczyć w Czechosłowacji skłonności li­beralne.