DEKABRYSTÓW POWSTANIE

DEKABRYSTÓW POWSTANIE 1825. Pod

wpływem demokratycznych idei Zachodu, które dotarły do Rosji w czasie NAPO­LEOŃSKICH WOJEN, w wojsku rosyjskim powstawały tajne organizacje dążące do zniesienia caratu i ustanowienia republiki. Okazja nadarzyła się po śmierci cara Alek­sandra I (1777-1825), gdy zaczęły się spory o sukcesję. Brat Aleksandra, Konstanty (1779-1831), zrzekł się swoich praw do tronu na rzecz brata Mikołaja (1796-1855). Mikołaj nie chciał zasiąść na tronie, zanim Konstanty publicznie nie ogłosi swej decy­zji. Gdy wiadomość ta dotarła do konspira­cyjnego Związku Północnego, nie przygoto­wani i nie mający określonego programu spiskowcy wprowadzili 26 grudnia 1825 (14 grudnia wg kalendarza starego stylu) swoje oddziały do Sankt Petersburga, by poprzeć „Konstantego i konstytucję'. Powstańcy dotarli jednak za późno na plac Senacki (plac Dekabrystów), by móc przeszkodzić w złożeniu przez najwyższych dostojników państwowych przysięgi na wierność carowi Mikołajowi. Żołnierze nie chcieli się ro­zejść, do akcji przystąpili również miesz­kańcy miasta. Artyleria rządowa zaczęła strzelać kartaczami i po godzinnym ostrzale rozbiła opór powstańców. Wkrótce na po­łudniu Rosji ujęto Pawła Pestela (1794--1826), przywódcę powstańczej grupy z Ki­jowa i do 15 stycznia 1826 powstanie zo­stało stłumione. Powstańców (dekabrystów) zgubił brak poparcia mieszkańców Sankt Petersburga i innych części kraju. Mikołaj nakazał powiesić pięciu przywódców, a stu innych skazał na zesłanie na Syberię. Po­wstanie było początkiem pełnej poświęceń działalności rewolucyjnej, która trwała w Rosji przez cały XIX wiek.