DEWOLUCYJNA WOJNA

DEWOLUCYJNA WOJNA 1667-1668. Król Francji Ludwik XIV (1638-1665) po śmier­ci teścia, króla Hiszpanii Filipa IV (1605--1665), opracował plan opanowania Nider­landów hiszpańskich. Publicznie uzasadniał swe roszczenia do nich tym, że jego żona, hiszpańska królowa Maria Teresa zrezyg­nowała wprawdzie kiedyś ze swych praw do sukcesji w zamian za odpowiednio duży posag, ale Hiszpania nigdy go nie wypłaciła, a ponadto Maria Teresa ma większe prawa do Niderlandów na mocy starego prawa dewolucji. Według niego spadek po ojcu przypada w całości dzieciom z pierwszego małżeństwa, takim dzieckiem była Maria Teresa, podczas gdy Karol II, nowy król hiszpański, był synem z drugiego małżeń­stwa. Dyplomacja Ludwika zaskoczyła jego przeciwników: na mocy traktatu Zjedno­czone Prowincje (niepodległe Niderlandy,

a zwłaszcza jej najważniejszy członek, Ho­landia) nie powinny angażować się w spór, wojna z Portugalią wiązała siły hiszpańskie (patrz HlSZPAŃSKO-PORTUGALSKA WOJNA 1657-1668), a potajemny traktat z Anglią zapewniał jej neutralność. W 1667 francu­skie wojska pod dowództwem Henriego wicehrabiego de Turenne (1611-1675) na­jechały hiszpańskie Niderlandy, z łatwością opanowały liczne miasta, a po trzech mie­siącach zdobyły główne miasto Flandrii, Lilie. W lutym 1668 Francuzi pod wodzą Ludwika Kondeusza (1621-1686) wkroczyli do regionu Franche-Comte i zajęli go w cią­gu 14 dni. Gdy Hiszpania przyznała Por­tugalii niepodległość, a Anglia, Szwecja i Holandia zawarły sojusz w celu powstrzy­mania dalszej ekspansji Francji (1668), Lud­wik XIV zdecydował się na przerwanie wojny i rozpoczęcie negocjacji. Na mocy traktatu zawartego w Aix-la-Chapelle 2 maja 1668 Francja otrzymała twierdze i miasta w hiszpańskich Niderlandach, a Hiszpania odzyskała Franche-Comte. Kwestia następ­stwa tronu pozostała nie rozwiązana. Patrz także holenderska wojna 1672-1678; augs­burskiej ligi wojna