DWÓCH RÓŻ WOJNY

DWÓCH RÓŻ WOJNY 1455-1485. Była to walka o władzę, w której udział brały dwie gałęzie dynastii angielskiej. Większość spo­łeczeństwa angielskiego zachowała wobec tej wojny obojętność lub neutralność, protes­towano jedynie, gdy armie przeciwników tratowały pola uprawne. Początkiem wojen stała się opozycja w stosunku do rodziny Beaufortów (Lancasterów), która po nie­udanym oblężeniu Orleanu (patrz orleanu oblężenie 1429) dążyła do zakończenia STU-

LETNIEJ WOJNY. Beaufortowie kierowali młodym królem Henrykiem VI (1421--1471), w związku z czym utrata Bordeaux (patrz bordeaux upadek 1453) spowodowała wzrost popularności Yorków, którym prze­wodził Ryszard (1411-1460), książę Yorku, uznany w 1450 za następcę bezdzietnego wówczas króla. Gdy Henryk popadł w obłęd, w 1455 Ryszard został mianowany protek­torem, potem król na krótko odzyskał przy­tomność umysłu i pozbawił go jego urzę­dów. Wówczas Ryszard wzniecił bunt. Zwy­ciężył króla pod St. Albans i ponownie został protektorem Henryka, który znów popadł w obłęd. Żona Henryka, królowa Małgorzata (1430P-1482), zebrała w 1459 liczną armię i okrzyknęła Yorków zdraj­cami; ci mając mniejsze siły uciekli z kraju. W 1460 wrócili i zwyciężyli ponownie pod Northampton w Nortumbrii; ujęli króla, a Ryszarda uznano za jego następcę. Na nowo zebrane armie Lancasterów zwycięży­ły Yorków pod Wakefiels w końcu 1460. Ryszard poległ. Na czele Yorków stanął teraz Ryszard Neville hrabia Warwick, „twór­ca królów'. Wojska Lancasterów wygrały drugą bitwę pod St. Albans (1461), ale Lancas-terowie przegrali w tym samym roku pod Mortimer Cross i Towton. Małgorzatę zmu­szono do ucieczki do Szkocji, tam zaczęła organizować dalszy opór. W Londynie syna Ryszarda obwołano królem Edwardem IV (1442-1483); ten wybór zapewnił Warwicko-wi wpływ na rządy do 1467. W 1467 Edward usunął ludzi Warwicka z ich urzędów (patrz warwicka bunt 1459-1471). Warwick uciekł do Francji; zawarł tam sojusz z królem Francji i pogodził się z Małgorzatą. W 1470 Warwick i Małgorzata wrócili z wojskiem do Londynu, zdetronizowali Edwarda i przywró­cili tron Henrykowi. Edward uciekł do Bur-gundii; w 1471 wrócił na czele oddziałów burgundzkich i pokonał Lancasterów pod Barnet, gdzie poległ Warwick, oraz pod Tew-kesbury. Pod Tewkesbury zginął syn Henry­ka VI, a król i królowa Małgorzata zostali wzięci do niewoli; Henryk zmarł potem w tajemniczych okolicznościach. Względny

spokój panował do 1483. Po śmierci Edwarda królem został jego syn Edward V (1470--1483?), wkrótce go zdetronizowano jako nieślubnego syna. Tron objął jego stryj, Ryszard III (1452-1485) (patrz bucking-hama rewolta ms). Jako pretendent do korony ze strony Lancasterów wystąpił Hen­ryk Tudor. Podniósł on bunt i zwyciężył w bitwie pod Bosworth Field w 1485 (patrz bosworth field, bitwa pod bosworth field uss), w której poległ Ryszard. Tudor został królem Henrykiem VII. Henryk VII poślubił córkę Edwarda IV łącząc w ten sposób oba zwaśnione domy i kończąc wojnę oraz okres feudalizmu w Anglii. Wielcy panowie Anglii byli zbyt słabi, by móc obalić ród Tudorów (patrz także simnela rebelia