DZIESIĘCIOLETNIA WOJNA

DZIESIĘCIOLETNIA  WOJNA 1868-1878.

W latach sześćdziesiątych XIX wieku wielu rodowitych mieszkańców Kuby przeciw­nych było rządom Hiszpanów, którzy utrzy­mali niewolnictwo, podnosili podatki i nie dopuszczali ich do stanowisk rządowych. Gdy w wyniku HISZPAŃSKIEJ REWO­LUCJI 1868 zdetronizowano królową Hisz­panii Izabelę II (1830-1904), 10 paździer­nika 1868 patrioci kubańscy proklamowali w Yara rewolucję, na czele której stanął Carlos Manuel de Cespedes (1819-1874). Opublikowali el grito de Yara, żądanie niepodległości dla Kuby, i rozpoczęli dzie­sięcioletnią wojnę partyzancką, której ofiarą padło około 200 tysięcy Kubańczyków i Hi­szpanów, a która nie przyniosła prawie żadnych trwałych rozwiązań. W 1869 we wschodniej części Kuby, w której toczyły się najcięższe walki i padło najwięcej ofiar, powstańcy proklamowali rewolucyjną repu­blikę. Wojska hiszpańskie utrzymały Ha­wanę na zachodzie i kontrolowały sytuację na przeważającym obszarze zachodniej Ku­by, gdzie znajdowały się liczne plantacje trzciny cukrowej. Nie doszło do poważniej­szej bitwy, częste były natomiast napady i akcje odwetowe podejmowane przez obie strony. Głównymi przywódcami powstania byli Antonio Maceo (1848-1896) i jego brat Jose (1846-1896), Maximo Gomez y Baez (1836-1905), Calixto Garcia Iniguez (l 836?-1898) i Tomas Estrada Palma (1835-1908). Wojskami hiszpańskimi do­wodził generał Valeriano Weyler y Nicolau (1838-1930); jego okrucieństwo w stosunku do Kubańczyków wywołało protest Stanów Zjednoczonych. Wprawdzie Stany Zjedno­czone nie chciały interweniować, jednak ich sympatia i nieoficjalna pomoc dla po­wstańców wzrosła po przejęciu przez Hisz­panów parowca Virginius (31 października 1873); statek był własnością powstańców i przewoził broń na Kubę, ale dla niepo­znaki płynął pod flagą USA. Hiszpanie zabili wielu członków załogi, w tym również kilku Amerykanów; z tego powodu omal nie doszło do wojny między Stanami Zjed­noczonymi i Hiszpanią. Walki ciągnęły się do 1878. W 1877 Hiszpania wysłała na

Kubę generała Arsenio Martłneza de Cam-posa (1831-1900), który doprowadził do zawarcia układu w Zań jon (10 lutego 1878), zapowiadającego wprowadzenie reform. Choć w 1886 zniesiono niewolnictwo, Hisz­pania nie dotrzymała pozostałych obietnic, niezadowolenie Kubańczyków nadal rosło. Patrz także kuby wojna o niepodległość