FALKLANDY/MALWINY, WOJNA O FALK¬LANDY

FALKLANDY/MALWINY, WOJNA O FALK­LANDY 1982. Spór o prawa do Falklandów (Islas Malvinas w języku hiszpańskim) na południowym Atlantyku rozpoczął się w XVII w. W 1833 Wielka Brytania zajęła wyspy i wysiedliła mieszkających tam Ar-gentyńczyków. Argentyna, przy poparciu większości krajów latynoamerykańskich, na­dal podtrzymywała swoje roszczenia do wysp. Negocjacje w sprawie zwierzchności Wielkiej Brytanii nad Falklandami skoń­czyły się 27 lutego 1982, porozumienia nie osiągnięto. Argentyna zagroziła podjęciem innych działań w celu rozwiązania prob­lemu. 19 marca 1982 grupa argentyńskich przedsiębiorstw odzyskiwania złomu na wy­spie South Georgia, wchodzącej w skład Falklandów, wywiesiła flagę Argentyny.

kwietnia siły zbrojne Argentyny dokonały inwazji na Falklandy i przejęły wszystkie najważniejsze punkty, łącznie ze stolicą wysp - portowym miastem Stanley. Wyspy okupowało 20 tysięcy żołnierzy argentyń­ skich, w większości nie wyszkolonych re­ krutów. Energiczne działania dyplomatycz­ ne Stanów Zjednoczonych i Organizacji

Narodów Zjednoczonych nie doprowadziły do rozwiązania kryzysu. Premier Wielkiej Brytanii, Margaret Thatcher (ur. 1925), za zgodą parlamentu wysłała do walki eskadrę kontradmirała Johna Woodwarda (ur. 1932) i ogłosiła dwustumilową strefę wokół Falk­landów za obszar działań wojennych. Dos­konale wyszkolone i uzbrojone wojska bry­tyjskie opanowały wyspę South Georgia. Argentyńskie lotnictwo, uzbrojone w bomby i rakiety (typu Exocet), wyrządziło poważne szkody flocie brytyjskiej; Argentyńczycy zatopili dwa niszczyciele, dwie fregaty i parę innych okrętów wojennych, zestrzelono kil­ka samolotów. Brytyjskie okręty podwodne zatopiły kilka okrętów nieprzyjaciela. 21 maja 1982 w porcie San Carlos na Falk­landach wojska argentyńskie rozpoczęły walkę z nacierającą piechotą generała majora Jeremy'ego Moore'a. Po zajęciu przyczółków Brytyjczycy posuwali się w głąb wyspy, stosując taktykę z II wojny światowej, w cią­gu paru godzin zmusili Argentyńczyków dowodzonych przez generała Mario Menen-deza (ur. 1930) do kapitulacji w Stanley 14 czerwca 1982. Poległo około 750 Argentyń­czyków i 256 Brytyjczyków. Zwycięstwo Brytyjczyków przyczyniło się do wzrostu popularności konserwatywnego rządu Mar­garet Thatcher, a porażka Argentyny spo­wodowała upadek jej prezydenta, Leopoldo Fortunato Galtieri (ur. 1926). Wojna nie zakończyła sporów o zwierzchnictwo nad wyspami.