FILIPIŃSKIE POWSTANIE

FILIPIŃSKIE POWSTANIE 1896-1898. Wielu Filipińczyków przeciwnych skorumpowanym hiszpańskim rządom kolonialnym, przystąpiło do tajnego stowarzyszenia rewolucyjnego Ka-tipuman, założonego w Manili przez Andresa Bonifacio (1863-1897). Najbardziej radykalni byli synowie zamożnych plantatorów, po stu­diach w Europie powracający z europejskimi ideami nacjonalistycznymi. Po tym, jak Hisz­panie dowiedzieli się o istnieniu Katipumanu, Bonifacio natychmiast wezwał do zbrojnego powstania i walki o niepodległość (26 sierpnia 1897). Wojska hiszpańskie odnosiły zwycięst­wa, powstańcy musieli się wycofać do północ­nej części wyspy Luzon. Opór Filipińczyków wzrósł po aresztowaniu i straceniu Jose Rizala (1861-1896), patriotycznego pisarza, który był natchnieniem ruchu niepodległościowego. W 1897 Bonifacio i Emilio Aguinaldo (1896-1964), burmistrz Cavite na Luzonie, w czasie walk z Hiszpanami zaczęli między sobą rywalizować o władzę. Aguinaldo kazał rozstrzelać swego przeciwnika za rzekomą zdradę. Główne walki z Hiszpanami skupiły się w prowincji Cavite; w końcu 1897 większą jej część opanowali Hiszpanie. 15 grudnia obie strony zgodziły się na zawarcie paktu w Biak--na-bato, który chwilowo zakończył powstanie; Aguinaldo i inni przywódcy powstania udali się na emigrację do Hongkongu, przyjmując 400 tysięcy peso i obietnicę zreformowania rządu Filipin, której Hiszpanie potem nie dotrzymali. Po wybuchu HISZPAŃSKO--AMERYKAŃSKIEJ WOJNY w 1898 i zwy­cięstwie floty USA nad flotą hiszpańską w Za­toce Manilskiej 19 maja 1898 Aguinaldo wrócił na Filipiny. Dzięki wsparciu Stanów Zjed­noczonych zorganizował armię, która pomogła USA pokonać Hiszpanów. Hiszpania sprzedała wówczas Filipiny Stanom Zjednoczonym za 20 milionów dolarów. Patrz także filipińskie powstanie