HABSBURGÓW WOJNA DYNASTYCZNA

HABSBURGÓW WOJNA DYNASTYCZNA 1439--1457. Śmierć w 1439 Albrechta II (1397--1439), pierwszego habsburskiego cesarza Świę­tego Cesarstwa Rzymskiego, stała się przyczyną bezkrwawego kryzysu dynastycznego i rodzin-

nego Domu Habsburgów. Przed objęciem władzy cesarskiej Albrecht sprawowai rządy w Austrii, Czechach i na Węgrzech, a jego jedynym następcą był pogrobowiec Władysław (1440-1457). Po śmierci Albrechta głową rodu Habsburgów został jego kuzyn, Fryderyk V (1415-1493), książę Austrii Wewnętrznej (Styria, Karyntia i Kraina). Chcąc rządzić w imieniu Władysława, przejął opiekę nad chłopcem, mimo że nie został prawnie mia­nowany regentem. Sprzeciwił się temu wódz węgierski Jan Hunyadi (1387-1456), regent Węgier, który domagał się przekazania Włady­sława pod jego opiekę, chcąc tym wzmocnić swój autorytet. W 1446 Hunyadi wprowadził wojska węgierskie do Styrii i zażądał wydania Władysława, ale Fryderyk przekazał następcę tronu rozjemcy, kardynałowi. Hunyadiego na­kłoniono, by - zamiast opiekować się Włady­sławem - podjął krucjatę przeciw Turkom (patrz węgiersko-turecka wojna 1444-1450). W 1451 Fryderyk musiał przeciwstawić się buntowi panów austriackich, którzy także domagali się wydania im Władysława, zdołał jednak zachować bezprawną regenqę. Również w 1451 zaspokoił roszczenia Czechów upomi­nających się o chłopca; mianował regentem w Czechach Jerzego z Podebradów (1420-1471); później Jerzy został królem Czech. W 1452 Wiener Neustadt (Austria), stolicę Fryderyka - wówczas już cesarza Świę­tego Cesarstwa Rzymskiego, Fryderyka III - obiegła 16-tysięczna armia pod wodzą kuzyna Władysława, Ulryka hrabiego Cylii (zm. 1456), dzierżącego władzę w Austrii. Fryderyk wydał Władysława, którego Ulryk zabrał do Wiednia. W wyniku przewrotu Ulryk stracił władzę, ale zatrzymał Władysława i był jego doradcą. W 1453 Władysław został koronowany jako Władysław V; po osiągnięciu pełnoletności w 1455 władca wystąpił przeciw Hunyadiemu i Jerzemu z Podebradów i sam sprawował krótkotrwałe rządy w Czechach i na Węgrzech. Zmarł w 1457; prawdopodobnie został otruty.