HAWAJSKIE WOJNY

HAWAJSKIE WOJNY 1782-1810. W 1782 Kamehameha I Wielki (1758P-1819) i jego kuzyn odziedziczyli panowanie nad naj­większą wyspą Hawajów, Hawaii. Całe Ha­waje - archipelag na Oceanie Spokojnym - podzielone były wówczas między rywali­zujących miejscowych wodzów. Dwaj z nich toczyli spory i prowadzili wojnę, w której w bitwie pod Mokuohai (1782) poległ kuzyn Kamehamehy. Prowadząc na swej wyspie walkę z rywalizującymi wodzami, Kameha­meha zdecydował się na podbój wysp poło­żonych na zachodzie (według legend miał zjednoczyć wyspy pod swoim panowaniem,

podnosząc bunt i zabijając poprzednich władców). W 1790 najeźdźcy zdobyli Maui; napastnicy pono zabili w pobliżu Wailuku tak wielu wrogów, że ich ciała zatarasowały koryto strumienia. Rok później Kameha-meha, który zaopatrzył się w broń palną u amerykańskich i europejskich handlarzy, walczył z wodzami Oahu i Kauai. Jego przeciwnicy odzyskali Maui i przypuścili atak na Hawaii. Kamehameha odparł atak i został jedynym władcą Hawaii (1792). Trzy lata później, w 1795 posłał flotę (około 1200 łodzi i 12 tysięcy ludzi) do walki z plemionami z Molokai, Lanai i Oahu. Liczni obrońcy Oahu zostali otoczeni w do­linie Nuuanu; zepchnięto ich albo zroz­paczeni sami skakali z Nuuano Pali - urwis­ka o wysokości 360 m (w pobliżu dzisiej­szego Honolulu). Pod rządami Kamehame-hy nie znalazły się jedynie wyspy Kauai i Niihau. W 1800, w czasie przeprawy przez kanał między Oahu i Kauai, zerwała się burza, wiele łodzi utonęło i flota Kameha-mehy musiała zawrócić. W 1804 wódz gotów był ponownie przepłynąć kanał, ale prze­szkodził mu w tym wybuch epidemii, praw­dopodobnie cholery lub dżumy, w wyniku której zmarło wielu jego wojowników. Ka­mehameha zrezygnował wówczas z planów podboju i rozpoczął negocjacje pokojowe z władcą Kauai, który w 1809 uznał zwierz­chnictwo Kamehamehy, a w zamian mógł dożywotnio panować na swojej wyspie. W 1810 wszystkie wyspy archipelagu weszły w skład królestwa Kamehamehy.