INFLANCKIE WOJNY

INFLANCKIE WOJNY 1558-1583. Dążąc do uzyskania dostępu do Morza Bałtyckiego i roszcząc pretensje do Inflant (Estonia i Łotwa) car rosyjski Iwan IV Groźny (1530-1584) w 1558 najechał te ziemie, pozostające do tej pory we władaniu inflan­ckiej gałęzi zakonu krzyżackiego. Po utracie Narwy, Dorpatu (Tartu) i innych terenów, osłabieni Krzyżacy inflanccy rozwiązali swą gałąź zakonu (1561), przechodząc na lutera-nizm. Przekazali Inflanty Polsce i Litwie. Mistrz krajowy Gottard Kettler został księ­ciem Kurlandii (Łotwa), lenna Polski i Lit­wy. Dania i Szwecja opanowały części In­flant. W 1583 doszło do wojny między Szwecją a Danią (zob. duńsko-szwedzka wojna 1563-1570). Tego roku zawarto przymie­rze polsko-duńsko przeciw Szwecji. Początko­wo Rosjanie zdobyli znaczną część Inflant, a w 1563 Połock. Dopuszczali się niesłycha­nych gwałtów na ludności podbitych ziem. Wkrótce jednak Iwana pochłonęły kłopoty wewnętrzne (patrz bojarów rzekomy spisek 1564). W1564 i 1567 Litwini pobili Rosjan pod Czaśnikami. W 1570 Iwan uznał Magnusa, królewicza duńskiego, władcę duńskiej części Inflant, w zamian ten został lennikiem cara. W 1578 zrezygnował jednak z tego tytułu i uszedł do Polski. W latach 1570-1571 i w 1577 nie udało się Rosjanom opanować szwedzkiego Rewia (Tallina w Estonii). W1570 został zawarty rozejm polsko-rosyjski. W latach 1575-1577 Iwan zajął znaczną część polskich Inflant. Stefan Batory (1553-1586), król Polski od 1576, rozpoczął w 1579 energi­czną walkę o Inflanty, spróbował odciąć je od Rosji, zdobywając twierdze na wschód od Inflant, w tym Połock (1579) i Wielkie Łuki (1580), oraz obiegł Psków (1581--1582). M.in. mediacja legata papieskiego przyczyniła się w 1582 do zawarcia pokoju między Rosją a Polską, w którym Rosja zrzekła się Inflant. W 1583 Iwan zawarł pokój ze Szwecją, ustępując zajmowane przez Rosjan miasta nad Zatoką Fińską. Patrz także nowogród wielki, represje wobec nowogrodu