IROKESKO-FRANCUSKIE WOJNY

IROKESKO-FRANCUSKIE WOJNY 1642--1696. Od czasu gdy francuski podróżnik Samuel de Champlain (1567P-1635) wziął udział w wyprawie Huronów przeciw Iroke-zom (1609) i zastrzelił kilku Indian, Irokezi żywili do Francuzów głęboką nienawiść. Wkrótce po śmierci Champlaina Irokezi zaczęli terroryzować francuskich osadników nad Rzeką Świętego Wawrzyńca i Ottaw, uniemożliwiając im poruszanie się po lądzie i wodzie. Indianie napadali na francuskie misje jezuickie, niszczyli je, a mieszkańców zamęczali na śmierć. W IROKEZÓWI HU­RONÓW WOJNIE w 1650 Irokezi wymor­dowali wszystkich Huronów. Irokezi zbudo­wali posterunki w różnych punktach strate­gicznych, oddziały wojowników patrolowały nieustannie lasy i szlaki wodne. Od czasu do czasu zawierano z nimi porozumienia poko­jowe, prawie natychmiast zrywane przez wojowniczych Irokezów zaopatrywanych w broń przez Holendrów z Fort Orange (Albany, stan Nowy Jork). W walce chodziło również o przejęcie bardzo opłacalnego han­dlu skórami bobrów; Irokezi usiłowali zape­wnić Fortowi Orange wyłączność w handlu skórami, uniemożliwiając Francuzom i ich indiańskim sprzymierzeńcom dostarczanie skór do Quebecu w Kanadzie. W latach 1660-1661 zagrożony był Montreal, w 1661 pod Long Sault doszło do rzezi grupy Francuzów. W 1666 świeżo przybyłe z Fran­cji oddziały podjęły natarcie i pokonały Indian Mohawków, jedno z plemion iroke-skich, na ich własnym terenie. Indianie poprosili o pokój, który nie bez trudności przetrwał 20 lat. Spory wybuchły z nową siłą, gdy Francuzi zaczęli posuwać się na zachód i doszło do konfliktu francusko--brytyjskiego. W 1685 nowo przybyły guber­nator francuski, markiz de Denonville (zm. 1710), postanowił dać nauczkę wojowniczym Indianom Seneka z grupy plemion iroke-skich. Poprowadził wojska do zachodniej części stanu Nowy Jork i w 1687 spalił cztery wioski Seneków. To oraz inne podstępne działania Francuzów rozwścieczyły Indian, którzy dwa lata później wzięli odwet. Duża

grupa Indian napadła na tereny w dolnym biegu Rzeki Świętego Wawrzyńca, z7masak­rowała mieszkańców Lachine, sterroryzo­wała ludność na obszarach sięgających aż do Montrealu. Indianie wielokrotnie atako­wali francuskie forty, miasta i małe osady. Po powrocie do Nowej Francji (Kanada) w 1689 gubernator hrabia de Frontenac (1620-1698) rozpoczął swoje urzędowanie od wojny z Irokezami. W 1696 Indianie zostali w końcu pokonani, ale wpołowie XVIII w. znowu wystąpili przeciw Fran­cuzom, tym razem jako sojusznicy Brytyj­czyków (patrz francuzów i indian wojna