JAWAJSKA WOJNA SUKCESYJNA PIERWSZA

JAWAJSKA WOJNA SUKCESYJNA PIERWSZA W ciągu XVII w. Holendrzy na dobre usadowili się w Batawii (Dżakarta) i często ingerowali w sprawy rywalizujących ze sobą królów i sułtanów Indii Wschodnich (Archipelag Malajski). W pierwszych la­tach XVIII w. zbiegły z Bali niewolnik nazwiskiem Surapati (zm. 1707) zebrał gru­pę zbrojnych tubylców i wystąpił przeciw Holendrom. Poszukiwany przez Holendrów znalazł schronienie u Amangkurata III (wzmian. 1703-1708), władcy Mataramu, królestwa na Jawie środkowej. Surapati prze­niósł się następnie do północno-wschodniej części Jawy i ogłosił się królem. Chcąc ukarać Amangkurata za pomoc udzieloną Surapatiemu, Holendrzy poparli jego kon­kurenta do tronu Mataramu, Pakubuwono I (zm. 1719), wuja Amangkurata. Wspólnymi siłami Holendrzy wraz z Pakubuwono po­konali Amangkurata, który uciekł na wschód, by schronić się u Surapatiego. Pakubuwono został osadzony na tronie (1704), Holendrzy ścigali Amangkurata i po­konali zarówno jego, jak i Surapatiego; ten ostatni poległ. W 1708 Amangkurat musiał udać się na wygnanie na Cejlon. Druga jawajska wojna sukcesyjna 1719-1723. Po śmierci króla Mataramu Pakubuwono o tron ubiegało się wielu tamtejszych książąt i w końcu doszło między nimi do walki. Ponownie interweniowali Holendrzy, którzy poparli pretendenta najbardziej im sprzyja­jącego; po czterech latach krwawych walk wszyscy rywalizujący kandydaci do tronu zostali ujęci i zesłani na wygnanie. Mataram został wasalnym królestwem holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej. Trzecia jawajska wojna sukcesyjna 1749-1757. Król Pakubuwono III (wzmian. 1743-1757), zaangażowany w spór dynastyczny, uzyskał pomoc wojskową Holendrów w wojnie pro­wadzonej przeciw połączonym siłom dwóch pretendentów, którzy dążyli do pozbawienia go tronu. W 1751 Holendrzy ponieśli klęskę, a ich dowódca został zabity. Jeden z rywali króla zgodził się w końcu zawrzeć pokój (Wielkie Porozumienie, 1755). Na mocy traktatu Mataram podzielono na dwie czę­ści; wschodnią część ze stolicą w Surakarcie (uzyskał ją Pakubuwono) i część zachodnią

ze stolicą w Djokjakarcie. Ostatni preten­dent stawiał opór do 1757, potem również zawarł pokój z Holendrami i dostał część wschodniego Mataramu.