JUSTYNIANA WOJNA PERSKA PIERWSZA

JUSTYNIANA WOJNA PERSKA PIERWSZA 524-532. Persowie najeżdżali wschodnie obszary cesarstwa. Około 524 zaczęli wdzie­rać się do Mezopotamii, co zmusiło cesarza Justyniana I do wysłania posiłków w celu odparcia najazdu. W 527 Justynian I powie­rzył swemu najlepszemu wodzowi, Beliza-riuszowi (505P-565), naczelne dowództwo w wojnie z Persami. W 530 Belizariusz odniósł wielkie zwycięstwo pod Darą, pobił 40-tysięczną armię persko-arabską dzięki umiejętnemu wykorzystaniu piechoty w ob- ronie i jazdy w natarciu. W rok później odparł kolejny najazd Persów, poniósł jed­nak klęskę w bitwie pod Callinicum, gdyż siły Persów były znacznie większe; wycofał wyczerpane wojska do Sury nad Eufratem, i tam odpierał wielokrotne ataki. Po śmierci króla Persji Kawada I (zm. 531), jego syn i następca Chosroes I (zm. 579) zawarł „wieczysty' pokój z cesarzem Justynianem. Pokój nie trwał jednak długo. Chosroes obawiał się rosnącej potęgi wschodniego cesarstwa rzymskiego, a jego wrogość po­większało zwalczanie przez Justyniana maz-deizmu, wyznania Persów. W tej sytuacji Chosroes wypowiedział wojnę i najechał Syrię. Justyniana druga wojna perska 539-562. Wojska Chosroesa przeniknęły w głąb Syrii, zajęły i złupiły Antiochię, trzecie co do wielkości miasto rzymskie. Persowie odnosili sukcesy w Mezopotamii, nad Morzem Czarnym i w Lazyce (Kol­chida, czyli zachodnia Gruzja). Zdołała się w 544 obronić Edessa, nie zdobyli też Persowie innych twierdz w dorzeczu Eufra­tu. Zawieszenie broni zawarte w 545 nie trwało długo, mimo że Justynian starał się utrzymać pokój, co roku płacąc Persom poważne sumy. Do 561 trwały sporadyczne walki, w 561 podpisano 50-letni pokój mię­dzy wschodnim cesarstwem rzymskim i Per­sją. Lazyka wróciła do cesarstwa, Persowie mieli otrzymywać nadal coroczne subsydia w złocie za twierdze na Kaukazie obsadzone przez wojska cesarskie. Patrz także nika powstanie 532; rzymsko-perska wojna 502-506; wandalów i rzymian wojna w af­ryce PÓŁNOCNEJ 533-534.