KALMARSKA WOJNA DOMOWA

KALMARSKA WOJNA DOMOWA 1520-1523

(szwedzka wojna domowa). W 1520 duńska armia pod dowództwem króla Chrystiana II (1481-1559), który usiłował pozostać nadal królem Szwecji na mocy unii ka-Imarskiej (unia trzech królestw - Danii, Szwecji i Norwegii), najechała Szwecję i opa­nowała ją. Rywal Chrystiana, Stan Sture Młodszy (1493-1520), regent Szwecji, został śmiertelnie ranny w bitwie koło Bogesundu. Po śmierci Sture rząd szwedzki rozpadł się, a sejm musiał uznać Chrystiana za króla. Dalszy opór ustał; koronacji Chry­stiana na króla w Sztokholmie, 5 listopada 1520, towarzyszyły objawy radości. Trzy dni później król zwołał sąd kościelny, który uznał przeciwników króla za heretyków i jako takich stracono ich (co nazwano później masakrą sztokholmską lub krwawą łaźnią sztokholmską). W odpowiedzi na

to niesłychane okrucieństwo szlachcic szwedzki zbiegły z duńskiego więzienia, Gustaw Eriksson Waza (1496-1560), które­go ojciec i szwagier zostali ścięci, nakłonił chłopów z Dalekarlii (Dalarna) w Szwecji środkowej do powstania przeciw Duńczy­kom. Jego oddziały powiększały się w mia­rę opanowywania kraju. Gustaw zdobył Uppsalę, potem oblegał i zdobył Sztok­holm. W sierpniu 1521 sejm ogłosił go wyzwolicielem i zarządcą Szwecji. Chrys­tiana zdetronizowano, królem Szwecji zo­stał Gustaw (jako Gustaw I); tym samym wygasła unia kalmarska. Również w Danii Christiana zdetronizowano. W 1524 Gus­taw i następca Chrystiana na tronie duń­skim, Fryderyk I (1471P-1533), spotkali się w celu omówienia kwestii spornych. Prowincja Blekinge w południowo-zachod-niej Szwecji wróciła do Danii, a rozwiąza­nie nie rozstrzygniętych spraw przekazano zgromadzeniu stanów.