KALMARSKA WOJNA

KALMARSKA WOJNA 1611-1613. Król szwedzki Karol IX (1550-1611) dążył do opanowania regionu Finnmark (najbardziej na północ wysunięta część Półwyspu Skan­dynawskiego), cenionego przez duńsko-nor-weskich królów z powodu dużej ilości ryb i zwierząt futerkowych, chciał także ograni­czyć duński handel na wschodnich wy­brzeżach Morza Bałtyckiego, a zwłaszcza w Zatoce Ryskiej. Działania Karola skłoniły króla Danii i Norwegii Chrystiana IV (1577-1648) do wysłania floty w celu ochro­ny handlu nad Sundem. Karol nie zgodził się na negocjacje w sprawie granic duńsko--szwedzkich i innych spraw spornych, po czym obaj - on i Chrystian - wypowiedzieli wojnę. Wojska duńskie ruszyły w dwóch kierunkach; część przez Yastergotland, a druga, pod dowództwem Chrystiana, ob­iegła szwedzkie miasto portowe Kalmar. Karol z synem Gustawem Adolfem (1594-1632) nadciągnęli z odsieczą dla Kal-maru, ale Duńczycy otrzymali posiłki i zmu­sili ich do odwrotu do pobliskiego Yisby; Kalmar poddał się Duńczykom latem 1611. Rozgniewany niepowodzeniem Karol za­proponował rozstrzygnięcie sporu na drodze pojedynku, ale Chrystian odmówił i obiegł Yisby, lecz po trzydniowej bitwie wycofał się przez morze do Kopenhagi. W końcu października Karol zmarł, a wojnę prowa­dził dalej jego syn, Gustaw II. Norwegowie wyparli Szwedów z Finnmarku, a w maju 1612 Duńczycy zajęli port Alvsborg w połu-dniowo-wschodniej Szwecji. Walki zakoń­czył traktat pokojowy w Knared na początku 1613. Finnmark pozostał pod zwierzchnic­twem duńsko-norweskim, Alvsborg miał wrócić do Szwecji za cenę daniny płaconej przez Szwecję. Kalmar, od którego pochodzi nazwa tej wojny, wrócił pod panowanie Szwecji.