KRZYŻOWCÓW l TURKÓW WOJNY

KRZYŻOWCÓW l TURKÓW WOJNY 1272--1291. Zwalczający się wzajemnie muzuł­mańscy Turcy i pogańscy Mongołowie najeż­dżali chrześcijańskie państwa w Ziemi Świę­tej w Palestynie oraz Syrii. W drugiej połowie XIII w. władali już znacznymi obszarami tego regionu (patrz krucjata dziewiąta 1271-1272). Bajbars (1233-1277), muzułmański sułtan Egiptu, mameluk, systematycznie za­jmował kolejne twierdze krzyżowców; w 1266 zakon rycerski templariuszy poddał Safed; Jaffa i Antiochia padły w 1268; w 1271 Bajbars zdobył Montfort, wielką twierdzę szpitalników (joannitów) w pobliżu Trypoli-su. Los krzyżowców został przypieczętowany. Do Ziemi Świętej przybyły wojska pod wodzą angielskiego księcia Edwarda (1239-1307), późniejszego króla Edwarda I, które miały wyprzeć muzułmanów i Mongołów, zostały jednak pokonane (1271-1272). Spory toczące się między krzyżowcami przyśpieszyły roz­pad ich państw. Śmierć Bajbarsa dała krzyżo­wcom krótką chwilę wytchnienia, gdyż jego następca, sułtan Kalawun (zm. 1290) był zajęty walką z Mongołami. Zwyciężył w bit­wie pod Homs (Hims) w Syrii (1281); bitwa ta położyła kres najazdom Mongołów na Egipt. W 1289 Kalawun wyparł krzyżowców z Trypolisu, a port zniszczył, by nieprzyjaciel nie mógł nigdy więcej z niego korzystać. Bohaterska obrona Akki, ostatniej ważnej twierdzy krzyżowców w Ziemi Świętej zakoń­czyła się tragicznie; 19 maja 1291 muzułma­nie zdobyli Akkę i zabili lub wzięli do niewoli jej mieszkańców. W następnych la­tach Turcy zburzyli wszystkie twierdze chrześcijańskie na wybrzeżu Morza Śródzie­mnego. Patrz także łacińskiego i bizantyj­skiego cesarstwa wojny.