KUNA CZERWONY TERROR

KUNA CZERWONY TERROR 1919. Istnieniu nowo utworzonej republiki węgierskiej (patrz węgierska rewolucja ms) zagroził Bela Kun (1885-ok. 1939), bolszewik skie­rowany na Węgry przez Włodzimierza Le­nina. 20 grudnia 1918 Kun założył na Węgrzech partię komunistyczną. Gdy pre­zydent Węgier, hrabia Mihaly Karolyi

(1875-1955) ustąpił (21 marca 1919) na znak protestu przeciw żądaniom aliantów, doma­gających się dalszych ustępstw terytorial­nych ze strony Węgier, utworzono rząd koalicyjny złożony z komunistów i socjalde­mokratów pod przewodnictwem Kuna, któ­ry po krótkim czasie usunął socjaldemokra­tów i ustanowił dyktaturę komunistyczną. Odwołując się do węgierskiego nacjonaliz­mu i obiecując pomoc rosyjską (nigdy nie nadeszła), Kun i jego zwolennicy utworzyli Czerwoną Armię, która niebawem odbiła Czechom Słowację. Upaństwowienie wiel­kich majątków ziemskich, zamiast rozdziału ziemi chłopom, pozbawiło Kuna ich popar­cia, również burżuazja zrażona narastającym terrorem wstrzymała poparcie dla Kuna. Alianci zmusili Kuna do zrzeczenia się Słowacji, a węgierscy kontrrewolucjoniści usiłowali obalić jego rząd. Wcześniej, chcąc zapobiec ewentualnemu najazdowi Węgier na Siedmiogród (zajęty przez wojska rumuń­skie), rumuńska armia wkroczyła w kwiet­niu 1919 na Węgry i odparła atak Kuna. Gdy Rumuni zbliżali się do Budapesztu, armia węgierska odmówiła udziału w walce. Kun uciekł l sierpnia 1919 do Wiednia; cztery dni później Rumuni wkroczyli do Budapesztu, wycofali się 14 listopada 1919 po splądrowaniu stolicy. Do Budapesztu wkroczył kontradmirał Miklós Horthy de Nagybanya (1868-1957) stojący na czele kontrrewolucyjnego rządu. W marcu 1920 Horthy został mianowany regentem i głową państwa. Przywrócił monarchię (niezależną od Austrii), udaremnił także dwie próby byłego cesarza austriackiego Karola I (1887-1922) odzyskania tronu węgierskie­go (patrz węgierska wojna domowa 1921).