MADAGASKARU WOJNY Z FRANCJĄ

MADAGASKARU WOJNY Z FRANCJĄ 1883- W 1882 Francja rozciągnęła protektorat nad północno-zachodnią częścią Madagaskaru. Howa, najliczniejsza grupa tubylców, odmówiła uznania protektoratu. Wcześniej - na mocy traktatu z 1868 - Fran­cja zgodziła się na władanie Howów całą wyspą; w 1882 odrzuciła go jednak, uznając zamiast tego wcześniejsze traktaty zawarte z lokalnymi wodzami, którzy oddali Francji wyspy u wybrzeża północno-zachodniego. Po odrzuceniu przez rząd Howa francuskich żądań francuskie okręty ostrzelały przy­brzeżne miasta Majunga i Tamatawa; żoł­nierze francuscy zajęli je w czerwcu 1883. Francuzi utworzyli armię złożoną z tubyl­ców, która po dwóch latach chaotycznych walk pomogła im zawrzeć porozumienie w 1885. Howa uznali francuski protektorat, a także zaakceptowali istnienie francuskiej osady w Diego-Suarez na północnym krańcu wyspy; zgodzili się również na obecność francuskiego rezydenta w stolicy Tananari-wie. Później rząd Howów stawiał Fran­cuzom coraz silniejszy opór. Pozycję Francji wzmocniło jednak uznanie 1890 przez Wiel­ką Brytanię Madagaskaru za protektorat francuski. W 1895 w Majundze na Madagas­karze wylądował francuski korpus ekspedy­cyjny w sile 15 tysięcy żołnierzy. Po pewnej zwłoce z powodu chorób i trudności trans­portowych ekspedycja ruszyła w głąb wyspy, w kierunku Tananariwy. Po ostrzale ar­tyleryjskim stolica szybko skapitulowała (30 września 1895); pod rządami Francuzów tubylcza królowa stała się jedynie figurant-ką. W 1896, po ogłoszeniu Madagaskaru kolonią francuską wybuchło powszechne powstanie. Porządek ostatecznie przywrócił francuski gubernator generalny Joseph S. Gallieni (1849-1916), który w 1897 zde­tronizował i zmusił do opuszczenia wyspy królową, położył kres supremacji Howów i zrównał w prawach wszystkie plemiona malgaskie.