MAMELUKÓW l TURKÓW WOJNA

MAMELUKÓW l TURKÓW WOJNA 1516--1517. Gdy kampanie wojenne tureckiego sułtana Selima I (1467-1520) w TUREC-KO-PERSKIEJ WOJNIE 1514-1516 zagro­ziły mamelukom syryjskim, stary sułtan mamelucki Egiptu, Kansuh al-Ghawri (zm. 1516), poprowadził wojska na północ, za­mierzając zaatakować imperium osmańskie od strony Aleppo. Dzięki zastosowaniu ar­tylerii armia Selima zadała mamelukom druzgocącą kieskę w bitwie pod Mardż--Dabik (Dolbek) 24 sierpnia 1516. Kansuh z powodu wylewu zmarł w czasie bitwy, Aleppo natychmiast się poddało. Mamelucy wycofali się do Egiptu opuszczając Syrię. Wojska tureckie w krótkim czasie zdobyły Damaszek, Bejrut, Gazę i Jerozolimę. Selim

wszędzie mianował zarządców tureckich; książęta libańscy zostali jego nominalnymi wasalami. Nowemu sułtanowi Egiptu, Tuman Bejowi (zm. 1517) zaofiarował pokój pod warunkiem przyjęcia zwierzchnictwa Turcji, ale ten odrzucił jego propozycję. Selim posłał wówczas do Kairu kalifa (najwyższy zwierzch­nik muzułmański), by w jego imieniu odczy­tał modły piątkowe, co było symbolem przeję­cia władzy, a następnie ruszył na Kair; 2 stycznia 1517 pobił mamelucką armię Tumana w bitwie pod Rejdanijja, a wkrótce zdobył Kair i cały Egipt. Tuman uciekł, usiłował prowadzić walkę partyzancką, został jednak ujęty i powieszony. Wielki szarif (zarządca) Mekki przesłał Selimowi jako symbol uznania jego zwierzchnictwa klucze do świętych miejsc arabskich, a kalif przy­wiózł do Konstantynopola (Stambuł) święty płaszcz i sztandar proroka Mahometa (570-632). Selim nie mścił się na mamelu-kach, wielu z nich zostało członkami adminis­tracji Egiptu. Według nieprawdziwej legendy kalif przekazał Selimowi swój tytuł i władzę.