MAROKAŃSKA WOJNA

MAROKAŃSKA WOJNA 1907-1912. Na po­czątku XX w. wielkie mocarstwa europejskie rywalizowały o polityczne i handlowe wpły­wy w Maroku, wreszcie Francja i Hiszpania zawarły tajny układ (1904) i postanowiły podzielić kraj między siebie. Na konferencji w Algeciras (1906) wszystkie mocarstwa potwierdziły nienaruszalność terytorialną Maroka, swobodę handlu i powierzyły Fran­cji oraz Hiszpanii nadzór nad tym krajem. W 1907 bunt Marokańczyków sprzeciwiają­cych się zatrudnianiu zagranicznych robot­ników w Casablance został brutalnie stłu­miony; wojsko francuskie zabiło kilka ty­sięcy osób i zajęło miasto. Opór mieszkań­ców wobec obcej interwencji nie malał. W 1908 sułtana Maroka Abd al-Aziz IV (1880-1943), oskarżanego o zaniedbywanie kultury muzułmańskiej, zastąpił brat, który w 1909 w Fezie został ogłoszony sułtanem. Nowy władca nie mógł utrzymać porządku w kraju i musiał zapewnić sobie pomoc Francji i Hiszpanii. Rifenowie (tubylcy z gór Er-Rif) zaatakowali hiszpańskich ro­botników w Melilli na wybrzeżu marokań­skim (patrz rifenów wojna 1919-1920); hisz­pańskie wojska poniosły porażkę (1909). Atak Rifenów na Fez spowodował ofensywę Francuzów, którzy zajęli miasto. Akcja fran­cuska zaskoczyła Niemców, którzy uznali, że ich interesy w Maroku są zagrożone. Po przybyciu niemieckiej kanonierki Panther do Agadiru (1911), marokańskiego portu na Oceanie Atlantyckim, wydawało się, że woj­na niemiecko-francuska jest nie do unik­nięcia, ale negocjacje pozwoliły zakończyć konflikt pokojowo. Niemcy uznały władzę Francji w Maroku w zamian za część fran­cuskich posiadłości w Kongo (Afryka). Ma­rokański sułtan podpisał tzw. konwencję feską (30 marca 1912) godząc się na francu­ski protektorat nad krajem. Później Francja i Hiszpania podzieliły Maroko na cztery strefy, Francja zatrzymała największą część terytorium.