MEIJI REWOLUCJA

MEIJI REWOLUCJA 1863-1868. Od poczàt-ku XVII w. szogun z rodu Tokugawa (szo-gun staù na czele wojska i rzàdu; byùo to stanowisko dziedziczne), sprawowaù wùadzæ w Japonii. Jego stolicà byùo Edo (Tokio). Rezydujàcy w Kioto cesarz byù figurantem. Rozwój handlu zagranicznego w poùowie XIX w. zmieniù ukùad stosunków miædzy dwoma nominalnymi wùadcami i ich wa­salami. Daimyo (moýnowùadcy) zachodnich prowincji Chosho, Satsuma, Hizen i Tosa chcieli poczàtkowo wypædziã cudzoziemców (patrz shimonoseki „wojna' 1863-1864), pó­êniej zmienili zdanie, a bædàc w opozycji do szoguna, doradzali przedstawicielom ob­cych pañstw, by kontaktowali siæ bezpo­úrednio z dworem cesarskim. W listopadzie 1865 brytyjskie, francuskie i holenderskie okræty wojenne wpùynæùy do portu Hyogo (Kobe) w pobliýu Osaki, gdzie obradowaù szogun ze swoimi ministrami. Rzàd szoguna nie chciaù dopuúciã do ostrzelania miasta, obiecaù wiæc przekonaã cesarza, by podpisaù porozumienia handlowe, na co cesarz nie­chætnie siæ zgodziù. W rok póêniej wybuchù bunt w prowincji Chosho; szogun przekonaù cesarza do rozpoczæcia dziaùañ wojennych, jednak we wrzeúniu, po úmierci szoguna dziaùania wojenne zostaùy wstrzymane. Na poczàtku 1867 zmarù cesarz, a tron objàù jego 14-letni syn. Jesienià tego samego roku daimyo prowincji zachodnich przed­stawili nowemu szogunowi list, w którym wzywali go do ustàpienia i zwracali uwagæ, ýe podziaù wùadzy politycznej zagraýa is­tnieniu kraju. W listopadzie szogun ustàpiù majàc nadziejæ, ýe w nowym rzàdzie uzyska wysokie stanowisko. Wypadki potoczyùy siæ inaczej. W styczniu 1868 zniesiono ograniczenia naùoýone na Chosho. Czùon­kowie rodów z czterech zachodnich pro­wincji wkroczyli do Kioto i odebrali armii Tokugawy wùadzæ nad miastem. Byùy szo­gun wycofaù siæ do Edo i przygotowywaù siæ do wojny, zdaù sobie jednak szybko sprawæ, ýe nie ma ýadnej szansy na prze­ciwstawienie siæ siùom skupionym pod sztandarem cesarskim. Przekazaù im wiæc Edo oraz podlegùe sobie ziemie i wycofaù z ýycia publicznego. Jego stronnicy stawiali opór aý do poùowy 1869, po czym nowy zakres wùadzy cesarza Meiji zostaù powsze­chnie uznany. Tæ zasadniczà zmianæ spo­sobu sprawowania wùadzy udaùo siæ osiàgnàã niemal bez przelewu krwi i szkód w kraju. Patrz takýe satsumy bunt mi.