MEKSYKAŃSKIE POWSTANIE

MEKSYKAŃSKIE POWSTANIE  1914-1915.

W wyniku udanego zamachu stanu 18 lutego 1913 Yictoriano Huerta (1854-1916) objął urząd prezydenta Meksyku, obalając Fran­cisco I Madero (1873-1913). Przeciw Huer-cie wystąpiły jednak siły zbrojne Emiliano Zapaty (1880-1919) na południu, Yenus-tiano Carranzy (1859-1920) na północnym wschodzie, Francisco „Pancho' Yilli (1877-1923) na północy oraz Alvaro Ob-regona (1880-1928) na północnym zacho­dzie. Wiosną 1914 przeciwnicy prezydenta opanowali trzy czwarte terytorium Mek­syku, zamykając Huertę na terenach wokół stolicy i w stanie Yeracruz. Prezydent Sta­nów Zjednoczonych Woodrow Wilson (1856-1924) odmówił uznania rządu Huer-ty, a wrogie poczynania Huerty spowodo­wały wkroczenie wojsk USA, które zajęły Yeracruz (21 kwietnia 1914). Gdy siły Yilli zajęły Zacatecas, a Obregona - Guadalajarę i Queretaro, Huerta zrezygnował z prezy­dentury. Rywalizujący przywódcy popędzili w kierunku stolicy; Obregón dotarł pierw­szy i ogłosił swego przyjaciela Carranzę „Pierwszym Naczelnikiem' Meksyku. Przy­wódcy spotkali się później, w końcu 1914 w Aguascalientes w celu powołania rządu, ale w kraju panowała anarchia. Yilla i Za-pata opanowali stolicę, Carranza i Obregón - przejęli Yeracruz. Mimo że Yilla i Zapata mieli więcej wojska i kontrolowali dwie trzecie kraju, Stany Zjednoczone i osiem państw półkuli zachodniej uznało Carranzę, uważając go za rzeczywistego prezydenta Meksyku. Carranza opanował północno--wschodni obszar Meksyku graniczący z USA, mógł zatem kupować broń w Sta­nach Zjednoczonych, miał pomoc wojsko­wego eksperta - Obregona, a ponadto jako przewidujący polityk, obiecał ludziom refor­my społeczne. Na początku 1915 Obregón i jego wojska zajęły stolicę, zmuszając Yillę i jego siły do ucieczki. Obregón ruszył za Yillą aż do miasta Celaya, a tam posłużył się taktyką z czasów ŚWIATOWEJ WOJ­NY I: wojsko otaczające Celayę okopało się, postawiło zapory z drutu kolczastego i w kwietniu 1915 po trzech dniach walk odniosło decydujące zwycięstwo nad Yillą, który wycofał się na północ. Ludzie Yilli

zabrali tabor kolejowy, by uniemożliwić nieprzyjacielowi pogoń. Yilla i Zapata roz­poczęli teraz partyzancką walkę z rządem Carranzy, który później został formalnie wybrany na prezydenta. Obregón objął sta­nowisko ministra wojny. Patrz także mek­sykańska wojna domowa 1911; meksykań­ska wojna domowa 1920; yilli napady