MOGOLÓW WOJNA Z GUDZARATEM PIER¬WSZA

MOGOLÓW WOJNA Z GUDZARATEM PIER­WSZA 1535-1536. Po śmierci Babera (1483-1530), pierwszego cesarza Indii z dy­nastii Mogołów, na tron wstąpił jego syn, Humajun (1508-1556), którego rządy omal nie zakończyły się utratą przez Mogołów niedawno pozyskanego imperium w Indiach (patrz babera podboje 1524-1529). W 1530 najeźdźcy mogolscy musieli jeszcze umocnić i scalić swoje zdobycze w Indiach. To zadanie przypadło nieodpowiedzialnemu Humajunowi, który interesował się głównie winem, opium, poezją i astrologią. Początek jego panowania był niefortunny; wojska Mogołów nie zdołały opanować hinduskiego księstwa Kalińdżar w Bundelkhandzie, na południe od Delhi (1530). Humajun rozpo­czął długotrwały spór z Szer-chanem (1486-1545) z afgańskiej dynastii Sur, który był wasalnym gubernatorem Biharu. Hu­majun usiłował bez powodzenia zdobyć twierdzę Szer-chana w Ciurnar (patrz mo­gołów wojny z dynastią sur wczesne 1535-1555), a następnie ruszył na południe i zachód, i najechał Malwę oraz Gudżarat (1535). Początkowo kampania przebiegała pomyślnie; Humajun zdobył twierdze Mandu i Campaner, ścigał sułtana Gudżaratu, Bahadura (zm. 1536?), wzdłuż zachodniego wybrzeża Indii i zmusił go do szukania schronienia u Portugalczyków. Jednakże rozgniewany wasal Humajuna, Szer-chan, ogłosił niepodległość i najechał Bengal (1536). Humajun wrócił do Delhi, nie zo­stawiwszy wojska na zajętych terenach. Ba-hadur wrócił bez przeszkód do kraju i po­nownie objął panowanie nad swoim teryto­rium, nadal nie uznając władzy Delhi. Dru­ga wojna Mogołów z Gudżaratem -1573. Po podbiciu w latach 1561-1570 większej części Radżastanu Akbar (1542--1605), cesarz Hindustanu (równina Gan­gesu w północnych Indiach), wyruszył na zachód w kierunku królestwa Gudżarat, które od początku sułtanatu delhijskiego opierało się władzy muzułmańskiej (patrz mogołów podbój radżastanu Gudżaratu bronił zespół silnych twierdz i ufortyfikowanych miast. W listopadzie 1572 Akbar bez trudu zajął Ahmadabad, a w miesiąc później twierdzę Kambaj. Na­stępnie zwyciężył wrogiego krewnego w Sar-nal. Akbar wrócił potem do siedziby dworu w Fatehpur Sikri, miasta wzniesionego spe­cjalnie dla niego, które miało zastąpić Agrę i Delhi. Zwyciężony w Sarnalu nieprzejed­nany krewniak nie zrezygnował z walki; przypuszczając, że letnie monsuny zatrzy­mają Akbara, obiegł Ahmadabad (1573). Jednakże Akbar był nieugięty; mimo złej pogody jego wojsko w ciągu 11 dni przeszło ponad 800 km, zwyciężyło 20 tysięcy zbun­towanych hindusów i wzięło do niewoli rywala cesarza, który został osadzony w wię­zieniu. Sprzymierzeni z Gudżaratem Por-tugalczycy (zajmowali Diu, wyspę Gudżara­tu), zawarli pokój z Akbarem, który wrócił do nowej stolicy na krótko przed wybuchem wojny z dynastią Sur. Patrz także por­tugalskie kampanie przeciw Diu 1509-1547.