MOGOÙÓW WOJNY Z DYNASTIÀ SUR PÓÊNIEJSZE

MOGOÙÓW WOJNY Z DYNASTIÀ SUR PÓÊ­NIEJSZE 1556-1557, 1575-1576. Trzeci i najwiækszy wùadca z dynastii Mogoùów w Indiach, Akbar (1542-1605), majàc 13 lat odziedziczyù wszystkie nie rozwiàzane prob­lemy swego ojca, Humajuna (1508-1556), przede wszystkim staùà, wyniszczajàcà ry­walizacjæ z dynastià Sur, a takýe wrogie stosunki z wùadcami Radýputów (patrz mo­goùów podbój radýastanu 1561-1595). Miaù równieý wùasne, nieco mniejsze problemy; rosnàcego w potægæ przyrodniego brata (patrz mogoùów wojna z afganistanem 1565-issi), wrogie stosunki z Gudýaratem (patrz mogoùów wojna z gudýaratem druga 1572-1573) i kùopoty z najstarszym synem (patrz mogoùów wojna domowa 1600-1605). Wojna z dynastià Sur jeszcze siæ nie skoñczyùa, gdyý zwyciæstwo Humajuna z 1555 pod Rohtak jedynie nadweræýyùo siùy rywali. W okresie przejmowania tronu przez Akbara, Sikandar Sur (zm. 1558) podwaýaù chwiejnà jeszcze wùadzæ Mogoùów w Pendýabie, toteý Akbar z regentem udali

siæ niezwùocznie na zachód. Jednakýe w tym czasie, Himu (zm. 1556), hinduski premier Biharu i Bengalu (w których rzàdy sprawo­waùa dynastia Sur), zdobyù Delhi i Agræ i objàù wùadzæ jako radýa Wikramaditja. Armia Mogoùów poúpiesznie pomaszerowaùa na wschód; w drugiej bitwie pod Panipatem, na skutek ataku hinduskich wojsk, którym towarzyszyùo okoùo 1500 sùoni, oba skrzydùa wojsk Mogoùów zaczæùy siæ cofaã, ale wtedy Himu zostaù raýony strzaùà w oko, a jego wojsko rzuciùo siæ do ucieczki. Himu wziæto do niewoli, a potem úciæto. Oswobodziwszy Delhi oraz Agræ i przekazawszy je pod zarzàd dowódcy wojskowego, Akbar wróciù na zachód i pobiù Sikandara Sura pod Sirhind. Zwyciæýony uciekù do Orisy. Ak­bar, znajàc jego sùaboúã, nie úcigaù go. Podbój Biharu w 1574 skùoniù jednak Sura do najazdu na Bengal. Akbar wygraù bitwæ pod Tukaroi (1575) i zajàù Bengal. Wùadca Sur ponownie próbowaù (1576) zajàã Bengal, ale poraýka i úmierã pod Radýmahal zakoñ­czyùa opór, jaki wùadcy timurydzcy musieli przeùamywaã od 1536. Patrz takýe babera podboje