MONGOLSKIM NAJEŹDZIE NA EUROPĘ

MONGOLSKIM NAJEŹDZIE NA EU­ROPĘ. Kipczacy zostali rozbici i uciekli na zachód; pozostali, a także książęta ruscy, zostali rozbici w bitwie nad rzeką KALKĄ w 1223. Mongołowie zdobyli następnie ge­nueński port Sudak na Półwyspie Krym-skim, ruszyli w górę Wołgi zwyciężając muzułmańskich Bułgarów (nadwołżańskich) i Turków Kangły, po czym wreszcie wrócili do władcy, Czyngis-chana (l 167?-1227) przebywającego w Persji. Na terytorium opanowanym podczas tej wyprawy, przy­dzielonym najstarszemu synowi Czyngis--chana, Dżucziemu (zm. 1227), został usta­nowiony chanat kipczacki (Złota Orda). Drugi najazd mongolski na Ruś 1236--1240. Drugi chan Złotej Ordy, Batu (zm. 1256) - przydomek chanatu pochodzi od jego złotych namiotów - postanowiła zdo­być ruskie ziemie. W 1237 Mongołowie podbili Wielką Bułgarię (Bułgaria Wołgo--Kamska). Wojska pod wodzą Batuchana, Mongkego (1207P-1259) i Subedeja (zm. ok. 1258) zatrzymały się, by umocnić władzę Mongołów. W 1236 Mongke wal­czył z Baszkirami i Kipczakami na tere­nach nazwanych potem „Wielkie Węgry' i do 1241 wyparł Kipczaków na tereny Węgier właściwych. Batuchan przeszedł Wołgę i wkroczył na tereny Rusi po­dzielonej na liczne księstwa; w 1237 starł z powierzchni ziemi Riazań, a w 1238 Kołomnę, zdobył Moskwę, potem podbił księstwo włodzimierskie w 1238, zaatako­wał Torżok i ruszył w kierunku Nowo­grodu, w dalszym marszu przeszkodziły mu jednak roztopy, więc zawrócił. Od­poczywał cały 1239 i uzupełniał ciężkie straty w ludziach i koniach. W latach 1238-1239 Mongołowie pobili Kumanów (Połowców) i opanowali stepy czarnomor­skie (obecna południowa Rosja i Ukraina). Część Kumanów uszła na Węgry. W 1240 wojska Batuchana podjęły wyprawę na

ziemie nad środkowym Dnieprem, stano­wiące centrum kulturalne starej Rusi Kijo­wskiej, i zniszczyły wiele miast m. in. zburzono Kijów. Następnie Mongołowie zdobyli Ruś Halicką.