MOZAMBIKU WOJNA O NIEPODLEGŁOŚĆ

MOZAMBIKU WOJNA O NIEPODLEGŁOŚĆ W 1962 kilka małych ugrupo­wań nacjonalistycznych dążących do wy­zwolenia Portugalskiej Afryki Wschodniej (Mozambik) spod władzy Portugalii spot-

kało się w Dar-es-Saalam, stolicy Tanzanii i utworzyło koalicję pod nazwą Front Wy­zwolenia Mozambiku (FRELIMO), którego przywódcą został Eduardo Mondlane (zm. 1969). FRELIMO posłał do Algierii kil­kuset ochotników na przeszkolenie w me­todach walki partyzanckiej, a w tym czasie powstańcy już rozpoczęli sporadyczne walki przeciw portugalskim władcom Afryki Wschodniej. W 1964 FRELIMO był gotowy do walki; jego oddziały wkrótce zaatakowały dwa północne okręgi Portugalskiej Afryki Wschodniej. Aby utrzymać południe kraju, Portugalczycy musieli sprowadzić więcej wojska i sprzętu (co stanowiło ogromne obciążenie dla budżetu państwa). W 1969 agenci portugalscy zamordowali Mondlane'a w Dar-es-Saalam; rok później dowództwo nad FRELIMO objął marksista Samora Moises Machel (1933-1984). Machel do­prowadził do utworzenia nowych odcinków frontu w walce z Portugalczykami, którzy utrzymywali w Mozambiku ponad 40 tysię­cy żołnierzy. Do czasu zamachu stanu w Li­zbonie w 1974 (do władzy doszła lewica) wojska FRELIMO liczące nie więcej niż 10 tysięcy ludzi opanowały okręgi środkowe i północne. Portugalczycy starali się wyne­gocjować z powstańcami porozumienie, któ­re pozwoliłoby Portugalii zachować pewne prawa, ale FRELIMO odrzucał taką moż­liwość. W 1974 podpisano zawieszenie bro­ni, w którym Portugalia zgodziła się przy­znać Mozambikowi całkowitą niepodleg­łość. Usiłując przeszkodzić w uzyskaniu niezależności, biali powstańcy chcieli prze­jąć władzę (1975), zostali jednak pokonani przez FRELIMO i wojska portugalskie. Na pierwszego prezydenta niepodległego Mo­zambiku wybrano w 1975 Machela. Patrz także angoli wojna o niepodległość

1961-1976; GwiNEI-BlSSAU WOJNA O NIEPOD­LEGŁOŚĆ 1962-1974.