MOZAMBIKU WOJNY DOMOWE l PARTYZANCKIE

MOZAMBIKU WOJNY DOMOWE l PARTY­ZANCKIE 1976-1990. Front Wyzwolenia Mozambiku (FRELIMO), kierujący zbrojną walką o wyzwolenie Mozambiku spod panowania portugalskiego (patrz mozambiku wojna o niepodległość 1962-1974), po uzys­kaniu niepodległości ustanowił rząd mark­sistowski i stał się jedyną legalną partią polityczną w Mozambiku. W 1976 większość białych z wykształceniem technicznym wy­jechała, w kraju brak było żywności i towa­rów z importu. Sytuację pogorszyła jeszcze polityka rządu, który upaństwowił cały prze­mysł, banki, transport i prywatne grunty w miastach, zwiększył podatki i dążył do kolektywizacji rolnictwa. Rosło ogromne niezadowolenie, szalała korupcja, panowała anarchia. Rząd reagował ostro na wszystkie buntownicze działania; „trybunały ludowe' masowo skazywały ludzi na obozy pracy; więzienia były przepełnione. Czarni party­zanci mozambiccy napadali na sąsiednią, rządzoną przez białych Rodezję (Zimbab-we), toczyli potyczki z wojskami Rodezji i doprowadzili do zamknięcia granicy mię­dzy obu krajami (1976). Starcia trwały nadal, granica była zamknięta do uzyskania nie­podległości przez Rodezję na początku 1980. Marksistowski rząd FRELIMO usiłował ograniczyć nasilające się ataki ugrupowań antykomunistycznych - w tym również Mozambickiego Narodowego Ruchu Oporu (RENAMO) - które atakowały linie kolejo­we i inne szlaki komunikacyjne oraz ruro­ciągi naftowe. Wojska FRELIMO walczyły z wojskami Republiki Południowej Afryki usiłującymi zniszczyć bazy założone w Mo­zambiku przez powstańców Afrykańskiego Kongresu Narodowego, którzy dokonywali z nich napadów na Republikę Południowej Afryki. W 1983 prezydent Mozambiku Sa­mora Moises Machel (1933-1984) przejął dowództwo nad armią i nasilił działania przeciwko powstańcom. Pod koniec lat osie­mdziesiątych nasilenie walk osłabło, a wspa­rcie Banku Światowego pozwoliło rządzącej partii FRELIMO rozwiązać problemy ek­onomiczne kraju. W rezultacie pod koniec 1990 przyjęto wspólną konstytucję, a 4 paź­dziernika 1992 przywódcy FRELIMO i RE­NAMO zawarli układ kończący konflikt.