MUZUŁMAŃSKI PODBÓJ PERSJI

MUZUŁMAŃSKI PODBÓJ PERSJI 634-651.

Muzułmańscy wojownicy z Arabii, wyznaw­cy islamskiego proroka Mahometa (570--632), podjęli wyprawy na cesarstwo bizan­tyjskie oraz na Persję Sasanidów (patrz BlZANTYJSKO-MUZUŁMAŃSKA WOJNA 633-642). Zdobyli wschodnie prowincje bizantyjskie - Syrię i Palestynę (634-644). Podbój Mezo­potamii należącej do Persji na pewien czas zahamowała bitwa przy moście nad rzeką Eufrat (634), w której Persowie pobili Ara­bów. Ci wycofali się do miasta Hira. Wkrót­ce jednak Arabowie zwyciężyli pod Al-Bu-wajb (635), na południe od Kufy (w Iraku). Do Mezopotamii wkroczyły nowe siły mu­zułmańskie (ok. 30 tysięcy ludzi), przysłane przez kalifa muzułmańskiego Umara (581?--644), i odniosły zwycięstwo nad 50-tysięcz-ną armią perską w bitwie pod al-Kadisija (637). W tym samym roku Arabowie zdobyli i splądrowali zimową stolicę Sasanidów, Ktezyfon nad Tygrysem (na południe od Bagdadu), kolejne zwycięstwo odnieśli w bi­twie pod Dżalulą (grudzień 637). Persja środkowa przeszła pod panowanie najeźdź­ców, którzy osiągnęli zdecydowane zwycięs­two w bitwie pod Nehawand (641); w czasie bitwy muzułmanie, którzy jakoby dyspono­wali pięciokrotnie słabszymi siłami, symu­lowali porażkę i sprowokowali wojsko per­skie do pościgu, po czym zaskoczyli je w dwóch wąskich przełęczach górskich i za­bili rzekomo około 100 tysięcy Persów. (W tym czasie Arabowie po zdobyciu w 640 miast Pelusium i Heliopolis podbili już prawie cały Egipt.) Opór w Persji stopniowo słabł i skończył się po zabójstwie ostatniego króla Jezdegerda III (zm. 651), który wcześ­niej znalazł schronienie w Merwie; Arabo­wie opanowali całe państwo perskie.