NIEMIECKA WOJNA DOMOWA

NIEMIECKA WOJNA DOMOWA 1077-1106.

Henryk IV (1050-1106) został królem Nie­miec w 1056; w okresie regencji za czasów jego małoletności dominującą władzę uzys­kało duchowieństwo. Od 1065 Henryk sam mianował biskupów, by w ten sposób uzależ­nić ich od siebie. Papież Grzegorz VII (1020-1085) przeprowadzający reformę Ko­ścioła sprzeciwiał się świeckiej inwestyturze. W 1076 nastąpił kryzys; zwołany przez Henryka synod niemiecki postanowił nie uznawać Grzegorza za papieża. Ten zaś obłożył Henryka klątwą i złożył z tronu. Książęta niemieccy przedstawili królowi ultimatum: jeżeli do 22 lutego 1077 nie uzyska rozgrzeszenia papieża, wypowiedzą mu posłuszeństwo. W drodze na sejm w Au-gsburgu papież Grzegorz zatrzymał się w Canossie; idąc boso po śniegu zjawił się tam również jako pokutnik Henryk. Roz­grzeszenie otrzymał. Mimo to zjazd książąt niemieckich unieważnił wybór Henryka na króla i wybrał antykróla Rudolfa, księcia szwabskiego. W 1080 Grzegorz poparł Ru­dolfa i powtórnie obłożył Henryka klątwą. Większość niemieckich książąt tym razem poparła Henryka. W 1080 synod biskupów niemieckich i lombardzkich w Brixen (Bres-sanone) ponownie uchwalił detronizację Grzegorza i wybrał na antypapieża Guilberta z Rawenny, nazwanego Klemensem III (1030?-1100). Wojska Rudolfa odniosły zwycięstwo nad Elsterą w 1080, ale antykról ranny w bitwie zmarł, a jego następca był człowiekiem bez znaczenia. Wyprawy Hen­ryka na Rzym (1081-1082) nie powiodły się. W latach 1083-1084 Henrykowi udało

się opanować znaczną część Rzymu. Zwoła­ny przez Henryka synod wyklął Grzegorza i ponownie go detronizował, intronizowano antypapieża Klemensa III w Rzymie. Ten koronował Henryka na cesarza. Wojska niemieckie musiały ustąpić przed norman-dzkimi sojusznikami Grzegorza pod wodzą Roberta Guiscarda (1015P-1085), jego woj­ska przez trzy dni pustoszyły Rzym. Prze­klinany przez Rzymian papież Grzegorz pod eskortą Guiscarda udał się do Salerno, gdzie w rok później zmarł na wygnaniu. Henryk wrócił triumfalnie do Niemiec; w latach 1086-1088 zwyciężył pozostałych pretendentów do korony, a w 1090 podjął wyprawę do Włoch, w 1092 poniósł tu klęskę. Jego syn Konrad przyłączył się do stronników papieża Urbana II. Syn Henryka IV, późniejszy Henryk V (1081-1125), król niemiecki i cesarz Świętego Cesarstwa Rzym­skiego, wystąpił jako zwolennik reformy, zbuntował się w 1104, uwięził Henryka IV i zmusił go do abdykacji (1105). Henrykowi IV udało się zbiec, zebrać armię i zwyciężyć Henryka V w pobliżu Vise (obecnie wschod­nia Belgia), ale zmarł nagle w Leodium (Liege) w 1106. Patrz także papiesko-cesar-

SKA WOJNA 1081-1084.