PAKISTAŃSKA WOJNA DOMOWA

PAKISTAŃSKA  WOJNA DOMOWA 1971.

W latach sześćdziesiątych pogorszyły się stosunki między Pakistanem Wschodnim i Zachodnim. Trzy czwarte obrotów handlu zagranicznego Pakistanu zapewniał Pakistan Wschodni, który jednak czerpał z tego minimalną korzyść. W 1966 wybuchł strajk generalny; na wschodzie domagano się wię­kszej autonomii, a w 1968 i 1969, po wybo­rze generała Agi Muhammada Yahyi Khana (1907-1974) na nowego prezydenta Paki­stanu, wybuchły zamieszki. W 1970 prezy­dent zarządził pierwsze wybory od 1947 do zgromadzenia narodowego. Z przypadają­cych na Pakistan Wschodni 163 miejsc prawie wszystkie zajęli reprezentanci ruchu na rzecz pełnej autonomii Pakistanu Wscho-

dniego - Ligi Awami, na czele której stał szejk Mudżibur Rahman (1920-1975). Nie­zadowolony z takiego składu Yahya Khan dwukrotnie odraczał otwarcie zgromadzenia, w końcu unieważnił wyniki wyborów; w od­powiedzi mieszkańcy Pakistanu Wschod­niego rozpoczęli strajk generalny i przestali płacić podatki. Yahya Khan wprowadził stan wyjątkowy, a gdy negocjacje nie do­prowadziły do zakończenia kryzysu, wysłał do Pakistanu Wschodniego doborowe od­działy liczące 60 tysięcy żołnierzy. Rahmana aresztowano, a żołnierze, którzy mieli pil­nować porządku, spalili domy studenckie i zatłoczone bazary w Dakce (25 marca 1971). Następnego dnia ogłoszono niepod­ległość Pakistanu Wschodniego, któremu nadano nazwę Bangladesz. Wojska Paki­stanu Zachodniego były niesłychanie sku­teczne w działaniu; zabiły setki tysięcy „buntowników', 10 milionów ludzi uszło do Bengalu Zachodniego w Indiach. Po ataku Pakistanu na Kaszmir 3 grudnia 1971 Indie prowadziły wojnę na dwóch frontach (patrz indyjsko-pakistańska wojna 1971), ale w połowie grudnia zmusiły wojska Paki­stanu Zachodniego do kapitulacji w Bang-ladeszu. Yahya Khan ustąpił z urzędu, zastąpił go Zulfikar Ali Bhutto (1928-1979), a uwolniony Rahman został premierem Bangladeszu. Napięcie między Pakistanem a Bangladeszem załagodzono w 1972 na drodze dyplomatycznej, w 1973 przeprowa­dzono wymianę jeńców, ale Pakistan uznał niepodległość Bangladeszu dopiero w 1974.