POLSKA WOJNA DOMOWA

POLSKA WOJNA DOMOWA  1768-1773.

W 1768 powstał w Polsce związek polskiej szlachty i magnatów katolickich, znany jako konfederacja barska, którego celem było przeciwstawienie się wpływom Rosji i jej żądaniu równych praw politycznych i reli­gijnych dla protestantów i wyznawców pra­wosławia. Konfederacja, popierana energicz­nie przez Francję, usiłowała zbrojnie uwol­nić Polskę od wpływów carycy Rosji Kata­rzyny II Wielkiej (1729-1796) i zmusić do abdykacji ^vróla Polski Stanisława II Augusta (1732-1798), który na żądanie Katarzyny przyznał prawa różnowiercom. Konfederację barską wsparli także Turcy, którzy pragnęli ograniczyć ekspansjonizm rosyjski. W cze­rwcu 1770 wojska rosyjskie najechały Pol­skę, by zakończyć wojnę domową toczącą się między rządem królewskim a konfe­deratami. Nie udała się konfederatom po­przedzona ogłoszeniem bezkrólewia (3 li­stopada 1771) próba porwania króla Sta­nisława Augusta. Gdy Austriacy zagrozili wystąpieniem przeciw Rosji, Katarzyna, której zawodowa armia pokonała słabe pol­skie pospolite ruszenie, zwróciła się o pomoc do króla Prus Fryderyka II Wielkiego (1712-1786). Fryderyk obawiał się wpra­wdzie wciągnięcia Prus w powszechną wojnę europejską, z drugiej jednak strony obawiał się, że Rosja zagarnie całą Rzeczpospolitą i stanie się jedyną niekwestionowaną potęgą w Europie Wschodniej. W lutym 1772 Rosja i Prusy zawarły porozumienie, na mocy którego dokonano pierwszego rozbioru Pol­ski. W tym roku, w sierpniu, również Au­stria otrzymała swoją część terytorium Pol­ski. W 1773 zmuszono sejm polski do akceptacji dokonanego podziału; w wyniku rozbioru Polska utraciła prawie 30% swego terytorium (Prusy zagarnęły Warmię, wo­jewództwo pomorskie, malborskie i che­łmińskie oraz pas ziemi nad Notecią z nie­mal całym województwem inowrocławskim [łącznie 36300 km²]; Austria otrzymała południową część województwa krakow­skiego i sandomierskiego, województwo ruskie, część bełskiego oraz skrawki wo­jewództwa podolskiego i wołyńskiego [łą­cznie 81 900 km²]; Rosja objęła 93 tysiące km²: ziemie białoruskie na wschód od linii Dźwiny i Dniepru).