PÓŁWYSPU IBERYJSKIEGO WOJNA

PÓŁWYSPU IBERYJSKIEGO WOJNA 1808--1814. Napoleon (1760-1821) zawsze na­potykał kłopoty na Półwyspie Iberyjskim, nawet przed podjęciem przez Austrię próby uniezależnienia się w czasie NAPOLEOŃ­SKICH WOJEN - kłopoty te skończyły się dopiero z końcem jego panowania. Gdy Portugalia, sojusznik Wielkiej Brytanii, nie chciała uczestniczyć w blokadzie kontynen­talnej (bojkot handlowy Wielkiej Brytanii narzucony przez Napoleona), Napoleon za­pewnił sobie zgodę Hiszpanii na przemarsz wojsk dla uderzenia na Portugalię. Wzbu­dziło to powszechne niezadowolenie Hisz­panów i doprowadziło w 1808 do abdykacji króla Karola IV (1748-1819) na korzyść syna Ferdynanda VII (1784-1833), przyję­tego entuzjastycznie przez naród. Napoleon zmusił jednak Ferdynanda do zwrotu koro­ny ojcu, który następnie zrzekł się swych praw na rzecz cesarza Francuzów. Napoleon oddał koronę swemu bratu, Józefowi Bona­partemu (1768-1844), co stało się przyczyną wybuchu powstania narodowego popierane­go przez Wielką Brytanię. Po porażkach pod Bailen i Vimeiro w 1808 Francuzi poddali Lizbonę. Napoleon osobiście objął dowództwo nad wojskami francuskimi i na początku 1809 był bliski zwycięstwa nad Brytyjczykami pod Coruną. Jeszcze w 1809, gdy Francja zajęta była walkami w Austrii, Anglicy pod dowództwem sir Arthura Wel-lesleya, lorda Wellingtona (1769-1852) po­wrócili, by wyprzeć Francuzów z Portugalii i wkroczyć do Hiszpanii. 28 lipca 1809 pokonali Francuzów pod Talavera, ale Fran­cuzi otrzymali posiłki i odzyskali przewagę. Od 1811 wojska Wellingtona niepowstrzy­manie odzyskiwały kolejne portugalskie twierdze przygraniczne. Doszły do Sala­manki i Madrytu i do 1812 usunęły Fran­cuzów z południowej Hiszpanii. Wellington nie zdołał zająć Burgos, ale w 1813 roz­gromił Francuzów pod Vitorią i ruszył za nimi w pościg do Francji, gdzie rozpoczął oblężenie Bayonne i Bordeaux. Jego działa­nia połączyły się z wysiłkami sojuszników na innych frontach. Wojna na Półwyspie Iberyjskim ściągnęła na jego mieszkańców okrucieństwa i zainicjowała liczne rewolucje w całej Ameryce Łacińskiej.