RODEZYJSKA WOJNA DOMOWA

RODEZYJSKA WOJNA DOMOWA 1971--1980. W końcu 1971 rywalizujące ugrupo­wania afrykańskie zmierzające do ustano-wienia rządów czarnej większości w opano­wanej przez białych Rodezji (Zimbabwe) utworzyły koalicyjny Front Wyzwolenia Zimbabwe, łącząc partyzanckie siły zbrojne walczące o obalenie dotychczasowych władz. Czarni partyzanci założyli bazy w Zambii oraz na terenach opanowanych przez FRE-LIMO w Mozambiku i stamtąd atakowali Rodezję. Po upadku kolonialnego imperium Portugalii w Afryce (patrz angoli wojna o niepodległość 1901-1976; mozambiku wojna o niepodległość 1902-1974) premier Rodezji łan Douglas Smith (ur. 1919) stwie­rdził, iż kraj otaczają z trzech stron nie­przyjazne państwa afrykańskie, ogłosił stan wyjątkowy i rozpoczął walkę z partyzantami. Mozambik zamknął granicę z Rodezją (ok. 1300 km długości), ale wojska Rodezji często naruszały tę granicę w pościgu za partyzan­tami. W 1976 żołnierze rodezyjscy zniszczyli obóz uchodźców pozostający pod patrona­tem Organizacji Narodów Zjednoczonych, dowództwo armii stwierdziło bowiem, że obozy są miejscem schronienia partyzantów. Również czarni rebelianci działali z trzech kierunków w Zambii. Gdy obie strony zaczęły dopuszczać się coraz większych gwałtów, Stany Zjednoczone i Wielka Bry­tania podjęły działania na rzecz porozumie­nia pokojowego na drodze negocjacji, jednak biali Rodezyjczycy nie chcieli wyrzec się politycznej i gospodarczej władzy, a czar­nych mieszkańców dzieliły spory plemien­ne, ideologiczne i polityczne. W 1978 par­tyzanci zaatakowali ogniem z moździerzy Umtali, jedno z większych miast Rodezji; w odwecie armia rodezyjska zbombardowała bazy w Mozambiku położone w odległości ok. 200 km od granicy. W 1978 osiągnięto w końcu porozumienie w sprawie konstytu­cji przyznającej władzę czarnej większości. Nazwa kraju została zmieniona na Zimbab­we Rodezją, a w wyborach (24 kwietnia 1979) ponad 67% głosów zdobyła partia biskupa Abla Muzorewy (ur. 1925), który został pierwszym czarnym premierem kraju. Porozumienie zakwestionowali jednak przy­wódcy dwóch dużych ugrupowań tubyl-

czych, Joszua Nkomo (ur. 1917) i Robert Mugabe (ur. 1924), którzy kontynuowali walkę. Jesienią 1979 Wielka Brytania zwo­łała konferencję pokojową w Londynie, na którą zaprosiła wszystkich afrykańskich przywódców politycznych. Na konferencji wypracowano porozumienie przyjęte przez wszystkich. W końcu 1979 zniesiono sank­cje nałożone na Rodezję przez Organizację Narodów Zjednoczonych w 1966. W wybo­rach w 1980 Mugabe otrzymał prawie 63% głosów i został wybrany na premiera. Wiel­ka Brytania przekazała mu ster rządów, przyjęto oficjalnie nową skróconą nazwę państwa: Zimbabwe.