ROSYJSKA REWOLUCJA

ROSYJSKA REWOLUCJA 1905. Niezadowo­lenie wielu grup społecznych w Rosji - chło­pów, robotników, szlachty, a także pod­bitych narodów - z istniejącego porządku podważało stabilność władzy carskiej; sytua­cję pogłębiła jeszcze klęska Rosji w ROSYJ-SKO-JAPOŃSKIEJ WOJNIE 1904-1905. 22 stycznia 1905 (krwawa niedziela) robot­nicy z popem Gieorgijem Haponem (1870?-1906) na czele wyruszyli w pocho­dzie pod Pałac Zimowy, carską rezydencję w St. Petersburgu, by wręczyć carowi Mi­kołajowi II (1868-1918) petycję ze skargami i postulatami. Cara w tym czasie nie było w pałacu. Wojska rządowe otworzyły ogień do uczestników pochodu zabijając około 70, a raniąc prawie 300 robotników. Masakra ta wywołała strajki w całym kraju. Minister spraw wewnętrznych zaproponował uchwa­lenie umiarkowanej konstytucji, co spowo­dowało znaczną aktywizację lewicowej opo­zycji i doprowadziło do wybuchu strajku powszechnego, który 20-30 października 1905 objął całą Rosję. Pojawiły się dwa ośrodki przewodzące rewolucji: Rady Dele­gatów Robotniczych, których wiceprzewod­niczącym był Lew Trocki (1879-1940), oraz Partia Konstytucyjno-Demokratyczna (ka­deci). Domagając się „ziemi dla ludu', chłopi przejmowali lub niszczyli majątki ziemskie. Robotnicy w czasie strajku kole­jowego w Moskwie domagali się zmiany praw obywatelskich oraz powszechnej amne­stii. Car uległ swojemu doradcy, hrabiemu Siergiejowi Wittemu (1849-1915), i wydał Manifest Październikowy (30 października 1905), w którym przyznał swobody obywa­telskie, konstytucję i zapowiedział wybory do Dumy (zgromadzenie narodowe). Wyda­wało się, że cele rewolucji zostały osiągnięte, ale car nadal rządził jak despota i popierał reakcyjny terror (patrz czarnej sotni na­pady 1906-1911). 16 grudnia 1905 władze aresztowały i wtrąciły do więzienia prawie 200 członków rady St. Petersburga. Tydzień później protestujący robotnicy wzniecili powstanie w Moskwie. W dwóch miastach rosyjskich doszło do walk ulicznych między robotnikami i lojalnymi wojskami rządo­wymi, które zdławiły bunt.