ROSYJSKA WOJNA DOMOWA

ROSYJSKA WOJNA DOMOWA 1918-1921.

Wojna domowa wybuchła w kilka miesięcy po rozwiązaniu przez bolszewików Dumy (zgromadzenia ustawodawczego) wybranej w powszechnych wyborach. (Lenin uznał Dumę za ciało kontrrewolucyjne.) W 1918 zaczęła się walka między sprawującymi wła­dzę bolszewikami (czerwonymi) a ich prze­ciwnikami - białymi. Wojnę zapoczątkowało starcie pomiędzy przechodzącymi przez Sy­berię wojskami czeskimi a bolszewikami. Ukarani przez bolszewików Czesi napadli na syberyjskie wioski. Wykorzystując oka­zję, biali rozpoczęli walkę z nowo tworzoną bolszewicką Armią Czerwoną i zajęli prawie całą Syberię. W tym samym okresie, w lipcu

1918, w Jekaterynburgu zamordowany został car Mikołaj II (1868-1918) z rodziną. Mie­siąc później, przychodząc z pomocą białym, we Władywostoku nad Morzem Japońskim wylądowały wojska brytyjskie, francuskie, japońskie i amerykańskie, natomiast w Ar-changielsku nad Morzem Białym wylądowa­ły posiłki brytyjskie oraz amerykańskie, które pomogły w umocnieniu władzy utwo­rzonego tam nowego rządu tymczasowego. Dzięki pomocy z zagranicy tereny na wschód od Uralu uwolniono spod władzy bolszewików. Jednakże Armia Czerwona pod dowództwem bolszewickiego komisarza ludowego spraw wojskowych, Lwa Trockie-go (1879-1940), przejęła inicjatywę i poko­nała trzy armie białych na terenie Kaukazu, Syberii i na wybrzeżu Morza Bałtyckiego. Czesi wycofali się, ale mocarstwa Ententy nadal przysyłały wojska i dostawy wyposaże­nia do walki z bolszewikami. Terror i zabój­stwa szerzyły się po obu stronach, pogłębiał się brak zaufania bolszewików do wszyst­kich, którzy nie przyłączyli się do nich. Gdy zawiodły rokowania pokojowe, jedna armia białych ruszyła na Moskwę i doszła do Orła, około 320 km na południe od Moskwy, drugą armię białych dzieliło tylko 10 km od Piotrogrodu (Sankt Petersburg). Armia Cze­rwona odparła białych i pokonała ich w No-worosyjsku nad Morzem Czarnym. W listo­padzie 1919 w ręce czerwonych wpadła kwatera główna dowódcy wojsk białych, admirała Aleksandra Kołczaka (1874-1920) w Omsku, na Syberii, później mocarstwa Ententy wycofały z walk swoje wojska, a oddziały białych walczące na sprzyjającym bolszewikom terenie zaczęły ponosić ciężkie straty. Krwawa wojna domowa, w czasie której doszło również do KRONSZTADZ-KIEGO BUNTU, zakończyła się w 1921; bolszewicy mocno dzierżyli władzę w całym kraju (łącznie z Syberią). Patrz także fińska wojna o niepodległość 1918-1920; rosyj-

SKO-POLSKA WOJNA 1919-1920.