ROSYJSKA WOJNA DOMOWA

ROSYJSKA WOJNA DOMOWA 1918-1921.

Wojna domowa wybuchùa w kilka miesiæcy po rozwiàzaniu przez bolszewików Dumy (zgromadzenia ustawodawczego) wybranej w powszechnych wyborach. (Lenin uznaù Dumæ za ciaùo kontrrewolucyjne.) W 1918 zaczæùa siæ walka miædzy sprawujàcymi wùa­dzæ bolszewikami (czerwonymi) a ich prze­ciwnikami - biaùymi. Wojnæ zapoczàtkowaùo starcie pomiædzy przechodzàcymi przez Sy­beriæ wojskami czeskimi a bolszewikami. Ukarani przez bolszewików Czesi napadli na syberyjskie wioski. Wykorzystujàc oka­zjæ, biali rozpoczæli walkæ z nowo tworzonà bolszewickà Armià Czerwonà i zajæli prawie caùà Syberiæ. W tym samym okresie, w lipcu

1918, w Jekaterynburgu zamordowany zostaù car Mikoùaj II (1868-1918) z rodzinà. Mie­siàc póêniej, przychodzàc z pomocà biaùym, we Wùadywostoku nad Morzem Japoñskim wylàdowaùy wojska brytyjskie, francuskie, japoñskie i amerykañskie, natomiast w Ar-changielsku nad Morzem Biaùym wylàdowa­ùy posiùki brytyjskie oraz amerykañskie, które pomogùy w umocnieniu wùadzy utwo­rzonego tam nowego rzàdu tymczasowego. Dziæki pomocy z zagranicy tereny na wschód od Uralu uwolniono spod wùadzy bolszewików. Jednakýe Armia Czerwona pod dowództwem bolszewickiego komisarza ludowego spraw wojskowych, Lwa Trockie-go (1879-1940), przejæùa inicjatywæ i poko­naùa trzy armie biaùych na terenie Kaukazu, Syberii i na wybrzeýu Morza Baùtyckiego. Czesi wycofali siæ, ale mocarstwa Ententy nadal przysyùaùy wojska i dostawy wyposaýe­nia do walki z bolszewikami. Terror i zabój­stwa szerzyùy siæ po obu stronach, pogùæbiaù siæ brak zaufania bolszewików do wszyst­kich, którzy nie przyùàczyli siæ do nich. Gdy zawiodùy rokowania pokojowe, jedna armia biaùych ruszyùa na Moskwæ i doszùa do Orùa, okoùo 320 km na poùudnie od Moskwy, drugà armiæ biaùych dzieliùo tylko 10 km od Piotrogrodu (Sankt Petersburg). Armia Cze­rwona odparùa biaùych i pokonaùa ich w No-worosyjsku nad Morzem Czarnym. W listo­padzie 1919 w ræce czerwonych wpadùa kwatera gùówna dowódcy wojsk biaùych, admiraùa Aleksandra Koùczaka (1874-1920) w Omsku, na Syberii, póêniej mocarstwa Ententy wycofaùy z walk swoje wojska, a oddziaùy biaùych walczàce na sprzyjajàcym bolszewikom terenie zaczæùy ponosiã ciæýkie straty. Krwawa wojna domowa, w czasie której doszùo równieý do KRONSZTADZ-KIEGO BUNTU, zakoñczyùa siæ w 1921; bolszewicy mocno dzierýyli wùadzæ w caùym kraju (ùàcznie z Syberià). Patrz takýe fiñska wojna o niepodlegùoúã 1918-1920; rosyj-

SKO-POLSKA WOJNA 1919-1920.